Akkuyu’ya ‘süper teşvik!’

AKP’ye yakın sermaye gruplarının oluşturduğu konsorsiyumun Akkuyu’dan çekilmesinin nedeninin düşük kâr olduğu ileri sürülürken hükümet, nükleere teşvik düzenlemesi hazırladı. Maliye Bakanı Ağbal, teşvikleri “süper teşvikler” olarak isimlendirdi.

Hükümet, Nükleer Enerji Santralı yatırımlarını stratejik yatırımlar için öngörülen teşvik ve desteklerden yararlandırmak için harekete geçti.

BirGün'den Nurcan Gökdemir'in haberine göre; TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşmelerine başlanan Torba Yasa Tasarısı’nın 75’inci maddesinde Akkuyu Nükleer Güç Santralı Projesi ile Türkiye ve Japonya arasında imzalanan Sinop Nükleer Santralı’nda da işbirliğini öngören zabıt kapsamında gerçekleştirilecek nükleer enerji santralı yatırımlarının desteklenmesi öngörülüyor.

Cengiz-Kolin-Kalyon (CKK) konsorsiyumunun, yüzde 49 hissesini devralmayı planladığı Akkuyu Nükleer Güç Santralı ortaklığından çekilmesi kararında, süreçteki belirsizlik kadar maliyetin de etkili olduğu tartışılırken TBMM gündemine gelen bu teşvik düzenlemesi, CHP Mersin Milletvekili Aytun Çıray’ın, BirGün’e yaptığı “Konsorsiyum maliyeti yetersiz bularak çeşitli bahaneler sunuyor, kamuoyunu maliyet artırımına hazırlıyorlar. Konsorsiyum projeye geri dönebilir” açıklamasını akıllara getirdi.

“İstihdam ve iş bahanesi”

Projeden çekilen konsorsiyumun yerini EÜAŞ International ICC’nin alacağı beklentisi artarken Maliye Bakanlığı, teşvik düzenlemesi ile ilgili hazırladığı bilgi notunda teşvikleri şöyle gerekçelendirdi:

“Ülkemizde kurulması planlanan üç nükleer santralın inşasında 30 bin işletmede 12 bin imalat sektöründe ise on binlerce işçi, teknisyen, tekniker, operatör ve mühendisin çalışması öngörülmektedir. Ülkemizde kurulacak Akkuyu Santralı’nın kurulum maliyeti yaklaşık 20 milyar ABD Doları, Sinop Santralı’nın ise 22 milyar ABD Doları’dır. Yapılan incelemeler sonuncuda sadece inşaat çalışmaları dikkate alındığında bile bu tutarların yüzde 40’ına eşdeğer iş yükünün Türk şirketlerince karşılanması öngörülmektedir. Bu durumda Türk sanayisi her iki projede en az 8,4 milyar ABD doları iş alacaktır.”

“Süper teşvik”

Maliye Bakanı Naci Ağbal, tasarının görüşmeleri sırasında bu düzenleme ile ilgili olarak bilgi verirken “Akkuyu Nükleer Güç Santralı Projesi’yle Japonya Hükümetiyle yapılan, anlaşma çerçevesinde yapılacak nükleer güç santralı projesiyle ilgili bizim süper teşvik olarak adlandırdığımız teşviklerden yararlanmasına imkân sağlıyoruz” dedi.

Teşvik teşvik üstüne

Aralık 2017’de 76 milyar TL sabit yatırım tutarı üzerinden teşvik belgesi verilen Akkuyu Nükleer Santralı’nın yanı sıra Sinop Nükleer Santralı yatırımı da 15 Haziran 2012 tarihli Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan "Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar"daki stratejik yatırımlar için öngörülen şu teşvik ve desteklerden yararlanacak:

“Gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi, faiz desteği.”
“Maliyet vatandaşın üstüne”

Düzenlemeye tepki gösteren Nükleer Karşıtı Platform Dönem Sözcüsü Alpay Antmen şöyle konuştu:

“Hükümet, nükleer santral yapımında ortaya çıkacak ve yabancıların yapması gereken harcamaları Türkiye’deki vergi mükelleflerinin üzerine yıkma tercihini sürdürüyor. 22 milyar dolar olarak açıklanan ancak 30 milyardan aşağıya mal olmayacak Akkuyu Nükleer Santralı’nın maliyetini yatırım ve teşviklerle yurttaşlara ödetecekler.

İstihdam sağlayacağı, katmadeğer yaratacağı gerekçeleri ise doğru değil. Çünkü Türkiye ile Rusya arasında yapılan anlaşmada, gerek üretim gerek inşaat işlerinin Ruslar tarafından yapılacağı yazılı. Nükleer santral yapımı ile Türkiye’ye teknoloji transferi de yapılmayacak, çünkü şirket bu arada kaza olmazsa 60 yıl sonra santralını söküp götürecek. Nükleer santralın çevre duvarları, boş binası dışında bir şey kalmayacak. Santral yapımında çalışacak kalifiye elemanların Rusya Federasyonu tarafından belirleneceği de anlaşmada yazılı. Türkiye’den yardımcı eleman temin ederler en fazla.”