Boykot ve adanmışlık

Çiğdem Toker: Ama o kadar fırtına koptu, iPhone’lar balyozla, milletvekili düzeyinde ise ayakkabı topukları marifetiyle parçalandı, halka açık THY’nin Dreamliner’lar hakkında KAP’a herhangi bir bildirimde bulunduğunu okuyup işitmedik.

Türk Hava Yolları (THY) sermayesinin yüzde 49.12’si Türkiye Varlık Fonu’nda olan, halka açık bir şirket. Hisseleri Borsa İstanbul’da işlem görüyor. Halka açık her şirket gibi THY de piyasada etki doğuracak, hisse hareketlerini etkileyebilecek şirket gelişmelerini Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) bildirmek durumunda.
Türkiye’nin bayrak taşıyıcı havayolu şirketi THY, 9 Mart 2018’de KAP’a yaptığı Özel Durum açıklamasında, geniş gövdeli uçak ihtiyacının karşılanması amacıyla yeni uçaklar satın alacağını duyurdu. 
Duyuruya göre yönetim kurulu 2019’da başlayıp 2024’te sona erecek kademeli bir plan uyarınca 50’si kesin, 10’u opsiyon toplam 60 adet geniş gövde uçak satın alınmasına karar vermişti.
60 uçağın 30’u (25’i kesin, 5’i opsiyon) bir ABD şirketi olan Boeing, 30’u da Avrupa çok ortaklı Airbus’tan satın alınacaktı.
Zaten Boeing ile ön mutabakat zaptı 2017 Eylülü’nde New York’ta Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın katılımıyla imzalanmıştı.

‘ABD şirketlerinin adanmışlığı’

Dahası, ABD Dışişleri, THY’yi bu alım kararı dolayısıyla tebrik etmiş, yazılı açıklamasında Boeing şirketi ile 25+5 adet “787 Dreamliner” satın alma anlaşması yaparken, bu uçaklar için de General Electric Havacılık ile motor temini anlaşması yapmasını takdirle karşılamıştı. Toplam değeri 10 milyar dolar olarak anılan bu anlaşmanın iki ülke (Türkiye ile ABD oluyor) arasındaki ticari ilişkileri geliştirmek adına dönüm noktası olduğundan söz edilmişti.
26 Nisan tarihli o açıklamada “Boeing ve GE dahil olmak üzere, Amerikan şirketleri Türkiye pazarına kendilerini adamış durumdalar” dahi denilmişti.
TRT’nin Western filmleri kuşağını, ABD’yi boykot amacıyla kaldırdığı haberini okuyunca, THY’nin beş yıl boyunca ABD ekonomisi ve istihdamına büyük katkı sağlayacak bu anlaşmaları geldi aklımıza.
TRT’den konuya dair açıklama yapılmadıysa da kararda Brunson krizi, dolayısıyla ABD Başkanı Trump’ın yaptırım kararının etkili olduğu iddia ediliyor. Her şeye rağmen insan kamu yayıncısı bir kurumun tasarrufunda böylesi gülünç bir gerekçenin, iPhone parçalama zekâsına asla erişemeyecek olsa da doğru haber olmadığını ummak istiyor.
ABD nezdinde hüküm ifade etmesi şöyle dursun, alay konusu olmaya aday böylesi bir işlem ile büyüklerin gözüne mi girmeye çalışıyor TRT; yoksa aynı büyüklerin bir Western sahnesini ezkaza ekranda görüp sinirlenme riskini mi dikkate aldı, düşünüp duralım artık.
Herhalde meseleyi dışarıdan izleyen bizler kadar, bu köklü kurumlar da sahici bir boykot ile yalancıktan olan arasındaki farkı idrak ediyordur.
Gerçekten ciddi olunan bir boykot kararında THY’nin toplamda 10 milyar dolara ulaştığı söylenen böylesi bir anlaşmanın iptali ciddi ve sarsıcı bir adım olmaz mıydı?
Ama o kadar fırtına koptu, iPhone’lar balyozla, milletvekili düzeyinde ise ayakkabı topukları marifetiyle parçalandı, halka açık THY’nin Dreamliner’lar hakkında KAP’a herhangi bir bildirimde bulunduğunu okuyup işitmedik.
Kuşku yok ki, Boeing ile anlaşma iptal etmek, dış hat uçuşlarında Cumhuriyet gazetesi okumak isteyen yolculara, “Üzgünüz” demeye benzemiyordur.
Yoksa yönetim kurulunda ENSAR’ın,TÜRGEV’in başkanları yer alan THY’nin TRT kadar milli hassasiyet sahibi olmadığını kim söyleyebilir?