31 milyonluk ihale Rizespor başkanına

Çiğdem Toker: Futbol kulüplerinde yönetimlere, iş dünyasında tanınmış kişilerin başkanlık etmesi yazısız bir kurala dönüştü.

Futbol kulüpleri ile iş dünyası arasında yöneticilik geçişkenliğinin “normal” kabul edildiği bir çağdayız. Sadece Türkiye'de değil, futbolun endüstriyelleşmesiyle birlikte, dünyanın hemen her yerinde durum aynı.

Futbol kulüplerinde yönetimlere, iş dünyasında tanınmış kişilerin başkanlık etmesi yazısız bir kurala dönüştü. Kulüplerin nihayetinde birer ticaret şirketi oluşu kadar, iş insanlarının iktidara ve iktidarın açtığı kapılar aracılığıyla kamu kaynaklarına kolay erişebilir pozisyonu, bu geçişkenliğin temel nedenleri arasında.

Futbol, sermaye, iktidar üçlüsünün karmaşık ilişkileri, bir yazıya sığacak değil kuşkusuz.

Bugün güncel sayılabilecek bir ihaleyi açıklayıp iki soru yönelteceğim.

KONYA OLİMPİK YÜZME HAVUZU

Yine bir 21/b ihalesi. Adı: Konya Olimpik Yüzme Havuzu İnşaatı Yapım İşi.

Gençlik ve Spor Bakanlığı'nın 7 Ağustos'ta yaptığı ihaleye, 4 firma katılıyor. En düşük teklif 31 milyon 200 bin TL ile “Has-Kar Harita Kadastro Mühendislik Taahhüt ve Limited Şirketi”nden geliyor.

EKAP kayıtlarına göre bakanlık ile şirket arasında, 26 Ağustos'ta sözleşme de imzalanmış. Has-Kar 22 Haziran 2021'e kadar işi bitirmeyi taahhüt etmiş.

En uygun teklif diye devletin halk adına imzaladığı sözleşmedeki 31 milyon 200 bin TL'nin, kamu çıkarları için gerçekten uygun olup olmadığını anlayacağımız iki gösterge EKAP kayıtlarında yok:

Yaklaşık maliyet ve şirketin indirim oranı.

Bakanlığın ihaleye çıkarken belirlediği yaklaşık maliyet tutarı bilgisine ulaştım: 33 milyon 44 bin 496 TL, 95 kuruş.

İNDİRİM SADECE YÜZDE 5.6

Peki bu durumda Konya Olimpik Havuz ihalesini kazanan Has-Kar'ın indirim oranı ne kadar çıkıyor biliyor musunuz? Sadece yüzde 5.6.

İhale işlerinden anlamayan kişiler bile bu oranın ne kadar düşük olduğunu görebilir.

FERRARİ'Lİ BAŞKAN 

Konya Olimpik Havuz ihalesini kazanan Has-Kar, Çaykur Rizespor Başkanı Hasan Kartal'ın şirketi.

Has-Kar 25 yıl önce kurulmuş bir aile şirketi. 2016 sonunda sermayesi 50 milyon TL'ye çıkarılmış. 21 Aralık 2016 tarihli sicil gazetesine göre; Kartal 25 milyon 750 bin, oğulları Hikmet Koray Kartal ile Şahin Kartal 12'şer milyon TL pay sahibi. Kalan 250 bin TL'lik hisse ise yarı yarıya Öner Kaba ve Özkan Topal'ın.

Futbol ve otomobil meraklıları Rizespor Başkanı Kartal'ın bir ara Ferrari'li fotoğrafıyla gündeme geldiğini anımsayacaktır. Kartal, yalnız Rizespor değil Etimesgut Belediyesi Spor'un da başkanı, yanı sıra Boks Federasyonu'nun da  başkanvekili.

Üç soruyla bitiriyorum:

– Bu ihale, 4 firmanın çağrıldığı 21/b usulü yerine, açık usulle yapılsa, katılan firma sayısı daha çok sayıda olmaz mıydı?

– Bu durumda kamu lehine elde edilecek indirim oranı yükselmez miydi?

– Gençlik ve Spor Bakanlığı, 33 milyon TL'lik bir ihalede, yüzde 5.6 indirim oranını hangi gerekçelerle yeterli buldu?

Önemli Bilgi Notu: Geçen yazılardan birinde, okurlara indirim oranı hesabı konusunda söz verdim. Birçok okura teknik gelebilecek bu hesaplamanın, yine birçok okurun ilgisini çektiğini bildiğim için o sözü şimdi tutuyorum: Bir ihalede sözleşme bedeli/yaklaşık maliyet oranlamasıyla çıkan sonuç, yaklaşık maliyete göre devletin kasasından ne kadar çıkacağını, kasada ne kadar kalacağını gösterir. Kasada kalan tutar, tasarruf edilen tutardır. Tasarruf edilen oran, firmanın ihalede verdiği indirimi, eski tabirle tenzilatı, ya da “kırım” oranını gösterir.