Erdoğan: Demokrasi sadece seçimlerden ibaret değildir

Çiğdem Toker; Eşit, adil, özgür bir demokrasiyi ancak yurttaşlara Anayasa ile güvence altına alınmış hakların, kâğıt üzerinde kalmadığı bir iklim sağlar.

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan (Fotoğraf: DHA)

"Ülkemizde demokrasi, giderek bir seçim metoduna dönüştürülmektedir. Halbuki demokrasi, sadece seçimlerden ibaret değildir. Aynı zamanda seçimin varlığı kadar yargı ve yargıç bağımsızlığı da demektir. Eğer bu iki bağımsızlık çiğnenirse demokratik bir görüntü altında baskıcı bir düzen kurulmuş olur."

Tırnak içinde ve koyu renk olmasa belki benim yazdığımı düşünebilirdiniz bu ifadeleri ama bana değil, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a ait. Türkiye’de "demokrasinin giderek bir seçim metoduna dönüştürüldüğünü", bundan 25 yıl önce, henüz İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı iken Erdoğan tespit etmişti (Aktardığım cümleler, okuduğu şiir dolayısıyla, DGM’nin verdiği 10 ay hapis cezası kararı ardından yaptığı basın toplantısından Kaynak: Hüseyin Besli-Ömer Özbay- R. Tayyip Erdoğan- Bir Liderin Doğuşu, Sayfa:206) )

Şu da Cumhur İttifakı’nın büyük ortağı MHP’nin Genel Başkanı Devlet Bahçeli’den:

"Demokrasi sadece sandıktan ibaret değildir. Doğrudur, 10 Ağustos’ta Erdoğan sandıktan çıkmıştır. Fakat ahlak, edep, milli ruh, milli kimlik, kardeşlik bağları, Cumhuriyet’in ilkeleri, utanma duygusu ve doğruluk sandıkta kalmıştır. Bundan sonra Erdoğan’ın komplolarına, yıkıcı ve parçalayıcı niyetlerine mani olunmazsa zararı herkes görecek, ceremeyi herkes çekecektir."

(Kaynak: www.mhp.org.tr  Bahçeli’nin 20 Ağustos 2014 tarihli konuşma metni.

Köprülerin altından

Köprülerin altından çok sular değil dünyanın bütün nehirleri akmış olmalı…

Seçim gecesi Fox TV’de katıldığım yayında "demokrasinin yalnızca sandıktan ibaret olmadığını" da içeren sözlerim dolayısıyla, adım üzerinden gazetecilik ve ifade özgürlüğü hedef alındı, alınmakta.

Yayında sözlü olarak ifade ettim, bir de yazılı olarak tekrar edeyim:

Demokrasi yalnızca sandıktan ibaret değildir. 

Zira bir seçim ("sandık) ancak demokratik ve eşit koşullarda gerçekleştiriliyorsa onun bir seçim olduğundan söz edilebilir. Ki, bu dahi, çoğulcu demokrasinin asgari gerek ve yeter şartıdır. Bu nedenle, ne kadar demokratik ve eşit koşullarda yapılırsa yapılsın, demokrasinin sandıktan/seçimden ibaret olduğunu söyleyemeyiz.

Seçimli yarışmacı otoriter

Türkiye’deki rejim, bir süredir akademik ve uluslararası alanda "seçimli yarışmacı otoriter" olarak anılan rejimler arasında ve bu ifadeyle tanımlanıyor. Yazılıyor, konuşuluyor. Türkiye’nin de üyesi olduğu kurumlarda rapor ediliyor.

"Seçimli yarışmacı otoriter rejim" mevzuunu, iyi niyetli okurlar için açmak gerekirse:

Rejim aslında otoriter. Ama seçimler yapılıyor. Halk belli aralıklara sandığa gidiyor. Bu seçimler ortamı demokratik bir iklim gibi gösteriyor. Otoriter yönetim de meşruiyetini o seçimden alıyor. Sandığa gidip oy kullanma dışında kalan, yüzlerce yıllık tarihi boyunca demokrasi kavramına dahil olan, ifade özgürlüğüne anlam katan, -şiddet içermeyen- hak aramaya dair bütün eylem ve işlemler suç gibi gösteriliyor. Hak aramak, itiraz etmek kriminalize ediliyor.

Bu ise seçimlerin kapsayıcı bir Anayasa’nın ilkelerine olması gerektiği gibi uygun yapılmadığı anlamına geliyor. Otoriter yönetimin yargı ve devlet kurumları üzerindeki etkisi baskısı buna engel oluşturuyor. Yani, seçim mücadelesi eşit koşullarda yapılamıyor.

Demokrasi için yargı bağımsızlığı

Bu engelin ortaya çıkmaması, yani Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 25 sene önce söylediği gibi demokrasinin demokrasi olabilmesi için de yargı ve yargıç bağımsızlığı gerekiyor.

Kaç anayasa sorunu

Seçim sürecine girildiğinden bu yana kaç tane Anayasa sorunu yaşadık hatırlayan var mı? Erdoğan’ın üçüncü kez aday olup olamayacağından, buna uygulanması gereken yasaya, bakanların istifa etmesi gereğine kadar.

Devam edelim:

-Bakanlıklar bütün olanaklarını Cumhurbaşkanı adayı ve iktidar partisi için kullanmadı mı?

- Anayasal bir kurum olan TRT, siyasi partilerin faaliyetlerine konuşmalarını yayınlamak konusunda adil ve eşit bir tutum sergiledi mi?

-Muhalefet partilerini terör örgütleriyle birlikte gösteren, "ama montaj ama şu ama bu" videolar seçim meydanlarında gösterilmedi mi?

- Ana muhalefet partisi milletvekili sandık başında darp edilip yüzü kanlar içinde kalmadı mı?

-Muhalefet partilerinin binaları kurşunlanmadı mı?

-Millet İttifakı’nın Cumhurbaşkanı yardımcı adaylarından İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’na saldırı düzenlenmedi mi?

-İktidar partisi, devletin bütün imkanlarını asimetrik biçimde seçime boca edince, o partiye oy vermeyen/vermeyecek seçmenlerin haklarını kısıtlamadı mı?

Bu soruların hepsinin cevabı evet değil mi?

Peki böyle ise bu son seçimlerin demokratik ve adil bir yarış içinde geçtiğini mi iddia edeceğiz?

Tüm bu hukuk dışılıkları görerek bilerek tanık olarak maruz kalarak bu seçimlerin demokratik bir seçim olduğunu nasıl söyleyeceğiz?  

Neticede, serbest seçimle bir iktidarın el değiştirmesi, ancak seçim gerçekten 'serbest' ise, o serbestliğin tüm gereklilikleri sağlanmış ise anlamlı bir söz olur.

Aksi takdirde bin kere seçim yapın aynı sonucun çıkması pek olasıdır. Tam da bu nedenle demokrasiyi demokrasi yapan bütün kanalların çalışır durumda olması gerekmektedir

Hukuk eğitimi almış, (avukatlık stajını da tamamlamış) bir gazeteci olarak, şuraya Anayasa’nın hepimizi bağladığını düşündüğüm iki maddesini bırakıyorum:

Madde 26 – Herkes, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir. Bu hürriyet Resmî makamların müdahalesi olmaksızın haber veya fikir almak ya da vermek serbestliğini de kapsar.

Madde 34 – (Değişik: 3/10/2001-4709/13 md.) Herkes, önceden izin almadan, silahsız ve saldırısız toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına sahiptir.

***

Bitirirken; düşünce özgürlüğünün zaten özellikle şoke edici, rahatsızlık veren düşünce açıklamalarını güvence altına aldığını; AİHM ve AYM'nin, şiddet içermeyen, şiddete çağrı yapmayan her düşünce açıklamasını güvence altına alan sayısız kararı olduğunu hatırlatayım.

Özetle, demokrasi sandıktan ibaret değildir. Eşit, adil, özgür bir demokrasiyi ancak yurttaşlara Anayasa ile güvence altına alınmış hakların, kâğıt üzerinde kalmadığı bir iklim sağlar. Eğer demokrasi sandıktan ibaret olsaydı ne anayasalara ne yasama organına ne yargısal denetime ne kuvvetler ayrılığına, ne de Anayasa ile güvence altına alınmış kişi hak ve özgürlüklerine gerek kalırdı.