BM raporu: İklim krizi her yerde daha önce hiç görülmemiş düzeyde kötüleşti

Birleşmiş Milletler bünyesindeki Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli'nin (IPCC) açıkladığı 3 bin sayfalık yeni raporda, "İklim krizinin her yerde daha önce hiç görülmemiş düzeyde kötüleştiği" ifade edildi.

İklim raporunda küresel ısınmayla birlikte sıcak hava dalgalarının artacağı, sıcak mevsimlerin uzayacağı, soğuk mevsimlerin ise kısalacağı vurgulandı.

Rapora için "insanlık için kırmızı kod" tanımlamasını yapan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Dünyayı yok eden fosil yakıtların sonlandırmanın zamanı geldi" diye konuştu.

Hava kirliğine sebep olan şirketleri hedef tahtasına koyan Guterres, "Ülkeler ayrıca fosil yakıtların yeni keşif ve üretimine son vermeli, sübvansiyonları da fosil yakıtlardan yenilenebilir kaynaklara kaydırmalı" diye ekledi.

Gelecek COP26 zirvesi öncesinde bu raporun önemine vurgu yapan Guterres, "Şimdi güçlerimizi birleştirirsek, iklim felaketini önleyebiliriz. Ancak raporunun açıkça ortaya koyduğu gibi, bekleyecek zamanımız kalmadı, hiçbir özrün faydası olmaz" dedi.

Beklenen önemli rapor
Tüm dünyada meteorolojik felaketler birbirini takip ederken, kasım ayında İskoçya'nın Glasgow kentinde yapılması planlanan COP26'dan üç ay önce gelen bu rapor merakla bekleniyordu.

İklim Değişikliği 2021: Fizik Biliminin Temeli" başlıklı rapor, 6 Ağustos Cuma IPCC üyesi 195 üye ülke tarafından sanal ortamda düzenlenen oturumda onaylandı.

İkinci kısmı 2022'de yayımlanacak raporda, "iklimde gözlemlenen değişikliklerin çoğu, yüz binlerce yıl değilse de binlerce yıldır görülmedi ve örneğin devam eden deniz seviyesinin yükselmesi gibi, halihazırda etkin olan (harekete geçen) bazı değişiklikler, yüzlerce ila binlerce yıl boyunca geri döndürülemez (geri dönüşü yok)." ifadesi yer aldı.

'Benzeri görülmemiş bir iklim krizi ile karşı karşıyayız'
IPCC'nin Klimatolog ve Eş Başkanı Valerie Masson-Delmotte, basın açıklaması sırasında, "Şüphesiz, bu kanıtlanmış bir gerçektir, iklim değişikliğinin kaynağında insan faaliyetleri var" dedi.

IPCC'nin bilim insanları, şu gözlemi hatırlatarak işe başlıyorlar: "Dünya yüzeyindeki küresel sıcaklık, 2011 ile 2020 arasında, belirgin bir artışla 1850 ile 1900 arasında olduğundan 1,09 derece daha sıcaktı. Okyanuslarda da 0,88 derecelik bir artış oldu.

Buna karşılık, 1901 ile 2018 arasında, deniz seviyesi 20 santimetre yükseldi. Dünyanın geolojik tarihinin son 300 bin yılında, hiçbir asırda bu kadar yüksek bir artış olmadı.

Kuzeyde, 2011 ile 2020 arasında, "Arktik deniz buzunun ortalama genişliği 1850'den beri en düşük seviyesine ulaştı". Bu arada buzulların erimesi, yüzeylerinin "2 bin yıldır görülmemiş" bir şekilde geri çekilmesine neden oldu.

Karbondioksit (CO2) ve diğer sera gazlarının emisyonlarındaki güçlü ve sürekli azalmaların iklim değişikliğini sınırlayacağının altı çizilen raporda, "Hava kalitesi için faydalar hızla gelse de IPCC'ye göre küresel sıcaklıkların istikrara kavuşması 20-30 yıl sürebilir." öngörüsünde bulunuldu.

'Bu şekilde 1,5 santigrat derece hedefine ulaşmak imkansız'
Gelecek on yıllarda 1,5 santigrat derecelik küresel ısınma seviyesini geçme ihtimaline ilişkin yeni tahminler sunan raporda, "İklim değişikliğinde ani, hızlı ve büyük ölçekli azalmalar olmadıkça, sera gazı emisyonları, ısınmayı 1,5 santigrat derece, hatta 2 santigrat dereceye kadar sınırlaması ulaşılmaz olacaktır." ifadesi kullanıldı.

İnsan faaliyetlerinden kaynaklanan sera gazı emisyonlarının 1850-1900'dan bu yana yaklaşık 1,1 santigrat derece ısınmadan sorumlu olduğuna dikkati çekilen raporda, gelecek 20 yılda ortalama küresel sıcaklığın 1,5 santigrat dereceye ulaşması veya hatta bu ısınmayı aşmasının beklendiği kaydedildi.

Raporda, bu değerlendirmenin, iklim sisteminin insan kaynaklı sera gazı emisyonlarına tepkisine ilişkin bilimsel anlayıştaki ilerlemenin yanı sıra tarihi ısınmayı değerlendirmek için geliştirilmiş gözlemsel veri kümelerine dayandığı belirtildi.

'Yaşadığımız değişiklikler ilave ısınma ile artacak'
IPCC Çalışma Grubu Eş Başkanı Valerie Masson-Delmotte, raporun iklim değişikliğine ilişkin gerçeğin yansıması olduğunu vurgulayarak, "Artık nereye gittiğimizi, ne yapılabileceğini ve nasıl hazırlanabileceğimizi anlamak için gerekli olan geçmiş, şimdiki ve gelecekteki iklimin çok daha net resmine sahibiz." bilgisini paylaştı.

"Yaşadığımız değişiklikler ilave ısınma ile artacak." ifadesini kullanan IPCC'nin diğer Eş Başkanı Panmao Zhai de iklim değişikliğinin zaten dünyadaki her bölgeyi çeşitli şekillerde etkilediğine işaret etti.

'Yazlar uzun, kışlar kısa geçecek'
Raporda ayrıca gelecek on yıllarda iklim değişikliklerinin tüm bölgelerde artacağını öngörürken, 1,5 santigrat derece küresel ısınmayla sıcak hava dalgalarının artacağı vurgulanan raporda, sıcak mevsimlerin uzun, soğuk mevsimlerin ise kısa olacağı kaydedildi.

İklim değişikliğinin "yaygın, hızlı ve yoğun" olduğu uyarısında bulunulan raporda, ayrıca 2 santigrat derece küresel ısınmada aşırı sıcaklıkların tarım ve sağlık için kritik tolerans eşiklerine daha sık ulaşacağını gösterdiği kaydedildi.

Birleşmiş Milletler ile Dünya Meteoroloji Örgütüne üye ülkelerden oluşan "İklim Değişikliği Hükümetler Arası Paneli (IPCC) 5 ila 7 yılda bir dünyanın iklim sisteminin geldiği durumla ilgili değerlendirme raporları hazırlayarak duyuruyor. Bu raporlardan ilki 1990, ikincisi 1996, üçüncüsü 2001, dördüncüsü 2007, beşincisi ise 2013 ve Eylül 2014 arasında parçalar halinde yayımlandı.