Döşemealtı Halısı kültürel miras olarak tescillendi

Antalya’nın dünyaca ünlü Döşemealtı Halısı tescillenen ürünler arasına girdi. Böylece bölgeye özgü yiyecek dışında bir ürün, ilk kez kayıt altına alınmış oldu.

Türk Patent ve Marka Kurumu'nun 16 Temmuz 2021 tarihli Resmi Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adı Bülteni'nde, coğrafi işaret başvuru süreci tamamlanan ve tescillenen ürünler arasında, Antalya'nın Döşemealtı ilçesinin adını taşıyan ‘Döşemealtı Halısı' da yer aldı. Döşemealtı Belediyesi'nce 27 Ağustos 2020'de yapılan başvuru sonucu Döşemealtı Halısı'nın, 8 Temmuz 2021 tarihinden itibaren tescil edildiği duyuruldu.

TARİHİ BİR DEĞER

Sözcü'de yer alan habere göre tarihi 12. yüzyıla dayanan ünlü Döşemealtı Halısı'nın bölgenin kültürel değerlerinin başında geldiğini söyleyen Döşemealtı Belediye Başkanı Turgay Genç, “Döşemealtı Halısı bizim uzun yıllar Yörükler diyarı olan Döşemealtı'nda evlilik çağına gelen kızlarımızın el dokuması ile dokuyarak çeyizlerini düzdügü, aile bütçesine gelir olarak el emeği göz nuru olarak dokuduğu yöreye özgü bir halıdır. Döşemealtı halılarımız ters düğüm yöntemiyle dokunan kendine has aynı zamanda orijinal kökboyasından boyası elde edilen özel motifleriyle donatılmış olan bölgemizin bir değeridir” dedi. Döşemealtı el halısı, 12'nci yüzyıldan sonra Anadolu'ya gelip Antalya'nın Döşemealtı ilçesine yerleşen Teke Yörükleri tarafından coğrafi sınıra özgü sarma tezgahlarda elde, Türk (Gördes) düğümüyle dokunan bir halı türü.

ÖZEL DÜĞÜMÜ VAR

Bilinen en eski Döşemealtı el halısı bugün Antalya Müzesi'nde sergilenen Halelli olarak biliniyor. Döşemealtı el halısının atkısı ve çözgü ipi, koyun yününden yapılır. Türk düğümünde ilmek ipliği, iki bitişik çözgü teline yani çözgü tellerinin çevresinden iki defa dolandırılarak atılır. Türk düğümü kullanıldığında, geometrik ve üsluplaşmış desenler dokunurken daha iyi motif şekilleri elde edilir. Döşemealtı el halısının kenar örgüsü, kilim şeklinde dokunur. Kenar örgüsü halının ilmeksiz kısmıdır. Kenar örgüsünde kullanılan ip de yündür ve halının zemin rengindedir. Döşemealtı el halısı genellikle kareye yakın seccade boyutunda dokunmakla birlikte en küçük ebadı 71×120 santim, en büyük ebadı ise 143×196 santimdir.

Bölgeye has tezgahlarda elde dokunan köklü bir tarihi olan Döşemealtı Halısı dünyaca ünlüdür. Bugün dahi her Döşemealtılı'nın evinde bir halı tezgahı görmek mümkündür. Bunun nedeni eski tarihlere dayanmaktadır. 12. yüzyıldan sonra Anadolu'ya gelip Antalya ve çevresine yerleşen Teke Yörükleri, yöreye adını verdikleri gibi kültürlerini de yaymışlardır. Günümüzde Antalya'nın en önemli el sanatlarından olan dokumacılık da Yörüklerin göçebe yaşayışının bir parçasıdır. Göçebelik, konutun ve diğer eşyaların hafif, kolayca taşınabilir olmasını gerektirir. Bu gereksinimi karşılayan dokumalar büyük bir önem kazanmıştır.