Çağdaş Gazeteciler Derneği Eylül ayı sansür raporunu açıkladı

Çağdaş Gazeteciler Derneği Yönetim Kurulu Eylül ayı sansür raporunu açıkladı; Basın özgürlüğünden bir tuğla daha çekilirken, faili meçhul cinayetler duvarı sapasağlam!

Basın özgürlüğünden bir tuğla daha çekilirken, faili meçhul cinayetler duvarı sapasağlam!

Türkiye’de düşünce, ifade ve basın özgürlüğü mücadelesi kapsamında meslektaşlarımıza yönelik sansür, tehdit-şiddet, gözaltı-yargılamalar ile özlük haklarında yaşanan kayıpları kayıt altına aldığımız ve her ay kamuoyuna duyurduğumuz ‘Medya İzleme Raporu’muzun, 2022 yılının Eylül ayına ait olan 51’incisini sizlerle paylaşıyoruz.

Geride bıraktığımız Eylül ayında gazeteciler ile basın kuruluşlarına yönelik baskılar, yarınlarda yaşanabilecek baskıların da işaretini verir nitelikteydi. Covid-19 pandemisinin sağladığı özgürlükleri sınırlama yetkisiyle meşruiyet açısından kendilerine geniş bir alan bulan otoriter ve faşist anlayışlar, dünya ölçeğinde insanlığı yeni bir paylaşım savaşının eşiğine getirmiş durumda. Tamamen sömürü mekanizmalarının devamlılığını amaçlayan dünya ölçeğinde yaşanan ekonomik ve diplomatik gelişmeler, Türkiye öznelinde daha da yoğunlaşmış olup, özellikle basın alanındaki gelişmelerle net gözlemlenmektedir. Yaklaşan seçimleri kazanarak otoriter ve faşist yönetim anlayışını kalıcılaştırmak isteyen AKP iktidarı, hükmettiği tüm devlet mekanizması aracılığıyla ‘tehlike’ gördüğü gazeteci ve basın kuruluşlarına nefes aldırmazken, haber olmasını istemediği konularda ne fotoğraf çekilmesine ne de soru sorulmasına tahammül etmekte.

Türkiye’nin yakın dönemde hukuk dışı ‘gizli’ tarihine yönelik önemli açıklamalarda bulunan suç örgütü lideri Sedat Peker’in, son olarak gündeme getirdiği AKP milletvekili Zehra Taşkesenlioğlu ve eşi eski Türk Hava Kurumu Üniversitesi Rektörü Ünsal Ban ile daha önce Gülen Cemaati’nin finans kuruluşlarından Bank Asya’da uzun yıllar yöneticilik yapan ve 15 Temmuz Darbe Girişimi’nin ardından Halkbank Genel Müdürlüğü ile Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanlığı görevlerinde bulunan abisi Ali Fuat Taşkesenlioğlu’na ilişkin ifşaatları sonrası yürütülen soruşturmanın takibini yapan gazeteciler, Ankara Adliyesinde polisin şiddetine maruz kaldı. Ünsal Ban’ın gözaltına alınmasının ardından adliyeye getirilişini fotoğraflayan gazetecilerin bulunduğu basın odası, Gasp Büro Amirliği ekiplerince basılarak gazetecilerin dışarı çıkması engellenirken, bir süre sonra gelen amirleri, "Pat diye çıkıp nasıl fotoğraf çekersiniz? Biz haber değeri olan şeyleri zaten veriyoruz. Burada gizli bir iş yapıyoruz" diyerek, gazetecileri, emrindeki polis memurları yerine koymak istedi.

Basın özgürlüğüne açıkça saldırı niteliği taşıyan geçen ayki bir başka gelişme ise, Fox TV muhabiri Yeşim Karacaoğlu’nun, Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın bir programını takibi sırasında yaşandı. Ankara'da düzenlenen "6. Yılında İstinaf Değerlendirme Toplantısı"na katılan Adalet Bakanı Bozdağ'ın konuşmasını izlemek ve soru sormak isteyen Karacaoğlu’nun yanına yaklaşan Bozdağ’ın basın danışmanı Bilal Çetin isimli kişi, “Hanımefendi bakın rica ediyorum soru sormayın, bakın rica ediyorum. Normalde ben sizi buraya almayacaktım. Fox TV’yi almayacaktım. Biliyorsunuz Cumhurbaşkanlığı İletişim Dairesi’nin şeyi var. Rica ediyorum soru sormayın” ifadelerini kullandı. Kameralara da yansıyan bu olaydaki detay, Bilal Çetin isimli kişinin, basın danışmanı olmadan önce Ankara’da yıllarca gazetecilik yapan biri olmasıydı. Bilal Çetin’in basın özgürlüğü açısından utanç verici bu tavrı mesleğimize leke sürmez ama kendisinin üzerinde hayatının sonuna kadar çıkmayacak bir kir olarak kalacaktır.

Radyo ve Televizyon Kurulu (RTÜK), geçen ay da basın özgürlüğüne yönelik baskılarını devam ettirdi. Dikkat çeken kararlardan biri, Halk TV’de yayınlanan ‘Sözüm Var’

programındaki değerlendirmeler sonrası verilen cezaydı. Diyarbakır Sur’da 7 yıl önce yaşanan çatışmalarda öldürülen Hakan Arslan’ın kemiklerinin babası Ali Rıza Arslan’a, Diyarbakır Adliyesinden torbayla teslim edilmesinin eleştirilerek tepki gösterildiği programın, 5 kez durdurulması ve yüzde 5 para cezasına çarptırılması kararlaştırıldı. Bir insanın kemiklerini torbayla teslim etmekten hicap duymayanların bunun gazeteciler tarafından eleştirilmesini cezalandırması, karanlığın sadece vicdanlarda değil zihinlerdeki yoğunluğunu da gösterdi.

Diyarbakır’da 20 Eylül 1992’de katledilen yazar ve gazeteci Musa Anter’in ölümüne ilişkin görülen davanın akıbeti de bir Türkiye gerçeği olarak geçen ay kayıtlara geçti. Anter cinayetinin birinci derecede görgü tanığı olduğunu söyleyen PKK ve JİTEM itirafçısı Abdülkadir Aygan’ın ifadesinin alınmamasıyla adeta sürüncemeye bırakılan dava dosyası, 21 Eylül 2022 tarihinde, cinayetten 30 yıl sonra zaman aşımına sokularak düşürüldü. Alınan bu karar Türkiye’de, başta gazetecilere yönelik olmak üzere işlenen faili meçhul cinayetler bağlamında kanla ve şiddetle örülmüş o malum ‘duvar’ın hala sapasağlam durduğunun da kanıtıydı!

Türkiye’de iktidar-basın ilişkilerini, tarihsel açıdan en net gösteren olaylardan biri de, geçen ayın son günlerinde AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katıldığı bir canlı yayında yaşandı. İktidarın basın-yayın alanında propaganda araçlarından biri olan Demirören Medya Grubu’nda yazan isimlerin katılarak sorular yönelttiği CNN Türk ve Kanal D’nin ortak yayınında Tayyip Erdoğan, kendisine “Şehir hastaneleri konusunda muhalefetin sesi biraz kesildi. Nasıl karşılıyorsunuz” sorusunu yönelten Abdülkadir Selvi’ye, “Valla Abdülkadir Bey artık köşenden gereğini yapacaksın. Bak Ahmet Bey (Hakan) gereğini yapıyor” yanıtını verdi. Erdoğan’ın yanıtı, gazeteciliği kamusal sorumlulukla yapmayanların, mesleki ilkeleri yok sayanların içine düştükleri çukurun kokuşmuşluğunun aktarılmasından başka bir şey değil.

Eylül ayı, derneğimiz şahsında iktidarın basın özgürlüğü ve örgütlülüğüne yönelik açık saldırısının da ayıydı. Derneğimizin faaliyet ve etki açısından en önemli şubelerinden, 1989 yılında Bursa’da açılan Güney Marmara Şube’mizin, yaklaşık 33 yıldır idari faaliyetlerini de yürüttüğü sosyal tesisi, göreve gelmesinin ardından AKP’li Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş’ın ‘özel meselesi’ olmuştu. Bursa Kültürpark’taki sosyal tesisimiz, hukuki tüm mücadelemize karşın Belediye Başkanı Aktaş’ın ismini ‘tarihe yazdırma’ hırsı sonucu, 28 Eylül 2022 tarihinde, adeta yerle bir edildi. Alinur Aktaş’ın, bu ‘icraatı’yla edindiği ‘basın özgürlüğü karşıtlığı’ ve ‘ÇGD düşmanlığı’nın, aynı anlayışa sahip kişilerden takdir göreceği kesindir ancak bu unvanların altında hayat boyu ezileceği daha da kesin bir gerçektir. 44 yıl önce Rüzgarlı Sokak’ta çıktığımız basın özgürlüğü savunusu, emekçi dayanışması ve dün olduğu gibi bugün de "dezenformasyon yasası" altında hayata geçirilmeye çalışılan her çeşit sansür düzenlemesine karşı mücadelemiz devam ediyor, edecek.

MEDYA RAPORU
EYLÜL 2022

SANSÜR

1 Eylül 2022: Yargıtay’ın ev sahipliğinde gerçekleştirilen, AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın da katıldığı 2022-2023 Adli Yılı Açılış Töreni’nde Türkiye Barolar Birliği (TBB) Başkanı Av. Erinç Sağkan’ın konuşması, töreni canlı yayınlayan yetkili yayın sağlayıcı tarafından paylaşılmadı. TBB’den yapılana açıklamada, “Cumhurbaşkanlığı tarafından görevlendirilen ve tek yetkili olduğu bilinen yayın sağlayıcı tarafından çekim ve canlı yayın işleri organize edilen açılış töreninde, tüm basın yayın organlarının faydalanması amacıyla uydu frekans bilgileri paylaşılmış ise de yayın saati geldiğinde ve ilk konuşmacı olan TBB Başkanı kürsüye çıktığında yayının uyduya verilmediği görülmüştür” denildi.

2 Eylül 2022: Suç örgütü lideri Sedat Peker’in rüşvet iddialarıyla gündeme gelen Zehra Taşkesenlioğlu ile boşanma aşamasında olan ve Peker’e gönderdiği iddia edilen video nedeniyle gözaltına alınan eski Türk Hava Kurumu Üniversitesi Rektörü Ünsal Ban’ın adliyeye getirilişini fotoğraflayan gazetecilerin bulunduğu basın odası, Gasp Büro Amiri tarafından basıldı. Basın odası kapısına gelen bir grup polis, gazetecileri basın odasının kapısına dizerek, "Siz burada bekleyin, amirimiz gelecek" dedi. Daha sonra polislerden biri basın odasında otururken, diğerleri kapıda beklemeye başladı. Polislerden biri, "Fotoğrafları yayınlayamazsınız, amirimiz gelecek, o izin verirse fotoğrafları yayınlayabilirsiniz" dedi. Bir süre sonra gasp büro amiri, beraberindeki 2 polisle basın odasına gelerek, gazetecilere "Size adamın getirileceğini kim söyledi? Pat diye çıkıp nasıl fotoğraf çekersiniz? Biz haber değeri olan şeyleri zaten veriyoruz. Burada gizli bir iş yapıyoruz" dedi.

6 Eylül 2022: Diyarbakır’da 16 Haziran 2022 tarihinde tutuklanan 16 gazeteciden Diyarbakır 2 No’lu Yüksek Güvenlikli Cezaevinde bulunan Zeynel Abidin Bulut, Yeni Yaşam, BirGün ve Evrensel gazetelerinin kendilerine verilmediğini aktardı.

6 Eylül 2022: Türkiye Barolar Birliği (TBB), Basın İlan Kurumunun 6 Temmuz 2022 tarihinde yayımladığı Basın Ahlak Esasları’nın yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle Danıştay’a dava açtı. TBB’den yapılan açıklamada, esasların, kanuni dayanaktan yoksun olduğu belirtilerek “Kanunla düzenlenmesi gereken birçok konuda belirsiz ve ölçüsüz, yoruma açık, muğlak düzenleme ve sınırlamalar getirmektedir. Bu haliyle, ifade ve basın özgürlüğünün ihlali sonucunu doğuran söz konusu düzenleme, ilgili kuruluşlar bakımından mahkemeye erişim hakkının sınırlanmasına da neden olmaktadır” denildi.

9 Eylül 2022: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) üyesi İlhan Taşçı, LGBTİ+ yurttaşlara karşı nefret söylemi içeren ‘kamu spotu’nun üst kurul onayı olmadan, RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin’in isteği ile yayınlandığını açıkladı.

14 Eylül 2022: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Diyarbakır Adliyesinde babaya oğlunun kemiklerinin torba içinde verilmesinin eleştirildiği ‘Sözüm Var’ programı nedeniyle Halk TVye “terörün amaçlarına hizmet edecek” nitelikte yayın yapıldığı gerekçesiyle 5 kez program durdurma, %5 de para cezası verdi. Halk TV’ye, Ayşenur Arslan’ın sunduğu ‘Medya Mahallesi’ programında ekonomist Mustafa Sönmez ile birlikte suçla mücadele yaklaşımını eleştirdikleri İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’yu küçük düşürdükleri gerekçesiyle %3 para cezası verildi. Halk TV sunucusu İrfan Değirmenci, akşam haberlerine ağzı bantlı çıkarak cezaları protesto etti.

16 Eylül 2022: Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı, gazeteci Tuğrul Eryılmaz’ın “sürekli basın kartını” iptal etti ve iadesini istedi. 47 yıllık gazeteci Eryılmaz; 1975’te TRT Haber Dairesinde gazeteciliğe başladıktan sonra ilk basın kartını almıştı.

17 Eylül 2022: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Üyesi İlhan Taşcı, “RTÜK’ün Tarafsızlık Karnesi” başlığıyla 1 Ocak-15 Eylül 2022 tarihlerini kapsayan dönemde RTÜK’ün televizyon kanallarına verdiği cezaları paylaştı. Buna göre; Halk TV’ye 14, Tele1’e 11, KRT’ye 5, Fox TV’ye 4, Flash Haber’e 4 olmak üzere toplamda 11,5 milyon TL tutarında 38 ceza kesildi; TGRT Haber’e 1, Beyaz TV’ye 1, ATV’ye 1 olmak üzere 1,5 milyon TL tutarında sadece 3 ceza verildi. A Haber, Ülke TV, Kanal 7, TV-Net televizyon kanallarına ise 9 aylık süreç içerisinde hiç ceza kesilmedi.

17 Eylül 2022: Diyarbakır Şehirlerarası Terminal İşletmesine giden polis ekibi, Kürtçe yayın yapan tek gazete Xwebun gazetesinin Mersin’e gönderilecek 100 adet sayısına. hiçbir gerekçe göstermeden el koydu.

20 Eylül 2022: Fox TV muhabiri Yeşim Karacaoğlu, Ankara'da düzenlenen "6. Yılında İstinaf Değerlendirme Toplantısı"na katılan Adalet Bakanı Bekir Bozdağ'ın konuşmasını izlemek ve soru sormak istedi. Bozdağ’ın basın danışmanı Bilal Çetin, salonda bulunan Karacaoğlu’nun soru sormamasını istedi. Gazeteci kökenli olan Bilal Çetin, toplantı sırasında Karacaoğlu’nun yanına giderek, “Hanımefendi bakın rica ediyorum soru sormayın, bakın rica ediyorum. Normalde ben sizi buraya almayacaktım. Fox TV’yi almayacaktım. Biliyorsunuz Cumhurbaşkanlığı İletişim Dairesi’nin şeyi var. Rica ediyorum soru sormayın” ifadelerini kullandı. Çetin’in bu sözleri gündem olurken toplantı sonrası Bozdağ, gazetecilerin bulunduğu kapıdan değil farklı bir kapıdan çıkarıldı.

30 Eylül 2022: Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD), Dünyada İnsan Hakları ve Demokrasi İçin Avrupalı Avukatlar Birliği (ELDH), Avrupa Demokrat Avukatlar Birliği (AED) ile İzmir Dayanışma ve Bilimsel Araştırma Derneği tarafından düzenlenen "Uluslararası Ege İnsan Hakları Okulu Çalıştayı"na konuşmacı olarak davet edilen İtalyalı gazeteci Giuseppe Acconcia, Türkiye'ye "giriş yasağı" olduğu gerekçesiyle çalıştaya katılamadı.

GÖZALTI, SORUŞTURMA, İDDİANAME, TUTUKLAMA VE YARGI KARARLARI

1 Eylül 2022: 1 Eylül Dünya Barış Günü nedeniyle İstanbul Kadıköy’deki eylemede polis müdahalesi yaşandı; gazeteci Zilan Azad gözaltına alındı.

3 Eylül 2022: İstanbul’da hasta ve infazları yakılan tutuklu yakınlarının eylemini takip eden Etkin Haber Ajansı (ETHA) muhabiri Elif Bayburt darbedilerek, ters kelepçeli bir şekilde gözaltına alındı. Mezopotamya Ajansı (MA) muhabiri Doğan Kaynak’a, kolu arkaya doğru bükerek şiddet uyguladı. Kaynak, birden fazla polis tarafından darbedilerek ve itilerek alandan uzaklaştırıldı.

5 Eylül 2022: Gazeteci Aziz Oruç, Ermenistan üzerinden Avrupa’ya geçmek istediği sırada pasaportunun sahte olduğu gerekçesiyle mahkeme kararı olmadan İran’a iade edilmiş, daha sonra Türkiye-İran sırına bırakılmıştı. Oruç 11 Aralık 2019’da Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesinde gözaltına alınarak tutuklanmıştı. Oruç’a yardım ettiği gerekçesiyle Dicle Fırat Gazeteciler Derneği (DFG) Eşbaşkanı ve Mezopotamya Ajansı (MA) editörü Dicle Müftüoğlu da ‘örgüte bilerek ve isteyerek yardım etmek’ten yargılanmıştı. Müftüoğlu’nun yargılandığı dosyaya, ‘gizli’ ibareli gönderilen Emniyet Genel Müdürlüğü belgesinde, aralarında TGS Başkanı Gökhan Durmuş’un da yer aldığı 20 gazetecinin ismi, Fethullah Gülen yapılanmasıyla bağlantılı olduğu iddia edilen ‘Journalist Post’ dergisinde yazıları çıktığı için yer aldı.

6 Eylül 2022: Gazeteci Oktay Candemir, Van Büyükşehir Belediyesinin 2,5 milyon TL'lik araç kiralama ihalesinin usulsüz olduğuna ilişkin haberi nedeniyle hakkında açılan soruşturma kapsamında ifade verdi.

6 Eylül 2022: İstanbul Anadolu 3’üncü Sulh Ceza Hâkimliği, 2015 yılının Eylül ayında berberindeki AKP’lilerle Hürriyet binasını basan dönemin AKP Gençlik Kolları Başkanı ve İstanbul milletvekili Abdurrahim Boynukalın'la ilgili Cumhuriyet gazetesindeki 18 habere erişim engeli kararı aldı. Kararda, Boynukalın’ın ‘kişilik haklarının ihlal edildiğini’ savundu.

6 Eylül 2022: İstanbul Anadolu 3. Sulh Ceza Hâkimliği, organize suç örgütü lideri Sedat Peker’in, Sermaye Piyasası Kurulu Başkanı Ali Fuat Taşkesenlioğlu ile kız kardeşi AKP Milletvekili Zehra Taşkesenlioğlu’na ilişkin rüşvet iddialarında ismi geçen, geçmiş dönem bakanlarından Berat Albayrak’ın abisi ve Turkuvaz Medya Grubu CEO’su Serhat Albayrak’a ilişkin haberlere erişim engeli getirilmesi kararı aldı.

7 Eylül 2022: Van’ın Çatak ilçesinde askeri helikopterden atılan ve daha sonra yaşamını yitiren Servet Turgut ve Osman Şiban’ın gözaltına alınma kararı ile Turgut ve Şiban’ı atan kolluk ve olayı ortaya çıkaran gazeteciler hakkında gözaltı kararı veren savcının aynı olduğunu “Gazetecilere gözaltının talimatını aynı savcı verdi” başlıklı haberi gündeme getiren Mezopotamya Ajansı (MA) İmtiyaz Sahibi Ferhat Çelik ile haberi paylaşan Jiyan TV İmtiyaz Sahibi İdris Yayla hakkında süren soruşturma davaya dönüştü. Hazırlanan iddianamede, söz konusu soruşturma ve gözaltı kararı veren savcının isminin haberde açık olarak yazılarak, “Terörle mücadelede görev almış kişileri hedef gösterme” suçunun işlendiği iddia edildi.

8 Eylül 2022: BirGün gazetesi politika editörü Mehmet Emin Kurnaz, BirGün Pazar ekinde 25 Mayıs 2021 tarihinde “Çetelerin iktidarı” başlığıyla yayınlanan ve suç örgütü elebaşısı Sedat Peker’in ifşaatlarıyla yeniden gündeme gelen mafya-devlet ve siyaset üçgeninde gündeme getirilen iddialar nedeniyle AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile MHP Lideri Devlet Bahçeli’ye hakaret suçlamasıyla yargılandığı davada dördüncü kez hâkim karşısına çıktı. Mahkeme duruşmayı 20 Ekim 2022 tarihine erteledi.

12 Eylül 2022: Türkiye’ye olimpik sporcu yetiştirmek için oluşturulan 12 Türkiye Olimpiyat Hazırlık Merkezi tesisinden biri olan Ankara Eryamanlar’daki olimpik yüzme havuzunun dönemin Çevre ve Şehircilik Bakanı İdris Güllüce’nin eşinin yüzme öğrenmesi için özel kullanıma tahsis edildiğine ilişkin 22 Mart 2015 tarihinde yaptığı haberden kaynaklı hakkında açılan davada, 10 ay hapse çarptırılan Cumhuriyet gazetesinin şimdiki Genel Yayın Yönetmeni Arif Kızılyalın’a verilen cezaya ilişkin Anayasa Mahkemesinin verdiği bozma kararı istinaf mahkemesince de onandı. Anayasa Mahkemesi, yerel mahkemenin verdiği hapis cezasını, ifade ve basın özgürlüğüne yapılan müdahale olarak değerlendirirken, ileri sürülen gerekçelerin de yeterli sayılamayacağını vurgulamıştı.

13, 14 Eylül 2022: İnternet haber sitesi bitlisnews.com.tr’nin İmtiyaz Sahibi ve Bitlis Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Sinan Aygül, Bitlis’te yapılan 450 milyon dolarlık Jeotermal Enerji Projesi’nde yolsuzluk iddiasında bulunduğu 'Jeo-Vurgun' başlıklı haberinde, dönemin AKP Bitlis Milletvekili Vahit Kiler’e ‘kurt siyasetçi’ tanımlaması yaparak ‘hakaret ettiği’ gerekçesiyle yargılama davada 1500 lira adli para cezasını çarptırılmıştı. Cezayı ödemeyeceğini açıklayan gazeteci Aygül, tutuklanarak Bitlis E Tipi Cezaevine gönderildi.
Sinan Aygül, tutuklu bulunduğu Bitlis E Tipi Cezaevinden, koronavirüs izni kapsamında tahliye edildi.

13 Eylül 2022: Eski İleri Haber Genel Yayın Yönetmeni Doğan Ergün ve eski Sorumlu Müdür İzel Sezer hakkında, AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın eski avukatı Mustafa Doğan İnal’ın rüşvet pazarlığı yaptığı iddialarını haberleştirdikleri gerekçesiyle açılan davanın görülmesine Çağlayan’da bulunan İstanbul 33. Ağır Ceza Mahkemesinde devam edildi. Savcının esas hakkındaki mütalaasını hazırlaması için bir sonraki duruşma tarihi 8 Aralık 2022 olarak belirlendi.

13 Eylül 2022: Jinnews muhabiri Rabia Önver hakkında sosyal medya paylaşımları nedeniyle ‘örgüt propagandası’ iddiasıyla açılan davanın ilk duruşması görüldü. Van 2. Ağır Ceza Mahkemesinde görülen davada iddia makamı, Önver için hapis talebinde bulunurken, sonraki duruşma tarihi 23 Eylül 2022 olarak belirlendi.

13 Eylül 2022: Gazeteci Sultan Eylem Keleş’in “kamu görevlisine hakaret” ve “görevi yaptırmamak için direnmek” suçlamalarıyla yargılandığı davanın ilk duruşması, İstanbul 56. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü. Sonraki duruşma tarihi, 16 Şubat 2023 olarak belirlendi.

13 Eylül 2022: AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın eski avukatı Mustafa Doğan İnal’ın, gazeteciler Barış Terkoğlu ile Can Bursalı ve Independent Türkçe’ye açtığı manevi tazminat davasının ikinci duruşması, İstanbul 11. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü. Bir sonraki duruşma tarihi, 6 Aralık 2022 olarak belirlendi.

13 Eylül 2022: Kapatılan Azediya Welat gazetesi Sorumlu Yazı İşleri Müdürü İsmail Çoban’a, bulunduğu Tarsus 3 No’lu Ceza İnfaz Kurumuna, yayınlandığı dönemde cezaevine girişi serbest olan kapatılan Özgürlükçü Demokrasi gazetesini ve gazeteye ait kupürleri sokmaktan yargılandığı davada verilen 2 yıl hapis cezası kesinleşti. Çoban savunmasında, Tarsus 3 No’lu Ceza İnfaz Kurumuna sevk edildiği dönemdeki giriş tutanağında bu kupürlerin bulunmadığına dikkat çekerek, suçlamanın dayanaksız olduğunu ifade etti. Çoban’a verilen ceza nedeniyle daha önce hükmün açıklanması geri bırakılan bir dosyası da yeniden görülmeye başlanacak.

15 Eylül 2022: Kanun hükmünde kararname (KHK) ile kapatılan Özgürlükçü Demokrasi gazetesinin eski çalışanları hakkında verilen hapis cezaları ve beraat kararlarının istinafta bozulmasının ardından İhsan Yaşar, İshak Yasul, Mehmet Ali Çelebi, Mizgin Fendik, Pınar Tarlak, Reyhan Hacıoğlu ve Hicran Urun’un “silahlı terör örgütüne üye olmak”, “terör örgütlerinin yayınlarını basmak veya yayınlamak”, “halkı kin ve düşmanlığa tahrik etmek”, “terör örgütü propagandası yapmak” ve “suçu ve suçluyu övmek” suçlamalarıyla yeniden yargılandıkları davanın beşinci duruşması İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Bir sonraki duruşma tarihi 21 Aralık 2022 olarak belirlendi.

15, 21, 26 Eylül 2022: Diyarbakır’da 20 Eylül 1992’de katledilen Kürt yazar ve gazeteci Musa Anter’in ölümüne ilişkin açılan davanın otuz altıncı duruşması Ankara’daki Sıhhiye Adliyesinde bulunan Ankara 6. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Bir sonraki duruşma, Musa Anter’in 30’uncu ölüm yıldönümünden bir gün sonraya, zaman aşımı tarihinin başladığı 21 Eylül 2022’e ertelendi.
Kürt yazar ve gazeteci Musa Anter’in ölümüne ilişkin açılan davanın otuz yedinci duruşması Ankara 6. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Savcılık, 30 yıllık sürenin dolduğu gerekçesiyle zaman aşımı kararı talep etti. Mahkeme davanın düşürülmesine karar verdi.
Davanın zamanaşımı gerekçesiyle düşürülmesi kararı istinafa taşındı.

16 Eylül 2022: BirGün Gazetesi muhabiri Mustafa Mert Bildircin, 13 Ocak 2022 tarihinde yayımlanan ve iktidara yakın vakıf ile cemaatlerin devlette kadrolaşmasını anlatan haber nedeniyle "Cumhurbaşkanı’na hakaret” suçlamasıyla hakkında açılan dava kapsamında Ankara Adliyesinde talimatla ifade verdi. Bildircin’in yargılanmasına, haberde geçen “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın oğlu, TÜGVA Yönetim Kurulu Başkanı Bilal Erdoğan” ifadeleri gerekçe yapıldı.

17 Eylül 2022: Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığının “örgüt üyeliği” iddiasıyla yürüttüğü soruşturmadan dolayı 8 Haziran 2022’de 20’si gazeteci 22 kişiyle birlikte gözaltına alınan ve 16 Haziran’da tutuklanan 16 gazetecinin tutuklanması Anayasa Mahkemesine (AYM) taşındı. Avukatların, savunma hakkının ihlal edildiğini belirttiği başvuruda, gazetecilerin yaptığı haberlerin suça delil olarak gösterildiği dile getirildi.

19 Eylül 2022: İstanbul Valiliği; Gezi Parkı Protestoları’nın dokuzuncu yıldönümünde yapılan eylemde gazetecilere müdahalede bulunan polisler hakkında soruşturma açılmasına izin vermedi. Gezi Parkı Protestoları’nın yıldönümü olan 31 Mayıs’taki eylem sırasında haber takibi yapan 9 gazeteci darp edilmiş, 6 gazeteci ters kelepçeyle gözaltına alınmıştı.

20 Eylül 2022: Anayasa Mahkemesi, cezaevinde Evrensel gazetesi okumak isteyen tutuklunun başvurusunda ihlal kararı bulmadı. Cezaevinde, kendisine Evrensel gazetesi verilmeyen tutuklunun başvurusu hakkında karar veren mahkeme, Basın İlan Kurumundan (BİK) resmi ilan alamayan gazetelerin cezaevine girmemesi yönündeki yasa hükmünü dayanak yaparak, “Başvurucunun en yüksek tirajlı 29 ulusal gazetenin de aralarında olduğu yakın fikir ve içtihat çeşitliliğine sahip, ortalama 1800'e varan gazeteye ulaşım imkânı vardır” dedi.

20 Eylül 2022: Demokratik Toplum Kongresi’nin (DTK) etkinliklerini takip eden gazeteci Hatice Şahin’in hakkında “örgütü üyesi olmak” iddiasıyla açılan davanın karar duruşması görüldü. Diyarbakır 9. Ağır Ceza Mahkemesinde görülen duruşmada Şahin’e, 6 yıl 3 ay hapis cezası verildi.

21 EYLÜL 2022: Çağlayan Adliyesinde görülen Cumartesi Anneleri hakkındaki dava için bir araya gelmek isteyenlere Kağıthane Kaymakamlığınca, ‘ülkenin bulunduğu hassas dönem’ gerekçe gösterilerek yasak getirildi. Yasağı tanımayan grup, polis ablukasına alınarak, açıklama engellendi. Basın açıklamasına katılanlara polis müdahale ederek, aralarında DİSK Basın-İş Başkanı, gazeteci Faruk Eren’in de bulunduğu 14 kişiyi gözaltına aldı.

22 Eylül 2022: Diyarbakır 4. Ağır Ceza Mahkemesi, gazeteci Nurcan Yalçın’a, 2015’te Diyarbakır’ın Sur ilçesindeki sokağa çıkma yasakları öncesi kurulan barikatlarla ilgili yaptığı haberin bir yıl sonra bir PKK’linin üzerinden çıkması ve haberlerinde kullandığı dili gerekçe gösterilerek, “örgüte bilerek ve isteyerek yardım etmek” suçlaması kapsamında 2 yıl 6 ay hapis cezası verdi.

24 Eylül 2022: AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın himayesindeki Çevre Ajansı Başkanlığına verilecek yetkiler hakkındaki habere, erişim engelinin getirilmesi ardından erişim engeline ilişkin haberlere de erişim engeli konulması sonrası bir gazeteci hakkında da dava açıldı. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, Emine Erdoğan’ın şikâyeti üzerine açılan davada, BirGün gazetesi editörü Gökay Başcan’ın ‘hakaret’ suçlamasıyla cezalandırılmasını talep etti.

27 Eylül 2022: Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD) Rize Şube Başkanı, gazeteci Gençağa Karafazlı’nın, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesindeki taciz iddialarını haberleştirmesinden kaynaklı yargılandığı davanın ikinci duruşması Rize 4. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü.

28 Eylül 2022: Gazeteci Hayri Demir hakkında kuzey ve doğu Suriye’de yaptığı haberler gerekçe gösterilerek, “Basın yoluyla örgüt propagandası” ve “örgüt üyeliği” iddiasıyla 32 yıla kadar hapis istemiyle Ankara 15. Ağır Ceza Mahkemesinde görülen dava, savcılığın mütalaasını hazırlaması için süre verilerek 4 Ekim 2022 tarihine ertelendi.

28 Eylül 2022: Kapatılan Özgür Gündem gazetesinin Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Reyhan Çapan’ın “terör örgütü propagandası yapmak” ve “terör örgütlerinin yayınlarını basmak veya yayınlamak” suçlamalarıyla yargılandığı davanın yirmi ikinci duruşması İstanbul 2. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. Mahkeme davayı, 7 Şubat 2023 tarihine erteledi.

28 Eylül 2022: Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun’un İstanbul Boğazı’nda kiraladığı araziye yol, şömine ve çardak gibi düzenlemeler yaptığına ilişin haber nedeniyle gazeteciler Hazal Ocak, İpek Özbey, Vedat Arık ve Olcay Büyükbaş hakkında açılan davanın görülmesine İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesinde devam edildi. Mahkeme heyeti, dosyayı duruşma savcısına göndererek mütalaa hazırlanmasına karar verdi ve davayı 1 Şubat 2023 tarihine erteledi.

28 Eylül 2022: Gazeteci ve yazar Burhan Ekinci’nin “terör örgütü propagandası yapmak” suçlamasıyla yargılandığı davanın altıncı duruşması İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. İstinabe talebini reddeden Mahkeme, Ekici hakkındaki yakalama infazının beklenmesine karar vererek, davayı 1 Şubat 2023 tarihine erteledi.

30 Eylül 2022: Gazeteci Beyza Kural’ı 2015 yılında haber takibi sırasında engelleyen ve ters kelepçe takıp gözaltına almaya çalışan üç polis hakkında “iş ve çalışma hürriyetinin ihlali” suçlamasıyla açılan davanın beşinci duruşması Çağlayan’daki İstanbul 35. Asliye Ceza Mahkemesinde görüldü. Mahkeme sanıklar hakkında zorla getirilme kararı çıkartırken, bir sonraki duruşma tarihi 4 Kasım 2022 olarak belirlendi.

TEHDİT, HAKARET, HEDEF GÖSTERME, ŞİDDET

1 Eylül 2022: 1 Eylül Dünya Barış Günü nedeniyle Van’da HDP'nin Barış Mitingi takip eden Mezopotamya Ajansı (MA) muhabiri Berivan Kutlu ile Jinnews muhabirleri Zelal Tunç ve Elfazi Toral engellendi, tehdit edildi. Gazeteci Mesut Bağcı da polisler tarafından darp edildi.
İstanbul Kadıköy’deki eylemde de haber takibi yapan internet haber sitesi Bianet muhabiri Tuğçe Yılmaz, bir polis tarafından taciz edildi.

7 Eylül 2022: Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’na (DİSK) bağlı Devrimci Yapı, İnşaat ve Yol İşçileri Sendikası (Dev Yapı-İş) ve İnşaat İşçileri Sendikası (İnşaat-İş) üyesi inşaat işçilerinin, Gür Yapı’ya ait olan Venezia Mega Outlet AVM’de yaptığı eylemi takip eden gazeteci Hayri Tunç, güvenlik amirlerinin engelleme ve saldırısına uğradı.

9 Eylül 2022: İstanbul Beylikdüzü’nde iki yaşındaki çocuğun ‘cinsel istismar nedeniyle öldüğü’ iddiasını ilgili doktorla görüşerek haberleştiren Bianet muhabiri Evrim Kepenek, bebeğin ailesi tarafından tehdit edildiğini duyurdu. Kepenek, Twitter hesabından, “Çocuğun amcası olduğunu söyleyen biri aradı “12 bin kişilik aileyiz, korkutmak gibi olmasın haberi kaldırın” dedi. Sonra aradı, “yanlış anlaşılmasın sizi tehdit etmiyorum.” mesajını paylaştı.

17 Eylül 2022: Sivas kent merkezinde yaşanan bir yangını haberleştirme için olay yerine giden DHA Sivas Muhabiri Hüsnü Ümit Avcı, kendisinin gazeteci olduğunu belirtmesine rağmen, görüntü almasını engellemeye çalışan polis memuru Ü.G.'nin yumruk ve tekmeli saldırısına uğradı. Yanındaki DHA Muhabiri Arife Defne Arslan da polisle yaşanan arbedede koluna darbe aldı. Olay sonrası hastaneye giderek sağlık raporu alan muhabirler, polis memurundan şikâyetçi oldu.

17 Eylül 2022: AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Özbekistan ziyareti sonrası uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada, TELE1 Genel Yayın Yönetmeni ve BirGün yazarı Merdan Yanardağ’ı, Osmanlı üzerinden yaptıkları değerlendirmeler nedeniyle hedef göstererek, “Bir de Merdan Yanardağ diye birisi var. O da Osmanlı hakkında ahlaksız ifadeler kullanıyor, hakaretler ediyor. Bu ifadeleri kesinlikle nefret suçuna da girer. Tabii bunların üzerine gitmemiz lazım. Yani bu meydan o kadar boş değil. Bunu bilmeleri gerekecek. Ecdadımıza eğer layık olacaksak bunlara hukuk çerçevesinde gereğini yapmamız lazım" dedi.

23 Eylül 2022: BirGün muhabiri İsmail Arı’nın, haber takibi sırasında kendisini tehdit eden ve görüntü almasını engelleyen Çekmeköy İlçe Emniyet Müdür Yardımcısı Alper Deniz Demir hakkında herhangi bir idari işlem yapılıp yapılmadığını öğrenmek için Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezine (CİMER) verdiği şikâyet dilekçesine gönderilen yanıtta, Alper Deniz Demir’in görevine aykırı davranmadığı ve suç işlemediği iddia edilerek bir soruşturma başlatılmadığı bildirildi.

GAZETECİLİK ve GAZETECİNİN ÇALIŞMA YAŞAMI

16 Eylül 2022: Dicle Fırat Gazeteciler Derneği ve Mezopotamya Kadın Gazeteciler Platformu’nun çağrısıyla bir araya gelen gazeteciler, Diyarbakır’da tutuklanan 16 gazeteci için basın açıklaması gerçekleştirdi. Kadıköy PTT önünde toplanan gazeteciler meslektaşları için mektup ve kitap gönderdi. Gazetecilerin PTT önünde açıklama yapmasına ise polisler izin vermedi. Bunun üzerine gazeteciler Kadıköy Rıhtım’da basın açıklaması gerçekleştirdi.

16 Eylül 2022: Medya Özgürlüğü Acil Müdahale'nin (MFRR) raporuna göre yılın ilk altı ayında Türkiye'de 171 kişi veya medya kuruluşu saldırıya uğradı, 71 basın özgürlüğü ihlali yaşandı. Ayrıca 45 gazeteci hapiste ve özellikle protestoları takip ederken gazeteciler polisin fiziksel şiddetiyle mücadele ediyor.

28 Eylül 2022: AKP’li Bursa Büyükşehir Belediyesi, Çağdaş Gazeteciler Derneği Bursa Şubesi’nin Kültürpark içerisindeki 33 yıllık idari ve sosyal tesisini yıktı.

29 Eylül 2022: AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, CNN Türk ve Kanal D’nin ortak canlı yayın programında soruları yanıtlarken, Hürriyet gazetesi köşe yazarı Abdülkadir Selvi’nin, “Şehir hastaneleri konusunda muhalefetin sesi biraz kesildi. Nasıl karşılıyorsunuz” sorusuna, “Valla Abdülkadir Bey artık köşenden gereğini yapacaksın. Bak Ahmet Bey (Hakan) gereğini yapıyor” demesi, AKP iktidarı ile özellikle Demirören Medya Grubu arasındaki ilişkinin düzeyini göstermesi açısından dikkat çekti.