301 madencinin hayatını kaybettiği Soma Katliamı'nın 9. yılı

Manisa’nın Soma ilçesinde, 13 Mayıs 2014'te Soma Holding’e bağlı Soma Kömür İşletmeleri Anonim Şirketi’ne ait maden ocağında yaşanan faciada 301 işçi yaşamını yitirdi, 162 işçi de yaralandı. Soma faciası Türkiye tarihinin en fazla can kaybı yaşanan maden faciası oldu.

Soma Holding şirketlerinden Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. tarafından işletilen maden ocağında, patlamaya elektrikli ekipmanların sebep olduğundan şüphelenildi. Yangın, vardiya değişimi sırasında meydana geldi ve 787 işçi patlama sırasında yer altında kaldı. 

Kurtarma çalışmaları sırasında da yürek burkan görüntüler vardı. Madenden sağ kurtarılan işçilerden Murat Yalçın’ın sözleri tüm Türkiye’yi gözyaşına boğdu. Ambulanstaki sedyeye alınan Yalçın, sağlık görevlilerine, “Çizmelerimi çıkarayım mı, sedye kirlenmesin” diye sordu. “Hayır çıkarmayın, bir şey olmaz” sözleri üzerine sedyeye uzandı.

Dönemin Başbakan’ı olan Recep Tayyip Erdoğan, maden faciasının yaşandığı bölgede basın açıklamasının ardından bir grup vatandaş tarafından protesto edildi. Vatandaşlar, “Hükümet istifa” şeklinde slogan attı.

Protestoların ardından konvoy hareket ederken Başbakanlık Müşaviri Yusuf Yerkel’in protestoculardan birini özel harekat polisleri yere yatırmışken tekmelemesi ise unutulmayan anlardan biri olarak hafızalara kazındı.

Facianın gerçekleşmesinden sonra Türkiye'de üç günlük ulusal yas ilan edildi.

Kim ne söyledi?

Erdoğan: Fıtratında var

Erdoğan 14 Mayıs 2014’te yaptığı ilk açıklamada, 150 yıllık bir zaman dilimi içerisinde daha çok ölümün olduğu iş cinayetlerini saydı, “Bunlar olağan şeyler. Bunun fıtratında bu var, hiç kaza olmayacak diye bir şey yok” dedi.

Gürkan: İhmalimiz yok

Soma Holding Yönetim Kurulu Başkanı Gürkan ve şirket yöneticileri Soma’daki iş cinayetiyle ilgili basın açıklamasında, “olayda hiçbir ihmallerinin olmadığını” iddia etti.

Yıldız: Burayı kapatırız

Dönermin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, 16 Mayıs’ta yaptığı açıklamada “İçeride en fazla 18 işçi var. 284 kayıp var. Toplamda 299-300-302 işçi kardeşimizi kaybetmiş olarak burayı kapatırız” dedi.

İlahiyat Dekanı: İlahi kader

Manisa Celal Bayar Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dekanı Soma’daki iş cinayetinde hayatını kaybedenler için yapılan anmada “İlahi kader” dedi, ailelere “teslimiyet” çağrısı yaptı.

Yargı süreci

Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD), Enerji ve Çalışma Bakanları ile Soma Holding A.Ş. sahibi ve yöneticilerinin, “kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesi” ve “olası kast ile insan öldürmeden” suç duyurusu yaptı, tutuklanmalarını istedi.

Denetimli serbestlik ile bırakılan gözaltılardan Soma Kömür İşletmeleri A.Ş.’nin Yönetim Kurulu Başkan Vekili Can Gürkan ile Genel Müdür Ramazan Doğru tutuklandı.

Akhisar Cumhuriyet Başsavcılığı, Soma Holding sahibi Alp Gürkan, Yönetim Kurulu Başkanvekili Can Gürkan ve Soma İşletmeleri Genel Müdürü Ramazan Doğru’nun mal varlıklarına tedbir koyma talebini reddetti. Madeni denetleyip olumlu rapor vermiş olan iki iş müfettişi hakkında da idari soruşturma başlatıldı.

İş cinayetinde ölen Mustafa Kocabaş’ın ailesi tarafından Soma Kömürleri A.Ş. aleyhinde açılan tazminat davasının ardından, Soma 1. Asliye Hukuk Mahkemesi aldığı ara kararla şirketin taşınır ve taşınmaz mal varlıkları ile Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu’ndan (TKİ) hak ediş alacaklarına ihtiyati haciz konulmasına karar verdi.

Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi 2 Mart 2015'te iddianameyi kabul etti.

230 sayfalık İddianamede tutuklu Soma A.Ş. sahibi Can Gürkan, vardiya amirleri Yasin Kurnaz, Hilmi Kazık, İsmail Adalı, Genel Müdür Ramazan Doğru, teknik nezaretçi Ertan Ersoy, İşletme Müdürü Akın Çelik ve maden teknisyeni Mehmet Ali Günay Çelik’in Türk Ceza Kanunu (TCK) 81’inci maddesinde yer alan “olası kasıtla insan öldürme ve yaralama” suçunu işledikleri belirtildi.

43 tutuksuz sanığın ise TCK 85/2’den yani “bilinçli taksirle insan öldürmek”ten suçlandı.

Yasin Kurnaz, Hilmi Kazık ve Mehmet Ali Günay Çelik de dahil olmak üzere sekiz şüphelinin 301 kez 20 ile 25 yıl, 162 kez de 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezalandırılmaları, geri kalan 43 tutuksuz şüphelinin ise 2 ile 15 yıl arası hapisle cezalandırılması talep edildi. Ancak bu kişilerden, 25’inin cezalarının, kusur durumundan dolayı 3’te 1 oranında artırılması talep edildi.