'2019'da deniz seviyesindeki yükselmenin yüzde 40'ı Grönland kaynaklı'

Grönland buz tabakası rekor seviyede küçüldü. Ada geçen yıl 600 milyar ton buz kaybetti. Deniz seviyesindeki yükselmenin önümüzdeki 100 yılda tahminlerin çok üzerinde olabileceği düşünülüyor.

The Cryosphere adlı dergide yayınlanan araştırmaya göre, 1 Eylül 2018–31 Ağustos 2019 hidrolojik döneminde Grönland’daki buz tabakası, ölçümlere başlanan 1948 yılından beri en büyük kaybı yaşadı. Adada, oluştuğundan beri 600 milyar ton daha fazla buz eridi.

Grönland’daki erime deniz seviyelerinin yüzde 40 ya da 1.5 milimetre yükselmesine yol açtı.

Bu rakam önemsiz görünebilir. Ancak eğer adadaki buz tabakasının tamamının erimesi küresel deniz seviyelerini yaklaşık 7 metre yükseltebilir ve bu rakamı artık kimse komik bulmayacak.

20. yüzyılın sonlarına kadar Grönland’da her yıl oluştuğu kadar buz eriyordu, bu yüzden toplam buz miktarı değişmiyordu. Ama şimdi küresel ısınma bu dengeyi bozmuş oldu.

Bununla birlikte sorun sadece hava sıcaklığının yükselmesinde değil. Bilim insanları, geçen yıl Grönland’ın güneyi üzerindeki atmosferde yüksek basınç bölgeleri oluştu, bu da gökyüzünü tamamen bulutlardan yoksun bıraktı. Bu bölgeler, büyük oranda rekor seviyesindeki dengesizlikten sorumlu.
Bulutların olmadığı yerde de taze buz oluşturacak kar yağmıyor. Bu yüzden geçen yıl Grönland’da, 1980-1999’da kaydedilen ortalamanın 100 milyar ton altında buz oluştu. Bulutların zayıflatmadığı güneş ışınları da buzların normalden daha hızlı erimesine neden oluyor. Taze 'kar yorganı' olmayınca daha eski buz güneşin etkisine girmiş oluyor. Eski buz da koyu olduğundan daha fazla ışık emiyor ve bu yüzden taze olandan daha kolay eriyor.

Hesaplamalara göre, bu hızlandırılmış erime, dünya genelinde denizlere akan erimiş suyun ve buzdağlarının yüzde 70’ini oluşturdu.

Adanın kuzey ve batısındaki tablo ise farklı. Buradaki buz tabakasının hızla erimesinin sebebi, ılıman kuşaklardan gelen ılık ve nemli hava akımları oldu.

Araştırmaya liderlik eden Columbia Üniversitesi profesörü Marco Tedesco, "Bu tür atmosferik koşullar son yıllarda giderek daha fazla gözlemleniyor" dedi.

Standart iklim modellerinin bu tür mekanizmaları hesaba katmadığı uyarısında bulunan bilim insanları, hükümetler arası uzmanlar grubunun iklim değişikliğiyle ilgili tahminin aşırı iyimser olabileceğini dile getirdi.

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) Eylül ayında yayınladığı bir raporda, seragazı emisyonlarının yükselmeye devam ettiği bir senaryoda deniz seviyelerinin 2100 yılına kadar 1 metre yükselebileceği tahmin edilmişti.

Araştırmacılara göre, gelecekteki erimeleri hafife alan bu model, Grönland’daki erimelerin neredeyse yarısını kaçırıyor.