35 milyon dolarlık cami

Çiğdem Toker: “35 milyon dolara yaptırılan” Bişkek Camii vesilesiyle gündeme gelen KOMAŞ ile ilgili kamuyu ilgilendiren temel mesele ise bağlı olduğu Türkiye Diyanet Vakfı'nın Sayıştay denetimi dışında olması.

‘Biz burada 35 milyon dolara cami yaptıralım, siz bizi teröristlerle aynı masaya oturtacaksınız.'
Türkiye'nin Bişkek Büyükelçisi Cengiz Kamil Fırat'ın, Bişkek'te verilen iftara FETÖ üyesi olduğu iddia edilen bir kişinin katılması üzerine iftarı terk ederek gösterdiği tepkide bu cümle de yer aldı. Büyükelçi Fırat'ın konuştuğu video haberi izleyenlerin büyük bölümü “35 milyon dolarlık” camiyi hangi kurumun nasıl yaptırdığını merak etti.
Merakı büyüten asıl neden ise bugünün kuruyla 210 milyon TL'ye ulaşan bu tutarın, Merkez Bankası'nın “kefen parası”na benzetilen ihtiyat akçesinin bütçeye aktarılma planının konuşulduğu, bunun için yasa değişikliğinin planlandığı bir güne rastlamasıydı.

★★★

Herkes Bişkek'teki bu caminin bütçe kaynaklarıyla yapılıp yapılmadığını merak ediyordu.
Bişkek Cumhuriyet Merkez İmam Serahsi Camii, geçen eylül ayında Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın katıldığı törenle ibadete açıldı. Türkiye Diyanet Vakfı'nın (TDV) faaliyet raporuna göre, camide aynı anda 20 bin kişi namaz kılabiliyor.
Bişkek Cumhuriyet Merkez İmam Serahsi Camii ve Külliyesi'ni, TDV iştiraki olan KOMAŞ A.Ş. yapmış. Caminin yapımıyla ilgili ihale açılıp açılmadığı, nasıl bir yol izlendiği, bedeli, kaynağın nereden aktarıldığı ile ilgili bilgilere ulaşamadım. Ancak faaliyet alanlarının genişliği, 50 milyon TL'ye yükseltilmiş sermayesine bakıldığında KOMAŞ A.Ş. ile ilgili bilgilerin kamuoyuyla paylaşılmasında yarar var.

★★★

Açık adı Kocatepe Modern Mağazacılık İşletmeleri olan KOMAŞ A.Ş., 1990 yılında Ankara'da kurulmuş. 5 Mart 1990 tarihli Ticaret Sicil Gazetesi'ne göre o tarihteki kurucular  şu isimlerden oluşuyor:
–Türkiye Diyanet Vakfı, Vakıfbank, Temsaş, Ülker Gıda, Türdav Yatırım Holding, Et ve Balık Kurumu, Burhan Özfatura, Mehmet Talat.
İlk kuruluş amacı, “yurt içinde hayatın ucuzlatılması, yokluğu duyulan mal ve hizmetlerin serbest piyasa kurallarına uygun biçimde temini” diye açıklanmış.
“Şirketin artan iş hacmi ile birlikte daha kârlı, verimli ve kurumsal bir yapı içerisinde faaliyetlerini sürdürdüğü” belirtilmiş. Ana faaliyet alanları, inşaat, eğitim, ticaret , gıda, mağazacılık, ahşap doğrama, dekorasyon, sağlık, yayıncılık, pazarlama diye sıralanıyor.
KOMAŞ'ın yurt içinde 8, yurtdışında 4 olmak üzere toplam 12 şubesi var. bulunuyor. Yurtdışındaki şubelerden biri de Bişkek. Diğerleri Arnavutluk, Makedonya, KKTC. KOMAŞ'ın, inşaat sektöründe 35 yıla yaklaşan teknik bilgi tecrübe ve donanıma sahip olduğu belirtiliyor. 2017 yılında tamamlanan yurt içi işler arasında Ankara'daki 5 bin kişi kapasiteli Ahmet Hamdi Akseki Camii de yer alıyor.
KOMAŞ'a dair ilginç bir diğer bilgi hac ve umre organizasyonlarına ilişkin. Diyanet İşleri Başkanlığı'nca hacı adaylarına verilen, seyahat valizleri, pasaport el çantaları, hijyenik koruyucu maskeler, kimlik askıları, Türk bayraklı armalar vb. malzemeleri KOMAŞ sağlıyor. Bugüne kadar 905 bin 850 adet bavul yaptırdığı belirtilmiş.

★★★

“35 milyon dolara yaptırılan” Bişkek Camii vesilesiyle gündeme gelen KOMAŞ ile ilgili kamuyu ilgilendiren temel mesele ise bağlı olduğu Türkiye Diyanet Vakfı'nın Sayıştay denetimi dışında olması. Hal böyle olunca, 210 milyon TL kaynağın hangi bağış ve yardımlardan, hangi kaynaklardan tahsis edilip aktarıldığı da cevapsız.