1 Mayıs: 8 saatlik iş günü talebiyle başlamıştı

Tarih: 01.05.2023 - 01:27

Kategori: Yurt

1 Mayıs İşçi ve Emekçi Bayramı; işçi ve emekçiler tarafından kutlanan birlik, dayanışma ve sömürüye karşı mücadele günüdür.

1856'dan bugüne kadar 1 Mayıs kimi ülkelerde özgürce kim ülkelerde de baskıya karşı kutlanıyor.
Gün ışığına göre çalışma
Kapitalizmin yeni geliştiği 1800’lü yıllar boyunca çalışma saati “gün ışığı” esasına göre belirleniyordu. Yani, yazları on sekiz saati bulan, kışları ise on beş saatten az olmayan bir iş günü vardı. Sabahları güneşin doğuşuyla başlayan, akşamları ise güneş batmadan sona ermeyen bir mesai şekli çok yaygındı. Hatta işe girerken işçilere imzalatılan sözleşmelerde, günde on dokuz yirmi saat çalışılacağı belirtiliyordu.
İşçilerin talebi

İşçilerin toplu olarak fabrika, atölye tarzı imalathanelerde çalışmaya başladıkları ilk dönemlerden beri en önemli talepleri, daha kısa çalışma süreleriydi. Batılı ülkelerde 1830’lu ve 40’lı yıllarda işçi örgütleri genel olarak çalışma saatlerinin on saate düşürülmesini istediler. O yıllarda hâlâ eski kölelik günlerindeki gibi, günün on sekiz, yirmi saati çalışıldığından, sekiz saatlik işgünü talebi kapitalizmin geliştiği her yerde yükseliyordu.
Sekiz saat iş

İlk kez 1856’da Avustralya’nın Melbourne kentinde taş ve inşaat işçileri, günde sekiz saatlik iş günü için Melbourne Üniversitesi’nden Parlamento Evi’ne kadar bir yürüyüş düzenlediler. Çünkü Avustralya işçileri de günde on sekiz-yirmi saat çalışmaktan bıkmış ve “sekiz saat çalışma, sekiz saat sosyal hayat, sekiz saat dinlenme ve uyku” sloganıyla gösteriler yapmaya başlamışlardı.
Sekiz saat hareketi

Birinci Enternasyonalin 1866 yılında Cenevre’de yapılan Kongresinde, “tüm işçiler için yasal çalışma süresi günde sekiz saati aşamaz” kararı alındı. Amerikan Emek Federasyonu, 1884 yılında yaptığı kongrede, sekiz saatlik çalışma süresi için yığınsal mücadele yürütme kararına vardı. Amerika’nın her yerinde, farklı siyasal anlayışlara sahip işçiler bir araya gelerek “Sekiz Saat Hareketi” adıyla bir cephe kurdular.
Grevlerle başlayan mücadele

1 Mayıs 1886’da Amerika İşçi Sendikaları Konfederasyonu önderliğindeki işçiler günde 12 saat, haftada 6 gün olan çalışma takvimine karşı, günlük 8 saatlik çalışma talebiyle iş bıraktılar. Chicago’da yapılan gösterilere yarım milyon işçi katıldı. Luizvil’de (Kentaki) 6 binden fazla siyah ve beyaz işçi, birlikte yürüdü. ABD’nin pek çok bölgesinde grevler yapıldı, örgütlü, örgütsüz, vasıflı, vasıfsız on binlerce işçi iş bıraktı.

Siyahlarla beyazlar el ele

O dönemde Luizvil’deki parklar, siyahlara kapalıydı. İşçiler, sokaklarda yürüdükten sonra hep birlikte Ulusal Park’a girdi. Her eyalet ve kentte, siyah ve beyaz işçilerin birlikte yaptığı gösteriler, gazeteler tarafından; “Böylece önyargı duvarı yıkılmış oldu” şeklinde yorumlandı.
Yıldırma çabaları

3 Mayıs’ta grevdeki Mc Cormick fabrikasına polisin vahşice saldırarak altı işçiyi öldürmesini ve onlarcasını yaralamasını protesto etmek üzere, işçiler 4 Mayıs’ta Şikago Saman Pazarında bir protesto düzenlediler. Ancak, bu barışçı gösteriye polisin bir kez daha saldırması sonucunda kargaşa çıktı. Bu esnada, nereden geldiği bilinmeyen bir bomba kalabalığın ortasına atıldı ve yedi polisle dört işçinin ölmesine yol açtı. Bunu bahane eden hükümet, dört işçi önderini düzmece bir mahkeme sonunda idam etti. Onlarcası tutuklandı ve hapse atıldı. Hiçbir şekilde işçilerin sorumluluğunda olmayan bu provokasyonu kullanan dönemin sermaye güçleri, “biraz fazla talepte bulunan” emekçilerden bu şekilde hesap sormuş oldu.
Uluslararası kabul

Bütün bu mücadelelerin sonucu olarak ABD sendikaları 1889 yılında her 1 Mayıs’ın, 8 Saatlik İş Günü talebini hayata geçirmek için, grev ve gösteri günü olmasını kararlaştırdı. 1889 yılında Paris’te toplanan İkinci Enternasyonal 1 Mayıs’ı tüm dünyada işçilerin haklarını almak üzere grev ve eylem yapacakları gün olarak belirledi. Bu kararla 1 Mayıs ilk kez uluslararası hale geldi.

Vişne Haber Ajansı

Kaynak : www.istanbulgercegi.com