Bir devlet bankasını daha bekleyen tehlike

Barış Terkoğlu; 6 ay önce uyardığımız, “geliyor” dediğimiz her şey olmuş görünüyor. Tarikat şeyhleri zenginleşsin diye bütün ülkeye ödetilen bedel biraz fazla değil mi?

“Ah şimdi düşecek, düştü düşecek” diyorsunuz. Kalkıp elinden tutmuyorsunuz. Sonunda çocuk düşüyor. Şahsi çıkarlarını din ile perdeleyenlere terk edilince, ülkemizin kurumlarının dizleri paramparça oluyor. Sonra biz kimi TSK’yi, kimi Halkbank’ı, kimi mahkemeleri tartışıyoruz. Şimdi ise sırada VakıfBank var.

Bu köşede daha önce iki kez okudunuz. Nakşibendi tarikatının Kuzey Kıbrıs’taki bankası Mondial’e açılan dolandırıcılık davasını anlatmıştım. Binasında Şeyh Nazım denilen tarikat liderinin asılı olduğu banka, aslında Faisal İslam Bankası’nın kurduğu bir yan işletmeydi. Off shore denilen sistemle, müşterilerine vergiden bürokrasiye bir dizi kolaylık sağlıyordu. Kıbrıs’tan Malezya’ya uzanan Nakşibendilik ağının ortasında bulunuyordu.

Kriz bir finansal işlemle başladı. Brezilya’da ilaç ve kimya sektöründe tekel olan Cristalia şirketinin iştiraki olan Edgeworth’un 35 milyon doları bankada takılıp kalmıştı. Parasını hesabından çekemeyen şirket, banka ile mahkemelik oldu. Yetmedi, Brezilya devleti ile iyi ilişkileri sayesinde Cristalia’nın durumu diplomatik alana da taşındı. Brezilya hükümeti, ülkeyi ziyaret edecek Cumhurbaşkanı Erdoğan için yaşananları anlatan bir dosya hazırlarken, Brezilya Dışişleri Bakanlığı da Büyükelçilik eliyle Türkiye’deki kurumlarla bir dizi görüşme yapmıştı. Meselenin Türkiye’yi ilgilendiren bir tarafı daha vardı. O da Kıbrıs’ın hukuki durumu nedeniyle Mondial Bank’ın VakıfBank’ta açtığı hesap üzerinden para transferi yapmasıydı.

Aylar sonra yazdıklarımı açıp okudum. 6 ay önceki yazı şöyle bitiyordu:

“Nakşibendiliğe yaslanarak büyüyen banka, VakıfBank gibi Türk bankalarını aracı olarak kullanarak faaliyet yürütüyor. Bu da Türk bankacılık sistemini Zarrab olayındaki gibi tartışılır hale getiriyor. Umarım tarikatların zenginleşmesinin bedelini yine ülkemiz ödemez.”

Brezilyalılar VakıfBank’ı şikâyet etti

Neler oldu acaba diye merak ettim. Brezilya Büyükelçisi Eduardo Gradilone’ye “6 ayda neler oldu” diye sordum. Gradilone, bana geç yanıt verdi. Sebebini şöyle açıklıyordu:

“Geçen hafta Brezilya’da Dışişleri Bakanlığı’ndaki üstlerim ile Cristália konusunda yaptığım görüşmelerden sonra cevap vermek istedim. Aynı zamanda, şirket tarafından OECD’ye VakıfBank aleyhine resmi olarak şikâyet sunulmasını bekliyordum.”

“Cristália / Edgeworth, Brezilya hükümeti için stratejik bir öncelik olan Kamu Sağlık Sistemi’ne ilaç sağlamak için Brezilya Federal Hükümeti ile önemli bir ortaklığa sahip” diyerek kendilerinin meselenin üzerine neden düştüğünü anlatan Gradilone, VakıfBank’ın Mondial için aracı banka olduğunu hatırlattı.

Dışişleri Bakanlığı ve Merkez Bankası ile görüşmelerinden sonuç alamadıklarını söyleyen Gradilone, attıkları yeni adımı şöyle anlattı:

“Mesele Brezilya’nın sosyal ve sağlık politikalarıyla o kadar alakalı ki, birkaç hafta önce Brezilya Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndaki üst düzey bir toplantıda tartışıldı. Türkiye’nin de taraf olduğu OECD ‘Çokuluslu İşletmeler İçin Yönergeler’ çerçevesinde harekete geçme kararı alındı. Bu amaçla bir 4 Ekim’de Cristália tarafından OECD’ye başvuru sunuldu. Dahası, Cristalia’nın VakıfBank aleyhine hukuka ve uluslararası bankacılık kurallarına aykırı hareket ve işlemlerine karşı tazminat talebiyle -İstanbul Ticaret Mahkemeleri huzurunda- yasal işlem başlattığını öğrendim.”

Büyükelçi’nin anlattığına göre Brezilya devleti destekli şirket, VakıfBank’ı Türkiye’nin de parçası olduğu OECD’ye (Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü) şikâyet etmişti.

OECD dosyasında ne var?

Türk mahkemelerinde açılan davayı adliyeden doğruladım. Öte yandan Büyükelçi’nin açıklamaları üzerine Cristália / Edgeworth ile görüşerek OECD başvurusunda VakıfBank’ı ne ile suçladıklarını sordum. Şirket OECD’ye verdikleri dilekçenin bir bölümünü benimle paylaştı. Şunlar yazıyordu:

“Vakıflar Bankası’nın İhlalleri;

- Edgeworth-Cristalia şirketinin KKTC Mondial Bank nezdinde açılmış hesabına transfer edilmesi talimatına rağmen, parayı, uluslararası para transferi kurallarına uymaksızın bizzat kendi müşterisinin hesabına transfer ederek ‘yanıltma’

- Para transferinin bu şekilde gerçekleştirildiği yönünde hiçbir bilgilendirme yapmayarak ‘bilgilendirmeme’

- Mondial Bank’ın kendisi nezdinde açılmış bu hesaba geçen para ile alakalı iletilen talimata aykırı hareket etme riski açısından Edgeworth-Cristalia şirketini aydınlatmayarak ‘ihmal’

- Bizzat aracı olduğu faaliyet ile (Mondial Bank’a kendi nezdinde açtığı hesap ile uluslararası bankacılık faaliyetinde bulundurmak) müşterisinin menfaatına aykırı hareket edilmesi imkânını yaratarak ‘aldatma’ ve ‘yanıltma’

- KKTC Mondial Bank’ın Edgeworth-Cristalia şirketinin menfaatına aykırı işlemleri yapmaması yönünde gerekli önlemleri almayarak ‘ihmal’.”

OECD, önümüzdeki dönemde VakıfBank için verilen dosyayı inceleyecek. Belki de kamu bankası olan VakıfBank, tarikatın günahları nedeniyle yaptırıma uğrayacak.

6 ay önce uyardığımız, “geliyor” dediğimiz her şey olmuş görünüyor. Tarikat şeyhleri zenginleşsin diye bütün ülkeye ödetilen bedel biraz fazla değil mi?