Can kaybı sayısı gerçekte ne kadar?

Can Ataklı; Soylu’ya can alıcı 30 soru. ANA SORU: Neden ilk 48 saatte her şehirde arama-kurtarma çalışmaları başlamadı? Gecikme nedeniyle kaç vatandaş hayatını kaybetti?

Korkunç depremin üzerinden tam 21 gün geçti.

On binlerce canımızı yitirdik, koskoca şehirlerimizin büyük bölümü yerle bir oldu.

Devleti yönetmekle görevli AKP iktidarı yılların ihmalinin bedelini bu millete çok ağır ödetti.

1999 depreminden hiç ders çıkarmadıkları, en küçük bir hazırlık bile yapmadıkları, deprem anında panikleyip işleri yüzlerine gözlerine bulaştırdıkları anlaşıldı.

Buna rağmen zeytinyağı gibi üste çıkmaya çalışıyorlar 21 gündür.

Üstelik yanlışları ortaya çıkaranları, bütün çığlıklara rağmen yardım gelmemesine isyan edeni, götürdüğü yardımları dağıtamadığı için haykıranları alçaklıkla, adilikle, hainlikle suçladılar.

Cuma akşamı Flashhabertv’de Veysi Dündar’ın sunduğu “Şura” programının konuklarından biri DEVA Partisi Genel Merkez Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Merkez Başkanlık Kurulu Üyesi Candan Karlıtekin’di.

Yayından önceki sohbetimizde bu büyük ihmal ve hataları konuşurken Karlıtekin, “DEVA Partisi olarak ilgili 5 bakana tam 76 soru sorduk, bakalım ne cevap verecekler” dedi.

Çoğunun üzerinde zaten durduğumuz konulardan can alıcı sorular çıkarmışlar.

Bugün sizlere Süleyman Soylu’ya yönelik soruları sunmak istiyorum.

Yarın Hulusi Akar’a yönelik sorulara yer vereceğim.

Cevap versinler ya da vermesin, tüm bunlar kayda geçti artık.

Gün gelir hesabı mutlaka sorulur.

Soylu

İşte sorular:

ANA SORU: Neden ilk 48 saatte her şehirde arama-kurtarma çalışmaları başlamadı? Gecikme nedeniyle kaç vatandaş hayatını kaybetti?

1. Depremden 1 saat sonra dördüncü seviye acil durum açıklanmasına rağmen niçin arama-kurtarma, sağlık, yangın, güvenlik ve trafik, haberleşme, enerji, tahliye, ulaşım, beslenme, barınma hizmetlerinden sorumlu kurumlarımız hemen harekete geçmemiştir?

2. Depremin hemen ardından durumun büyüklüğü fark edilmesine karşın neden tüm şehirlerde ilk 48 saatte, bazı şehirlerde ilk 72 saatte arama-kurtarma çalışmaları başlamamıştır?

3. Türk Silahlı Kuvvetleri, emniyet mensupları ve bekçiler arama kurtarma faaliyetlerinde planlama dâhilinde midir? Neden afetin olduğu ilk anda afet bölgesine ulaşımları sağlanmamıştır?

4. Depremin etkilediği 11 ilimizin vali ve kaymakamları afet kanununun (7269 sayılı kanun) 6. ve 7. maddeleri ile kendilerine verilen yetkileri neden kullanmadılar/kullanamadılar?

5. İşleri gereği patlamalar, yangınlar ve büyük göçük riskleri altında hepsi birer doğal arama-kurtarmacı olan maden işçileri ile öncesinden hazırlanmış bir protokol var mıdır? Neden maden işçileri arama kurtarma çalışmalarına geç dahil edildi?

6. Enkaz kaldırma çalışmaları için iş makinelerine ve vinçlere ihtiyaç olduğunu neden 6 Şubat akşamında öğrendik? Bu derece ihtiyaç varken neden AFAD’dan izin almadan sahaya girmeyecek denerek bu makineler bekletilmiştir?

7. Kamu, özel kuruluşlar, askeri ve sivil kuruluşlar, belediyeler, itfaiye ve benzeri kurum ve kuruluşların bünyesindeki toplam arama kurtarma personel sayısı nedir? Bunun envanteri afet öncesinde AFAD’da var mıydı?

8. Toplam kaç enkaza müdahale edilebilmiştir? Tüm bu tabloda kaç arama kurtarma personeline ihtiyaç vardı? Kaç adet eksik vardı?

9. Yeterli sayıda olmayan arama kurtarma personeli ile enkaza müdahale ederken, hangi enkaza müdahale edileceği ya da hangi enkaza müdahale edilmeyeceği nasıl belirlendi? AFAD buradaki koordinasyon görevini nasıl yaptı?

10. Arama kurtarmada hayati öneme sahip ses dinleme ve termal kamera gibi cihazlardan AFAD envanterinde kaç tane vardır?

11. Arama kurtarma faaliyetlerindeki eksiklik ve gecikme nedeniyle hayatını kaybeden kaç vatandaşımız olmuştur?

12. AFAD’ın 9-10-11 Ekim 2019 tarihlerinde, yaşadığımız depreme çok benzer olan senaryoya göre yaptığı tatbikatın sonuç çıktısı nedir? Bu tatbikatı ve sonuçlarını kamuoyu ile paylaşacak mısınız? Eksiklikler neydi? Neden bugüne kadar o eksiklikler giderilemedi?

13. Bu senaryoya göre kaç bina yıkılacağını, ne kadar can kaybı olacağını öngörmüştünüz? Kaç arama kurtarma personeline, kaç adet çadıra ve battaniyeye ihtiyaç olacağı hesaplanmıştı? Ulaşımdaki aksamalar nasıl giderilecekti? Kesintisiz haberleşmeyi nasıl sağlayacaktınız?

14. Ulusal Deprem Stratejisi Eylem Planı (UDSEP-2023) güncel midir? İzleme ve değerlendirmesi yapılmakta mıdır? Bu planda yer alan eylemlerin ne kadarı gerçekleştirilmiş ve ne kadarı gerçekleştirilememiştir?

15. Özellikle deprem bölgesindeki 11 ilimizde kamu binalarının hasar görme riskleri belirlendi mi? Belirlendiyse gereği olarak ne yapılmıştır?

16. Okul, yurt ve hastaneler olarak Türkiye genelinde hangi illerimiz depreme dayanıklılık bakımından taranmıştır? Bu taramalar neticesinde; okul, yurt ve hastanelerden ne kadarı hakkında yıkım, güçlendirme veya kullanım kararı verilmiş, ne kadarının yıkıldığı veya güçlendirilecekse projeleri yapılarak güçlendirilmiştir?

17. Deprem öncesinde AFAD’ın lojistik depolarında kaç adet çadır ve çadır içi malzeme bulunuyordu? Bölgeye malzeme olmadığı için mi yoksa lojistik planlaması yapılamadığı için mi bu çadırlar ulaştırılamadı?

18. 20 Şubat 2023 tarihinde Hatay’da meydana gelen 6.4 ve 5.8 şiddetlerindeki depremlerde, bölgede halan çok sayıda çadıra ihtiyaç duyulduğu hem yetkililer hem de depremzedeler tarafından belirtilmiştir. Bölgede çadır ulaşmayan kaç kişi/aile bulunmaktadır? Çadır ihtiyacı neden halen giderilmemiştir?

19. 20 Şubat’ta olan depremde vatandaşların çadır bulamadığı için evlerinde yakalandığı bilgisi kamuoyuna yansımıştır. 6 Şubat depremlerinden etkilenen vatandaşlarımıza yeterli barınma imkânı sunulmuş mudur? Yoksa bu imkan sunulamadığı için mi vatandaşlarımız hasarlı binalara geçmek zorunda kalmıştır?

20. Afet bölgesinde yaşanan en büyük eksikliklerden olan seyyar tuvalete ilişkin deprem öncesinde bir hazırlık yapılmış mıdır? Deprem öncesinde stoklarınızda kaç adet seyyar tuvalet vardı? Hala ciddi manada hissedilen tuvalet eksikliğinin giderilmesi için hangi tedbirler alınmaktadır?

21. Sahadaki arama kurtarma ekiplerinin takibi neden sağlanamamıştır? AFAD dışından arama kurtarmalara dahil olan yerli ve yabancı ekipler AFAD ile neden uyumlu bir saha çalışması yürütememiştir?

22. Arama kurtarma sonrası enkaz altından ölü ya da diri bir şekilde çıkmayan ‘kayıp’ vatandaşlarımızın sayısı kamuoyu ile ne zaman paylaşılacaktır? Enkazdan cenazesi çıkan ancak kimliği tespit edilemeyen vatandaşlarımızın sayısı kaçtır? Bu sayı, hayatını kaybeden vatandaşlarımızın sayısına dahil edilmekte midir?

23. Deprem sonrası yaşanan iç göç için şehirlerimizde bir planlama ve yönlendirme var mıdır? Şehirlerimizdeki konut kapasitesi ve yapısı yaşanacak iç göçlere hazır mıdır?

24. Afet bölgesinde yaşanan deprem ile birlikte işyeri veya çalışma alanı yok olan/zarar gören esnaf, sanayi kuruluşları ve serbest çalışanlar için gerekli planlamalar yapıldı mı?

25. AFAD ve diğer kurum/kuruluşlar bünyesinde toplanan bağış ve yardımlardan, nerelere ne kadar harcama yapılacağı kamuoyuna şeffaf bir şekilde açıklanacak mıdır?

26. Deprem sonrası hangi bölgenin yoğunlukla neye ihtiyacı olduğu neden paylaşılamamıştır? AFAD bünyesi dışında gönderilen yardımların koordinesi neden yapılamamış ve birçok yardım neden ziyan olmuştur?

27. Deprem sonrası afet bölgesinden tahliyeler için deprem öncesinden planlamalar yapılmış mıdır? Eğer yapıldıysa, bu tahliye planları neden gerçekleştirilememiştir?

28. Deprem sonrası afet bölgesinde yağma ve hırsızlık suçundan şüpheli olduğu iddia edilen kişilere yönelik işkence ve kötü muamele iddiaları hakkında kaç kişi hakkında idari soruşturma açılmıştır? Kaç kişi görevden uzaklaştırılmıştır?

29. Uzmanların yakın zamanda olası bir deprem için uyardıkları özellikle İstanbul için hazırlıklar ne durumdadır? Risklerin azaltılması ve hazırlık kapsamında bu bölgelerimizde hangi çalışmalar yürütülmektedir?

30. Beklenen büyük İstanbul depreminde, İstanbul ile birlikte 9 ilimizdeki 8 milyon hanede 26 milyon insanımızın etkileneceği, tehdit altındaki çevre iller ile birlikte de milli gelirimizin yarısının doğrudan etkileneceği bir depreme hazırlığınız nedir?

Bİ SORALIM BAKALIM

Can kaybı sayısı gerçekte ne kadar?

Bu yazıyı yazdığım sırada AFAD tarafından yapılan son açıklamaya baktım.

Buna göre depremde can kaybı 44 bin 218 olarak görünüyor.

Peki gerçek bu mu?

İktidar çeşitli kaygılarla gerçek ölü sayısını gizliyor mu?

Bunu bilmiyoruz, doğal olarak resmi rakamlara bakmak ve itibar etmek zorundayız.

Ancak 20 gündür hepimiz deprem bölgesini çeşitli kaynaklardan izliyor ve gözlüyoruz.

Henüz enkaz kaldırma çalışmaları başlamadan önce toplam ölü sayısı 40 binlere ulaşmıştı.

Şimdi enkaz kaldırılıyor.

Bazı illerde bu çalışmaların sonuna bile gelindi.

Onlarca kat un ufak olmuş bir yığın haline gelmişken canını kurtaran kurtardı, çok sayıda kişi enkaz altından canlı çıkarıldı aynı şekilde binlerce de cansız bedene ulaşıldı.

Peki, enkaz kaldırma çalışmaları başladığında derinlerden hiç mi cansız beden çıkmıyor ya da çok mu az çıkıyor?

Kimi uzmanlar tamamen yıkılan binaların, kat ve daire sayılarına göre kabaca hesaplamalarda bulunuyor.

Burada ortaya çıkan rakam korkunç.

Bunun ötesinde yüksek sesle dillendirilmeyen rakamlar da var, onları buraya yazamam bile.

Ölü sayısını düşük açıklamanın bir yararı var mı?

Teknik olarak yok ancak sanıyorum pratikte iktidar ölü sayısının çok olmasının kendi imajına zarar vereceğine inanıyor olabilir.

Ama ne olursa olsun bu halk bu depremde gerçekte kaç kişinin yitirildiğini öğrenme hakkına sahiptir.

Bunu saklamaya kalkmanın bir anlamı yoktur.