Araştırma: Mars'taki süper tuzlu su, yaşamın izlerini silmiş

Mars'taki kayaçlar, gezegenin geçmişini aydınlatabilecek, fosilleşmiş kanıtlar barındırıyor. Ancak NASA'nın Curiosity isimli uzay aracının şaşırtıcı keşfi, geçmişin izlerinin bazı kaya parçalarından tamamen silindiğini gösteriyor.

Uzay ajansının 2011'de Mars'a gitmesi için fırlattığı Curiosity, Kızıl Gezegen'deki Gale kraterinde araştırmalar yapıyor. Bu araştırmalar, Mars'ın yaşanabilirlik potansiyelini ortaya çıkarmayı hedefliyor.

Bu amaçla Curiosity, Gale kraterindeki kil mineralleriyle dolu tortul kayaçları inceliyor. Zira kil, yaşam için önemli bir bileşen olan sıvı suyun geçmişte var olduğu anlamına gelebilir. Bu da yaşanabilirliğin önemli bir göstergesi.

Uzay aracının 2019'da Vera Rubin sırtında çizdiği tesadüfi bir rota, yaklaşık 3,5 milyar yıl önce bir gölde oluşan çamurtaşı katmanını incelemesini mümkün kıldı.

Curiosity, aralarında 400 metreden daha az mesafe bulunan iki alandan toprak örnekleri topladı.

Her iki alandaki çamurtaşları da aynı zamana ve aynı bölgeye aitti. Bu nedenle benzer miktarlarda kil minerali içermesi bekleniyordu. Ancak bir kısımdaki toprak parçası, beklenen mineral miktarının sadece yarısını barındırıyordu.

Bu şaşırtıcı gözlem, NASA'nın Ames Araştırma Merkezi'nden Tom Bristow liderliğindeki araştırmacıların kayıp kile açıklama getirmesini gerektirdi.

Ekip en olası açıklamanın, yukarıda bulunan bir sülfat tortusundan kil tabakasına su sızması olduğunu dile getirdi. Buna göre son derece tuzlu su, eski gölün dibindeki kum tanelerinin arasından sızmış ve aşağıdaki mineral bakımından zengin katmanları değiştirmişti.

Bristow, "Eskiden, Gale Krateri'nde gölün dibinde oluşan bu kil mineral katmanlarının, o şekilde kaldıklarını ve oluştukları andaki koşulları milyarlarca yıl boyunca koruduklarını düşünürdük" diye konuştu:

Fakat daha sonra tuzlu sular bazı yerlerde bu kil minerallerini bozmuş ve esasen kayaçlardaki kayıtları sıfırlamış.

Araştırmacılara göre göl kuruduktan sonr ada Gale kraterindeki yeraltı suyu yüzeyin altında kimyasalları taşımaya ve çözmeye devam etti. Sonuçta bazı çamurtaşı bölgeleri farklı koşullara maruz kaldı.

Tuzlu suya maruz kalan bu bölgeler, değişen mineralojinin jeolojik ve muhtemelen biyolojik kaydı sildiği "diyajenez" adı verilen süreçten geçti. Diyajenez, sıcaklık ve basıncın etkisiyle tortul kayaçların, başkalaşımı farklı tortul kayaçlara dönüşümü anlamına geliyor.

Öte yandan Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nde jeoloji profesörü ve araştırmanın ortak yazarı John Grotzinger'e göre diyajenez, potansiyel yaşam kanıtlarını silmiş olsa da mikroskobik canlılara dost ortamlar yaratabilir.

Grotzinger, yaptığı açıklamada, "Bunlar, eski yaşamın kanıtlarını aramak ve yaşanabilirliği ölçmek için mükemmel yerler" dedi.

Diyajenez, orijinal göldeki yaşam belirtilerini silebilir ama yeraltı yaşamını desteklemek için gerekli kimyasal gradyanları da yaratır. Bu yüzden bunu keşfettiğimiz için gerçekten heyecanlıyız.