Enerji fiyatları ve bütçe

Çiğdem Toker: Bakalım sermaye şirketlerine avantaj ve kolaylıklar sağlayıcı torba kanunları sıklıkla Meclis'e getiren iktidar, yoksullara ve dar gelirlilere yönelik tarife değişikliği için hazırlık yapacak mı.

Enerji fiyatlarındaki tırmanma gündemdeki yerini koruyor. TBMM'de Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın bütçesinin görüşüldüğü pazartesi günü, konu enine boyuna tartışıldı. Özellikle Plan ve Bütçe Komisyonu'nda muhalefet partilerine mensup milletvekilleri, vatandaşı her geçen gün daha fazla mağdur eden enerji fiyatları konusunda bakandan açıklama ve bilgi talep etti.

Bakan Fatih Dönmez doğalgazda özellikle spot piyasaların çok hareketli olduğunu ve yüksek fiyatlar oluştuğunu belirtti. Avrupa piyasalarında 1200-1300 dolar düzeyinde fiyatlar olduğunu anlatan Bakan, fiyatlardaki artışın 4 nedeni olduğunu söyleyerek, bunları milletvekillerine şöyle anlattı:

■ Küresel düzeyde pandemiden hızlı çıkış.

■ Türkiye'de doğalgaza talebin artma nedenlerinden biri özellikle öne çıkıyor. O da kuraklık. Karadeniz bandı son 30 yılın en yağışlı sezonunu geçirirken güney bandında son 30 yılın en kurak sezonunu geçirildi. Bundan dolayı da hidrolik santraller tam kapasite çalıştırılamadı.

■ Kuraklık nedeniyle tarımsal sulama miktarının artması da üretilen elektriğin miktarını o anlamda azaltmış oldu.

Bakan Dönmez, su kapasitesinin yeteri kadar kullanılmaması sonucunda 6 milyar metreküp ek doğalgaz talebi oluştuğunu vurgulayarak, şöyle dedi:

“Geçtiğimiz yıl 48,5 milyar metreküp doğalgaz tüketmişken bu yıl muhtemelen bunun 10 milyar, belki 12 milyar üzerinde bir doğalgaz talebiyle karşı karşıya kalacağız.”

Uzun dönemli kontratlar sayesinde daha düşük fiyatlar üretilebildiğini ancak spot piyasalarda çok yüksek fiyatlar görüldüğünü ve bütün dünyanın da bu maliyetlerle yüzleştiğini de ekledi Dönmez.

KARAKIŞ FONU DEMEDEN

CHP lideri Kılıçdaroğlu'nun geçtiğimiz hafta, enerji sektörü temsilcileriyle online ortamda bir araya geldiğini bu köşede duyurmuştum. Kılıçdaroğlu, iktidara daha önce de önerdiği “kara kış fonu”nu  tekrar tekrar gündeme getiriyor. Dahası, bu fonun kurulmasının iktidara “oy olarak geri dönme” ihtimalini bile bildiğini ancak buna rağmen yoksulluğun bir nebze azalmasına katkıda bulunacaksa hayata geçirilmesini destekleyeceğini de açıkça ifade ediyor.

Konu Enerji Bakanlığı bütçe görüşmelerinde de de gündeme gelince Bakan Dönmez ilginç bir karşılık verdi. Enerji fiyatlarının  neredeyse yarısını sübvanse ettiklerini söyleyen Dönmez, şöyle konuştu:

“Türkiye'de biz aslında bunları vatandaşımıza oldukça düşük seviyede yansıttık. (…) ‘karakış fonu' başta olmak üzere birtakım öneriler, sosyal tarife gibi öneriler getirdiler. Bizimkinin böyle yeni bir ismi yok ama yıllardır kamuda tercih edilen bir yöntem. (Aslında size bu 400 lira gelecekti ama bunun 200 lirasını biz devlet bütçesinden karşıladık)  demediğimiz için bunu belki tam anlatamıyoruz fakat kademeli tarife, sosyal tarife gibi konular gündemimizde.”

★★★

Tarifelerin bu yönde çeşitlendirilmesi için yasal düzenleme gerektiğini de ekledi Bakan Dönmez.

Bakalım sermaye şirketlerine avantaj ve kolaylıklar sağlayıcı torba kanunları sıklıkla Meclis'e getiren iktidar, yoksullara ve dar gelirlilere yönelik tarife değişikliği için hazırlık yapacak mı.