Çağdaş Gazeteciler Derneği, 2022 Mayıs ve Haziran ayı sansür raporunu yayınladı

Çağdaş Gazeteciler Derneği, Genel Merkezi Medya İzleme Komisyonu’nun çalışmalarıyla hazırlanan 2022 yılının Mayıs ve Haziran ayını kapsayan 'Medya Raporu' yayımladı.

Çağdaş Gazeteciler Derneği; Düşünce ve basın özgürlüğünü doğrudan hedef alan her türlü saldırı, iktidarlar için artık dönülmez bir yola girildiğinin göstergesidir!

Türkiye’de düşünce, ifade ve basın özgürlüğü mücadelesi kapsamında meslektaşlarımıza yönelik sansür, tehdit-şiddet, gözaltı-yargılama, özlük haklarında yaşanan kayıplar ile haberlerde yapılan manipülasyonları kayıt altına aldığımız ve her ay kamuoyuna duyurduğumuz ‘Medya İzleme Raporu’muzun 49’uncusunu, devam niteliğinde gelişmeler yaşanması nedeniyle son iki ayı (Mayıs ve Haziran) içerir şekilde sizlerle paylaşıyoruz.

Geçen iki ay, gelecek aylarda, başta eleştirel ve araştırmacı gazetecilik yapan yayın organları olmak üzere düşünce ve ifade özgürlüğünü savunan her kişi ve kuruluşun hedefe konulacağına işaret eden gelişmelerle doluydu. ‘Halka haber aktarma’ görev ve sorumluluğunu yerine getirmek için işini yapan gazeteciler darp edildi, gözaltına alındı; yayın organlarına cezalar kesildi. Gezi Parkı Protestolarının 9’uncu yıldönümünde İstanbul’da düzenlenen anma sırasında altı gazeteci gözaltına alındı, üç gazeteci polis tarafındın darp edildi. Onur Yürüyüşü de gazeteciler için darp ve gözaltının yaşandığı bir gündü; İstanbul ve İzmir’de üç gazeteci gözaltına alındı, altı gazeteci darp edildi.

İktidarın adeta basın özgürlüğüne yönelik baskı uygulamalarının maşası konumundaki Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), geçen iki ayda aldığı iki kararla tüm kamuoyuna, devletin resmi sansür kurumu olduğunu deklare etti. Türkiye’nin en fazla oy alan ikinci partisi konumundaki CHP’nin Genel Başkan ve Grup Başkanvekili ile bir diğer muhalefet partisi milletvekilinin, iktidara tepki gösteren açıklamalarını, üstüne üstlük canlı yayın yoluyla aktaran Tele 1, KRT, Halk TV ve Flash Haber TV para cezasına çarptırıldı.

Bir milletvekilinin yabancı öğrencilere ilişkin soru önergesinin haberleştirilmesinden kaynaklı 100’ü aşkın internet haber sitesine ilişkin Basın İlan Kurumunun işlem başlatmasından Diyarbakır'da 2017'deki Nevruz kutlamasına giderken polis kurşunuyla hayatını kaybeden üniversite öğrencisi Kemal Kurkut'un vurulma anını fotoğraflayan gazeteci Abdurrahman Gök'e hapis cezası verilmesine; kadın gazetecilerin haberlerinden kaynaklı tehdit edilmesinden Deutsche Welle (DW) Türkçe ve Amerika'nın Sesi'nin (VOA) Türkiye'deki erişimlerine engeli konulmasına kadar kritik gelişmelerin yaşandığı geçen iki aydaki en önemli gelişme ise TBMM’ye sunulan ve açıkça ‘sansür düzenlemesi’ yasa teklifiydi. Basın örgütleri başta olmak üzere kamuoyunun büyük bir kısmı tarafından tepkiyle karşılanan düzenleme, basın kartlarına ilişkin Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığının keyfi uygulamalarını meşrulaştıran, internet haber siteleri üzerinde Basın İlan Kurumunu etkin kılan, sosyal medya ile Whatsapp, Telegram ve Signal vb. iletişim kanallarına, yurttaşların özgürlüklerini kısıtlayıcı yönde sınırlamalar getiren yasa teklifi, ‘Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma’ başlığıyla Türk Ceza Yasasına bir madde eklenmesini de içermekteydi. Söz konusu madde, özellikle hukukun temel niteliklerinden ‘belirlilik ilkesi’ne açıkça aykırılık taşıdığı gibi, savcılara istediğini istediği gibi suçlama imkanı sağlıyordu. Kamuoyuna ‘dezenformasyon ile mücadele düzenlemesi’ olarak lanse edilen teklif esasında, yurttaşları korkutma, fikirlerini açıklamayı engelleme, basını baskılamayı amaçlamaktaydı. Basın örgütlerinin öncülük ettiği tepki ve TBMM’deki görüşme süreçleri, teklifin geçici olarak geri çekilmesini sağladı.

Geçen aylarda yaşanan gelişmeler - seçim yılına girildiği de göz önüne alındığında – olaylarla sınırlı görülmeyip, düşünce ve ifade özgürlüğü ile basın özgürlüğünü hedef alan bir anlayış çerçevesinde değerlendirmeyi gerekli kılmakta. Anlaşılmaktadır ki AKP ve MHP ortaklığı, seçim sürecinde hem basını hem de sosyal medya üzerinden görüşlerini aktarmak isteyen kamuoyunun geniş kesimine, George Orwell’in ‘1984’ adlı romanındaki gibi bir ortam hazırlamak istemekte. Ancak bu hiç de o kadar kolay ve mümkün değil. Çünkü düşünce ve basın özgürlüğünü doğrudan hedef alan her türlü saldırı, iktidarlar için artık dönülmez bir yola girildiğinin göstergesidir!

ÇGD MEDYA RAPORU MAYIS – HAZİRAN 2022

SANSÜR

10 Mayıs 2022: Mersin Limanı’nda yakalanan kokainlerle ilgili Yeniçağ gazetesinde Murat Ağırel’in “Uyuşturucu kıskacında Türkiye” ve “Türkiye’nin Narcos’u” yazı dizilerinden bazı yazılar ve BirGün’de Timur Soykan’ın “Mersin çıkmazı” başlıklı yazısı, “kişilik hakları ihlali” gerekçesiyle, Mersin 3. Sulh Ceza Hâkimliğince erişime engellendi.

11 Mayıs 2022: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Gezi davasındaki karar duruşması sonrası CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel ve TİP İstanbul Milletvekili Ahmet Şık’ın adliye önünde yaptığı açıklamaları canlı olarak yayınlayan Tele1, Flash TV, KRT ve Halk TV’ye reklam gelirlerinin yüzde 3’ü kadar para cezası verdi. RTÜK’ün oy çokluğu ile verdiği cezanın gerekçesi olarak ‘‘iktidarı küçük düşürme ve aşağılama’’ gösterildi.

11 Mayıs 2022: “Şeriat hukuku temelinde Kürt devleti kurma girişimlerini yayma ve Cumhuriyet rejimi karşısında din devleti kurmaya çalışma” gerekçesiyle kapatılan ve dokuz yıl sonra yeniden açılan Zehra Vakfı‘nın kurucuları arasında yer alan iş insanı Gıyasettin Bingöl‘ün başında bulunduğu Bursa Eğitim ve Kültür Vakfı’na ait Bursa Mudanya Üniversitesi ile ilgili iddiaların yer aldığı Cumhuriyet, BirGün ve Duvar’da yer alan haberler, “kişilik hakları ihlali” gerekçesiyle, Bursa 6. Sulh Ceza Hâkimliğinin kararı ile erişime engellendi.

15 Mayıs 2022: Gazete Temiz haber sitesinde yayınlanan bir yazıya Karşıyaka 2. Sulh Ceza Hâkimliği tarafından erişim engeli getirildi. 2017 yılından bu yana haberlerine getirilen erişim engellerinin linklerinin paylaşıldığı haberde Gazete Temiz’in bugüne kadar toplam 12 içeriğine erişim engeli getirildi.

17 Mayıs 2022: Türkiye’nin talebi üzerine Etkin Haber Ajansı’nın (ETHA) Twitter hesabı Türkiye’de erişime engellendi.

19 Mayıs 2022: CHP İzmir Milletvekili Özcan Purçu’nun, Dokuz Eylül Üniversitesi’nde okuyan yabancı öğrencilerin artışı ile ilgili verdiği soru önergesini haberleştiren 100’ün üzerinde gazete ve internet sitesinden, rektörlüğün şikâyeti üzerine Basın İlan Kurumu savunma istedi.

20 Mayıs 2022: Gazete Duvar gönderilen erişim engeli kararının sahte olduğu ortaya çıktı. Konu hakkında haber yapan bu sitelerin haberlerine ise Gaziantep 2. Sulh Ceza Hâkimliği tarafından “kişilik hakları ihlali” gerekçesiyle erişim engeli getirildi. İfade Özgürlüğü Derneği (İFÖD) kurucularından Prof. Dr. Yaman Akdeniz‘in bazı haber sitelerine gönderilen sahte mahkeme kararları ile bazı haberlerin kaldırılmaya çalışıldığını paylaştığı tweetleri, İFÖD resmi YouTube kanalında paylaşılan Artı TV’ye verdiği röportajı ve konu ile ilgili yapılan birçok haber de erişime engellendi. Akdeniz’in açıklamalarının yer aldığı BirGün, Cumhuriyet ve Diken’deki haberlere de erişim engeli getirildi.

25 Mayıs 2022: Organize suç örgütü lideri Sedat Peker’in yayınladığı videolarda hakkında iddialarda bulunduğu Nevzat Kaya‘nın adının geçtiği Cumhuriyet ve Yeniçağ’da yer alan haberler, “kişilik hakları ihlali” gerekçesiyle, Ankara 7. Sulh Ceza Hâkimliğince erişime engellendi ve silinmelerine hükmedildi. 19 Ocak 2022’de de benzer içerikli haberler Ankara 7. Sulh Ceza Hâkimliği tarafından erişime engellenmiş ve silinmelerine hükmedilmişti.

26 Mayıs 2022: Eski İstanbul Emniyet Müdürlüğü İstihbarat Şube Müdürü Özgür Taşdemir’in Çalık Holding’e bağlı Çalık Gayrimenkul Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Taçyıldız’ın FETÖ dosyasını “Boğaz

manzaralı köşk” karşılığında temizlediğinin tespit edilmesi ile ilgili haberlerin, “kişilik hakları ihlali” gerekçesiyle, Bakırköy 1. Sulh Ceza Hâkimliğinin 27 Ekim 2020 tarihli kararı ile erişime engellenmesine ve silinmesine karar verilmişti. Hâkimlik kararıyla daha önce engellenen haberlerle benzer içerikte olduğu gerekçesiyle, Erişim Sağlayıcıları Birliği’nin kararı ile Sözcü, HalkTv ve Akit’teki haberlere de erişim engeli konuldu.

27 Mayıs 2022: Cumhuriyet gazetesi yazarı Barış Terkoğlu‘nun istinaf mahkemesinin, Adnan Oktar ve grubu hakkında yerel mahkemenin verdiği cezaları bozma kararı ile ilgili “Arkadaş arkadaşın pelesengidir” başlıklı köşe yazısı, “kişilik hakları ihlali” gerekçesiyle, İstanbul 7. Sulh Ceza Hâkimliğinin kararı ile erişime engellendi.

27, 31 Mayıs; 1, 9, 14, 15, 21, 22, 29 Haziran 2022: AKP ve MHP’nin oluşturduğu ‘Cumhur İttifakı’ mensubu milletvekillerinin imzasıyla TBMM Başkanlığına ‘Basın Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ adıyla 40 maddelik bir yasa düzenlemesi sunuldu. Basın kartları; internet haber sitelerinin basın mevzuatına dâhil edilmesi ile bu sitelere ilişkin Basın İlan Kurumunun yetkilendirilmesi; sosyal medya platformları (Twitter, Facebook, Instagram vb. ) ile şebeke üstü hizmet sağlayıcılara (Whatsapp, Telegram, Signal vb.), erişim engellerini uygulamamak ve belli şartlarda istenilen bilgilerin yetkililere aktarılmaması halinde çeşitli yaptırımları içeren teklif, Türk Ceza Kanununa (TCK) da ‘Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yaymak’ başlıklı bir suç maddesi eklenmesini öngörmekteydi. Başta TCK’ya eklenen madde olmak üzere teklifin içerdiği düzenlemelerin çoğunluğunun düşünce ve ifade özgürlüğü ile basın özgürlüğüne aykırılık taşımasından kaynaklı kamuoyunda tepki yükseldi.

Teklifin komisyonlarda görüşülme sürecinden önce basın meslek örgütleri ortak bir heyet oluşturarak Meclis’te grubu bulunan siyasi parti temsilcilerini ziyaret etti ve teklifin sakıncalarına dikkat çekti.

Teklif ilk olarak tali komisyon sıfatıyla Dijital Mecralar Komisyonunda görüşüldü. Burada görüşmelere katılan basın meslek örgütü temsilcileri, düzenlemelerin anayasal güvencede olan basın özgürlüğüne aykırılığını kayda geçirirken, Adalet Komisyonundaki görüşmeler de yakından takip edildi.

Basını meslek örgütleri, teklifin, komisyon aşamalarında istenilen yönde değiştirilmemesi üzerine Türkiye’nin çeşitli yerlerinde eylem kararı aldı. Ankara dışındaki illerde 21 Haziran, Ankara’da 22 Haziran tarihinde basın açıklamaları yapıldı. Ankara’da eylemin yapıldığı gün TBMM Genel Kuruluna gelmesi beklenen teklif, sonraki haftalarda görüşülmek üzere ertelendi.

Teklif görüşülmesi planlanan 27-30 Haziran haftasına gelindiğinde AKP tarafından teklifin Ekim ayında başlayacak yeni yasama yılına bırakıldığı açıklandı.

30 Mayıs 2022: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun sosyal medyada paylaştığı TÜRGEV ve Ensar Vakfı üzerinden Amerika’ya para aktarılmasına ilişkin açıklamalarını yayınlayan televizyon kuruluşlarının yasa ihlali yaptıkları gerekçesiyle, Tele 1, KRT, Halk TV ve Flash Haber TV'ye üst sınırdan idari para cezası verdi. Üst Kurul, söz konusu yaptırımı, 6112 sayılı Kanun'da geçen "Yayın hizmetleri, tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerini esas almak ve toplumda özgürce kanaat oluşumuna engel olmamak zorundadır; soruşturulması basın meslek ilkeleri çerçevesinde mümkün olan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğundan emin olunmaksızın yayınlanamaz” hükmüne dayandırdı. Kurul ayrıca, FOX TV ana haber sunucusu Selçuk Tepeli'nin yayın sırasında kullandığı ifadeler ve bardağı kameraya doğru fırlatmasının, sunulan haberle bağdaşmayan bir tavır olduğuna karar verdi. Tepeli'nin yayıncılık ilkelerini ihlal ettiğine hükmeden Kurul, FOX TV'ye üst sınırdan idari para cezası müeyyidesi uyguladı. Üst Kurul, “TBMM'de seçilmiş üyelerden oluşan RTÜK'ün aldığı kararları iftira ve hakaret unsurlarıyla aşağılayıcı dil kullanarak eleştirdiği gerekçesiyle” Tele 1'e de idari para cezası uygulanmasına hükmetti.

31 Mayıs 2022: Millî güvenlik ve kamu düzeninin korunması gerekçesiyle Etkin Haber, Yeni Demokrasi, Avrupa Haber, Komun Dergi, Gazete Patika, Umut Gazetesi ve Kızıl Bayrak yayın organlarının internet sayfaları erişime engellendi.

31 Mayıs 2022: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), 2021 yılı ve 2022 yılının 1 Ocak-31 Mayıs arasını kapsayan ilk beş ayında FOX TV, KRT TV, Halk TV, Tele1 ve Flash TV’ye toplamda 91 defa para cezası kesti. Üst kurul aynı tarihlerde ATV, Beyaz TV, Kanal D, Show TV, Star TV, TGRT Haber kanallarına toplamda 7 kez para cezası uygularken A Haber, Ülke TV, TV Net ve Kanal 7'ye herhangi bir idari yaptırım cezası vermedi.

8 Haziran 2022: Tele1 Genel Yayın Yönetmeni Merdan Yanardağ, Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun (RTÜK), Tele1’e verilen fakat kesinleşmemiş cezaları işleterek vergi dairesine devrettiği ve bu yolla Tele1’in lisansının haczedilerek satışa çıkartılmasının amaçlandığını kaydetti.

28 Haziran 2022: Kürtçe yayın yapan Xwebûn Gazetesi İmtiyaz Sahibi Kadri Esen hakkında “örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla dava açıldı. Esen’in 9 Nisan 2018 tarihli sosyal medya paylaşımında örgüt mensubu olduğu değerlendirilen ve elinde tüfek olan bir kadının fotoğrafını paylaşması suç sayıldı.

29 Haziran 2022: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Merkez Hizmet Binasında bulunan 25 tuvalet ile 3 duşun yenilenmesi için düzenlenen ihaleye ilişkin BirGün’de yayınlanan haber üzerine Basın İlan Kurumuna (BİK) başvurarak, BirGün’ün cezalandırılmasını talep etmişti. Talebi reddeden BİK, “kamusal alanda ve kamusal davranışlarla ilgili eleştirilerin önüne geçme” yükümlülükleri olmadığının altını çizdi.

29 Haziran 2022: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), suç örgütü elebaşı Sedat Peker’in açıklamalarının tartışılması nedeniyle Halk TV ve KRT’ye yüzde 3 para cezası kesti. Halk TV’ye ayrıca Jandarma Genel Komutanlığının “Van Başkale” şikâyetine üzerine ikinci bir para cezası kesilirken, TELE1 de, Emre Kongar ve Merdan Yanardağ’ın İstanbul Bahçeşehir’de 6 kadının maruz kaldığı erkek şiddetine ilişkin yorumları nedeniyle cezalandırıldı.

30 Haziran 2022: Lisans başvurusu yapmadıkları gerekçesiyle Deutsche Welle (DW) Türkçe ve Amerika'nın Sesi'nin (VOA) Türkiye'deki erişimlerine Radyo ve Televizyon Üst Kurulu'nun (RTÜK) şikayeti üzerine Ankara 1. Sulh Ceza Hâkimliği kararıyla kısıtlama getirildi. RTÜK, 2019 yılının Ağustos ayında yayınladığı yönetmelikle internet üzerinden yayın yapan platformlara lisans alma şartı getirilmişti. RTÜK, AKP ve MHP'li üyelerin oy çokluğuyla 9 Şubat'ta aldığı karar doğrultusunda da görüntülü haberleriyle ilgili lisans başvurusu yapmamaları gerekçesiyle VOA Türkçe ve DW Türkçe'ye erişim engellemesi getirilmesi için yargıya başvurmuştu. Ankara 1. Sulh Ceza Hâkimliği de bu başvuruyla engelleme kararı aldı. Karar da BTK tarafından uygulanmaya başlandı.

GÖZALTI, TUTUKLAMA, DAVA VE YARGI KARARLARI

9 Mayıs 2022: Gazeteci Oktay Candemir’e Van Valisi Mehmet Emin Bilmez'in fotoğrafını içeren sosyal medya paylaşımı nedeniyle soruşturma açıldı. Emniyette ifade veren Candemir, soruşturmaya konu paylaşımı basın ve ifade özgürlüğü kapsamında yaptığını ve “hakaret” kastı olmadığını ifade etti.

10, 12 Mayıs 2022: İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, gazeteci İsmail Saymaz hakkında, ‘Gezi Parkı Davası'na bakan İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesinin üye hâkimlerinden Murat Bircan'ın, Samsun'da AKP’den milletvekili aday adayı ve Bafra Belediyesinde yönetici olduğu, iki yıl önce avukatlıktan yargıya geçtiğine ilişkin haberi nedeniyle soruşturma başlattı.

İsmail Saymaz, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Terör ve Örgütlü Suçlar Bürosunda şüpheli sıfatıyla ifade verdi.

10 Mayıs 2022: Danıştay, Emniyet Genel Müdürlüğünün kamusal olaylarda polislerin sesinin ve görüntüsünün alınmasını engellemeye dair yayımladığı genelge için açılan davada kararını verdi.

Danıştay, İçişleri Bakanlığının ve Emniyet Genel Müdürlüğünün itirazlarını reddetti. Böylece Emniyet Genel Müdürlüğünün yayımladığı genelgeye yürütmenin durdurulması kararı verildi.

12, 15 Mayıs 2022: AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eski avukatı Mustafa Doğan İnal’ın İstanbul Büyükşehir Belediyesinden 15 milyon lira vekâlet ücreti aldığı iddialarını yazan Barış Terkoğlu ve Can Bursalı ile Independent Türkçe’ye, Mustafa Doğan İnal’ın şikâyeti üzerine 100’er bin liralık manevi tazminat davası açıldı. İnal’ın “kişilik haklarının zedelendiği” iddiasıyla açılan davanın ilk duruşması, İstanbul 11. Asliye Hukuk Mahkemesinde görüldü. Mahkeme, İnal’a hangi dava için hangi tarihte ne kadar vekâlet ücreti ödendiğinin bildirilmesi için İstanbul Büyükşehir Belediyesine müzekkere yazılmasına karar vererek, davayı 13 Eylül 2022 tarihine erteledi.

Eski Bianet Yayın Yönetmeni Nazan Özcan da, İleri Haber eski Genel Yayın Yönetmeni Doğan Ergün ve dönemin Sorumlu Müdürü olan mevcut Genel Yayın Yönetmeni İzel Sezer hakkında, avukat Mustafa Doğan İnal’a ilişkin iddiaların haberleştirilmesinin dava konusu olmasını haberleştirdikleri için savcılığa ifade verdi.

12 Mayıs 2022: BirGün gazetesinde yayımlanan “Kızılay Başkanı ile Genel Müdürü’ne kesilen para cezalarının belgelerine BirGün ulaştı” başlıklı haber nedeniyle İsmail Arı hakkında, Kızılay Başkanı Kerem Kınık’ın şikâyetiyle “kişisel verileri hukuka aykırı olarak ele geçirmek ve yayma” suçlamasıyla açılan davanın ikinci duruşması, İstanbul 58. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü. Arı’nın avukatı beraat talep etti ve Kızılay’ın avukatının katılma talebinin, suçtan zarar görmedikleri gerekçesiyle reddini istedi. Mahkeme, Kızılay’ın katılma talebini kabul etti ve davayı 11 Ekim 2022 tarihine erteledi.

12 Mayıs 2022: Mezopotamya Ajansı eski çalışanları Sadiye Eser ve Sadık Topaloğlu’nun “örgüt üyeliği” suçlamasıyla yargılandıkları davanın yedinci duruşması, İstanbul 22. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Esas hakkındaki mütalaasını sunan duruşma savcısı, Eser ve Topaloğlu’nun “örgüt üyeliği” suçundan cezalandırılmasını istedi. Eser ve Topaloğlu’nun avukatları, esasa karşı beyanda bulunmak için süre talep etti. Süre talebini kabul eden mahkeme, davayı 8 Eylül 2022 tarihine erteledi.

13 Mayıs 2022: Bianet haber sitesinin eski muhabiri Beyza Kural’ın maruz kaldığı polis şiddetiyle ilgili Anayasa Mahkemesinden çıkan ihlal kararının ardından üç polise “iş ve çalışma hürriyetinin ihlali” suçundan açılan davanın beşinci duruşması, İstanbul 35. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü. Beyza Kural’ın avukatı sanık polisin görüntülerde suçunun sabit olduğunu söyledi. Mahkeme, davayı 30 Eylül 2022 tarihine erteledi.

17 Mayıs 2022: ETHA muhabiri Ali Sönmez Kayar’ın da aralarında bulunduğu dokuz kişinin “örgüt üyeliği” suçlamasıyla tutuksuz yargılandıkları davanın on dördüncü duruşması, İstanbul 32. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Sanıklar hakkındaki adli kontrol tedbirlerinin devamına karar veren mahkeme, davayı 11 Ekim 2022 tarihine erteledi.

18 Mayıs 2022: BirGün gazetesinde İsmail Arı imzasıyla çıkan “TÜBİTAK damadın vakfına çalışıyor” başlıklı habere ilişkin AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın damadı Selçuk Bayraktar ile kardeşi Haluk Bayraktar’ın, ‘kişilik haklarına saldırı’ gerekçesiyle açtığı manevi tazminat davası, İstanbul 23. Asliye Hukuk Mahkemesinde görüldü. Mahkeme gazeteci Arı’nın 200 bin lira manevi tazminat ödemesine hükmetti. TUBİTAK’ın aynı haberle ilgili açtığı dava ise, Ankara 18. Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından reddedilmişti.

24 Mayıs 2022: Kapatılan Özgür Gündem gazetesinin Genel Yayın Yönetmeni Eren Keskin ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Reyhan Çapan’ın “18 yaşından küçük olan suç faili veya mağdurlarının kimliklerini açıklayacak ya da tanınmalarına yol açacak şekilde yayın yapma” suçlamasıyla yeniden yargılandıkları davanın beşinci duruşması, İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü. Esas hakkındaki mütalaasını sunan savcı, Keskin ve Çapan’ın üzerlerine atılı suçtan cezalandırılmalarını istedi. Atılı suçu sabit bulan mahkeme, Keskin ve Çapan’a ayrı ayrı 12 bin 500 TL adli para cezası ile verdi.

24 Mayıs 2022: BirGün gazetesinin spor editörü Eren Tutel’e, Türkiye Wushu Federasyonu (TWF) hakkındaki haberleri nedeniyle “kamu görevlisine hakaret” suçlamasıyla açılan davanın üçüncü duruşması, İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü. Duruşma savcısı esas hakkındaki mütalaasını hazırlamak için dosyanın tarafına gönderilmesini istedi. Mahkeme dosyanın savcılığa gönderilmesine karar vererek, davayı 17 Kasım 2022 tarihine erteledi.

26 Mayıs 2022: ETHA editörü Semiha Şahin ve muhabiri Pınar Gayıp'ın da aralarında bulunduğu dört kişinin "örgüt üyeliği" ve "örgüt propagandası" suçlamalarıyla yargılandığı davanın on sekizinci duruşması, İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Mahkeme, dosyanın incelenmesi için davayı 14 Eylül 2022 tarihine erteledi.

31 Mayıs 2022: Gazeteci İsmail Saymaz’ın bir tarikatta yaşanan istismar olayı hakkında yazdığı yazı nedeniyle “hakaret” suçlamasıyla yargılandığı davanın duruşması İstanbul 35. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü. Avukat, savunmalarının tamamının tutanağa geçmesi için SEGBİS kaydı alınmasını istedi. Mahkeme SEGBİS istemini kabul etti ve teknik eleman çağırılarak sistemin kurulması için davayı 15 Haziran 2022 tarihine erteledi.

31 Mayıs 2022: Gazeteci Derya Okatan'a ETHA sorumlu yazı işleri müdürü olduğu dönemde yayınlanan haber nedeniyle "hakaret" suçlamasıyla açılan davanın görülmesine İstanbul 39. Asliye Ceza Mahkemesinde devam edildi. Duruşma savcısı daha önce sunduğu mütalaasını tekrar ederek Okatan’ın beraatını istedi. Mahkeme, atılı suç bakımından kast ve taksirinin bulunmaması nedeniyle Derya Okatan’ın beraatına karar verdi.

31 Mayıs, 3 Haziran 2022: Gezi Parkı Protestolarının 9’uncu yıldönümünde İstanbul’da düzenlenen anmaya polis müdahale etti. Aralarında BirGün gazetesi editörü Gökay Başcan, Evrensel gazetesi muhabiri Meltem Akyol, Halk TV muhabiri Ozan Demiriz, Flash TV muhabiri Dilan Polat, Sevda Doğan ve Derin Aydoğdu gözaltına alındı. Tele 1 muhabiri Engin Açar ve kameraman Umutcan Yitük ile Halk TV muhabiri Erdinç Yılmaz da polis müdahalesi sırasında darp edilerek çeşitli yerlerinden yaralandı. Gözaltına alınan gazeteciler, sabaha doğru ifadelerinin alınmasının ardından serbest bırakıldı.

Gözaltına alınanlar ile darp edilen bazı gazeteciler, adli soruşturma açılması amacıyla savcılığa suç duyurusunda bulundu.

2 Haziran 2022: Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Mezopotamya Ajansı (MA) Ankara muhabiri Berivan Altan’ı, “Ankara’da Kürt aileye ırkçı saldırı: Kadın ve çocukları mahalleden çıkarıldı” başlıklı haberini gerekçe göstererek ifadeye çağrıldı. Altan hakkında “Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama” iddiasıyla soruşturma başlatıldı.

3 Haziran 2022: İstanbul Anadolu 6. Sulh Ceza Hâkimliği, “Çevre Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”nde yapılacak değişikliğin, “mapa ve şamandıra ihalesi ile turizm alanlarını işletebilme yetkisinin Emine Erdoğan’ın himayesindeki Çevre Ajansı’na verilebilmesinin önünü açacak olmasına” dikkat çeken haberlerin, içerikten kaldırılmasına hükmedildi. 66 içeriği kapsayan kararda, haberlerin Emine Erdoğan’ın ‘itibarını ve toplum nezdindeki saygınlığını zedelediği’ kaydedildi.

3, 6 Haziran 2022: Dicle Fırat Gazeteciler Derneği (DFG) Eşbaşkanı ve Mezopotamya Ajansı (MA) editörlerinden Dicle Müftüoğlu, Dicle Haber Ajansı Yazıişleri Müdürü olduğu dönemde tutuklanan muhabirler Ziya Ataman ve Nedim Türfent'te para yatırdığı için Van Cumhuriyet Başsavcılığının "örgüte finansman sağlamak" iddiasıyla başlattığı soruşturma kapsamında gözaltına alındı.

Dicle Müftüoğlu, üç gün gözaltında tutulduktan sonra çıkarıldığı mahkemece, adli kontrol tedbiri uygulanarak serbest bırakıldı.

8, 16 Haziran 2022: Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen bir soruşturma kapsamında yapılan operasyonda 20’si basın mensubu 22 kişi gözaltına alındı. Evlerine yapılan baskınla gözaltına alınan basın çalışanları, “terör örgütüne üyelik”le suçlanırken, kanıt olarak ağırlıkla Sterk TV ve Medya Haber TV’de çeşitli tarihlerde çıkan haberleri gösterildi.

Gazeteciler sekiz gün gözaltında tutulduktan sonra mahkemeye çıkartıldı; 16’sı hakkında tutuklama kararı verildi.

13 Haziran 2022: PKK lideri Abdullah Öcalan’a uygulanan aile ve avukat görüşü engeline dikkat çekmek üzere çeşitli siyasi parti ve sivil toplum örgütleri tarafından düzenlenen Gemlik Yürüyüşü’nün Bursa ayağını takip eden Mezopotamya Ajansı’nın muhabiri Ergin Çağlar ve Jinnews muhabiri Rozerin Gültekin, gözaltına alındı. İki muhabir ifadelerinin alınmasının ardından gece saatlerinde serbest bırakıldı.

14 Haziran 2022: Medipol Üniversitesinin, BirGün gazetesinin 29 Temmuz 2019 tarihli sayısında “Ankara’nın tarihi parsel parsel veriliyor” başlığıyla çıkan haber nedeniyle BirGün Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Aydın’a yönelik açtığı 50 bin TL’lik tazminat davası reddedildi. İstanbul 7. Asliye Hukuk Mahkemesi kararında, “Dava konusu yayında kullanılan ifadelerin basın ve ifade özgürlüğü kapsamında kaldığı, davacının kişilik haklarına saldırı boyutuna varmadığı anlaşılmıştır” denildi.

15 Haziran 2022: Gazeteci Hayri Tunç’un Maraş Katliamı tanıklarının ve katliamda yakınlarını kaybedenlerin açıklamalarına yer verdiği sosyal medya paylaşımına “Halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik” iddiasıyla dava açıldı.

28 Haziran 2022: İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, kapatılan Zaman gazetesinin eski yazarları Mümtazer Türköne ve Ali Bulaç’ın da aralarında bulunduğu 4’ü tutuklu 11 sanığın yargılandığı dava dosyasını, Yargıtay aşamasında bozulmasının ardından tekrar görüşmeye başladı. Mahkeme, Ali Bulaç, Şahin Alpay, Mümtazer Türköne ve Ahmet Turan Alkan hakkındaki yurt dışına çıkış yasağının kaldırılmasına karar verdi.

29 Haziran 2022: Gazeteci Uğur Dündar hakkında İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun şikâyeti üzerine ‘suçu ve suçluyu övme’ fiilini işlediği gerekçesiyle Beykoz Savcılığınca hazırlanan iddianame Beykoz Asliye Mahkemesince kabul edildi. İddianamede, ““Hakkında suç örgütü kurma suçundan yakalama kaydı bulunan Sedat Peker isimli şahsın yurt dışından internet aracılığıyla yapmış olduğu paylaşımlar ve devlet yetkililerine karşı mesnetsiz iddiaları kapsamında, kamu düzeni açısından açık ve yakın tehlikelerin de ortaya çıktığının her türlü izahtan vareste olduğu, bu kapsamda şüphelinin aynı suç işleme kararı icrası kapsamında söylemleri ve paylaşımları kapsamında zincirleme şekilde suçu ve suçluyu övme suçunu oluşturduğu anlaşılmaktadır” ifadeleri yer aldı.

30 Haziran 2022: Diyarbakır'da 2017'deki Nevruz kutlamasına giderken polis kurşunuyla hayatını kaybeden İnönü Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Müzik Bölümü öğrencisi Kemal Kurkut'un vurulma anını fotoğraflayan gazeteci Abdurrahman Gök'ün yargılandığı davadan karar çıktı. Diyarbakır 5'inci Ağır Ceza Mahkemesi'nde bugün görülen karar duruşmasına "silahlı terör örgütüne üye olmak" ve "terör örgütü propagandası yapmak" iddialarıyla 22,5 yıla kadar hapis istemiyle yargılanan Abdurrahman Gök ve avukatları katıldı. Mahkeme heyeti, savcının mütalaasına uyarak Gök'ün "örgüt üyeliği" suçundan beraatine, "örgüt propagandası" suçundan ise cezalandırılmasına karar verdi. Gök, 1 yıl 6 ay 22 gün hapis cezasına çarptırıldı.

TEHDİT, HAKARET, HEDEF GÖSTERME, ŞİDDET

20 Mayıs 2022: Halk TV muhabiri Seyhan Avşar, "Çakıcı için kurşun atan tetikçi eroinle yakalanmış: İfadesinde yok yok" başlıklı haberiyle, suç örgütü lideri Alaattin Çakıcı’nın adamlarından Barış Duyu’nun 16 kilo eroinle yakalandığını ve ifadesinde, uzun yıllardır istihbarata çalıştığını yazdığı için tehdit edildiğini duyurdu. Seyhan Avşar, "Pazartesi suç duyurusunda bulunacağım. Ancak başıma bir şey gelirse sorumluları bellidir bilinsin isterim" ifadelerini kullandı.

Kısa Dalga muhabiri Hale Gönültaş, İstanbul’da düzenlenen bir baskınla gözaltına alınan IŞİD mensubu bir kadının, elinde bıçakla şeriata karşı çıkanları ölümle tehdit ettiği görüntülerin İstanbul Başakşehir Millet Bahçesinde çekildiğini haberleştirdiği için tehdit edildiğini duyurdu. Gönültaş, “Tevhid Grubu'ndan gelen tehdit içeren arama ve tacizleri görünür kılmadım. Lakin söz konusu grubun sosyal medya üzerinden ismimi hedef göstererek başlattığı kampanya riskli bir sürece doğru ilerlemektedir” dedi.

Eylem Eren Yılmaz, sosyal medya hesabından “Her yerden beni taciz eden bir sapık var. Engellemek durdurmuyor. Bugün başka bir numaradan yine rahatsız etti. Suç duyurusunda bulunacağım ama ölüm tehditlerine bile bir işlem yapılmıyorken buna ne yapılır bilmiyorum. Korkmaya başladım” dedi.

31 Mayıs 2022: Taksim Dayanışması’nın çağrısıyla Gezi Direnişi’nin 9. yılı anması öncesinde polis, kitlenin toplanması beklenen sokağa otobüs çekti. Anmaya gelen çok sayıda kişi gözaltına alındı. Evrensel muhabiri Meltem Akyol, BirGün muhabiri Gökay Başcan, Halk TV muhabiri Ozan Demiriz ve Flash TV muhabiri Dilan Polat gözaltına alınanlar arasındaydı. Gazeteciler, sabaha karşı serbest bırakıldı. BirGün muhabiri Gökay Başcan, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada “Yaklaşık iki saat ters kelepçeli bir şekilde gözaltı aracında bekletildim. Kelepçenin çok sıktığını söylediğimde ise yanlarında anahtar veya kesecek alet olmadığını söylediler. Hastanede ise kelepçenin tekini zorlayarak keserek, tek kolumda kelepçeyle muayene ettirmek istediler. Doktor bu şekilde muayene edemeyeceğini söyleyince makas, yan keski gibi kesici aletlerle yaklaşık 20 dakika zorlayarak anca kestiler. Gözaltına almayı iyi biliyorsunuz ama kelepçeyi dahi sökemiyorsunuz. Bu işkencenin hesabını da yargıda vereceksiniz” dedi.

31 Mayıs 2022: Gezi Parkı Protestolarının 9’uncu yıldönümünde İstanbul’da düzenlenen anmaya polisin müdahalesi sırasında Tele 1 muhabiri Engin Açar ve kameraman Umutcan Yitük ile Halk TV muhabiri Erdinç Yılmaz, polis tarafından darp edilerek çeşitli yerlerinden yaralandı.

9 Haziran 2022: Cumhuriyet gazetesi köşe yazarı gazeteci Barış Pehlivan, uluslararası kokain kaçakçılığına ilişkin bir olayı işlediği “Soylu ses çıkaracak mı?” başlıklı 8 Haziran 2022 tarihli köşe yazısı sonrası, yazısında ismi geçen suç örgütü lideri Fırat Delibaş’a yakın olduğunu söyleyen kişiler tarafından tehdit edildiğini açıkladı.

26 Haziran 2022: İstanbul’da düzenlenen Onur Yürüyüşünü takip eden gazetecilerden Bülent Kılıç, İlker Eray ve Efekan Akyüz gözaltına alındı. Gazeteciler Hayri Tunç, Pınar Gayıp, İzel Sezer, Emre Orman ve Eylem Nazlıer de polis tarafından darp edildi. İzmir’de yürüyüşü takip eden serbest gazeteci ve foto muhabiri Berkcan Zengin de polis tarafından darp edildi.

GAZETECİNİN ÇALIŞMA YAŞAMI

3 Mayıs 2022: Türkiye, Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütünün her yıl açıkladığı Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde 2022 yılında bir önceki yıla göre beş basamak yükselerek, 180 ülke içinde 149'uncu sırada yer aldı. RSF’nin ölçüm parametrelerine göre, Türkiye basın özgürlüğünde nispi bir ilerleme göstermiş olsa da Somali, Angola ve Paraguay gibi ülkelerin gerisinde yer alıyor. Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi'nde 2005 yılında 98'inci sırada yer alan Türkiye gazetecilik alanında artan baskıların da etkisiyle 2010 yılında 138, 2015'te 149, 2020'de ise 154'üncülüğe gerilemişti.

19 Mayıs 2022: İletişim Başkanlığı tarafından yapılan duyuru ile “Danıştay tarafından Basın Kartı Yönetmeliği Uygulamasına devam” yönünde karar alındığı açıklandı. ÇGD, “Yönetmelik’teki düzenlemeler hala hukuki öngörülebilirlik ve belirlilik ilkelerine aykırı, muğlak ve keyfiliğe açıktır. Basın kartının verilmemesine ve iptaline dönük düzenlemeler hala kanuni dayanaktan yoksundur. Başkanlığın basın kartıyla ilgili değerlendirmeleri ve araştırmalarını neye göre, nasıl yapacağı; bu verileri ve bilgileri nasıl tutacağı; kimler tarafından bu bilgilere erişilebileceği hala belirsizdir ve hala yüzlerce gazeteci, bu nedenlerle basın kartına erişememekte, mesleğini yerine getirmekte güçlüklerle karşılaşmaktadır. Çağdaş Gazeteciler Derneği; mesleğin yapılmasını engelleyen, haber alma ve verme haklarını kısıtlayan düzenlemelere karşı verdiği hukuki mücadeleye ve gazeteciler ile meslek örgütleri basın mesleğine dair ilkelerle basın kartları konusunda söz sahibi olana kadar verilecek mücadeleye sonuna kadar devam edecektir” açıklaması yaptı.