Kanunsuz işlem

Çiğdem Toker; Bir ay önce bu yönetmelik değişikliğini eleştiren yazımda, iş makinelerinin zeytinliklere “dalacağını” belirttim. Sosyal medyada trol saldırısına uğradım. Zeytin ağaçları başka yere taşınacakmış, yönetmeliği okumamış mıyım?

Sakın ola “Kime ne anlatıyorsun” demeyin. Bıkıp usanmadan kayıt düşeceğiz:

Kanun konusu olması gereken bir düzenleme, yönetmelikle yapılamaz. Yapılırsa kanuna aykırı olur.

Hukukun bu gayet temel ilkesini –gençlerin diliyle “hukuk 101” – yeni gelişme dolayısıyla tekrarlayalım:

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 1 Mart 2022'de madencilik yönetmeliğini değiştirdi.

Elektrik ihtiyacı için yapılan madencilik zeytinlik sahasına rast gelirse “zeytin sahasının madencilik faaliyeti yürütülecek kısmının taşınması” kararı verilir dedi.

Üstelik bunun “kamu yararı”na dayanarak yapılacağını söyledi.

Sanki o elektriği, memleketin her köşesinde garantili havalimanları, garantili köprüler, garantili otoyollar da yapan büyük inşaat şirketleri üretebilsin diye kamu santralleri özelleştirilmemiş, sanki o şirketlere, havalimanı, köprü, otoyolların dışında bir de termik santraller için ödeme yapmıyormuş gibi.

★★★

Hadi diyelim ki kamu yararı…

E zeytin ağaçları için bundan 83 yıl önce çıkarılmış, yani zeytin ağacı kadar köklü bir kanun var:

“Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun.”

Bu “özel kanun”un şu hükmü, Enerji Bakanlığı'nı bağlamıyor muydu:

– Zeytinliklere en az 3 kilometre mesafede, kimyevi atık bırakan, toz ve duman çıkaran tesis yapılamaz. (zeytinyağı fabrikası hariç)

– Zeytincilik sahaları daraltılamaz.

– İmar kapsamına alınacaksa, toplam yapılaşma zeytinlik alanın yüzde 10'unu geçemez.

– Bu sahalardaki zeytin ağaçlarının sökülmesi Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın fenni (bilimsel) gerekçeye dayalı iznine tabidir.

– Bu izin verilirken, o yerde varsa ziraat odalarının ve araştırma enstitülerinin görüşü alınır.

Belli ki bir nedenle Enerji Bakanlığı, kanunla ve o maddeyle kendisini bağlı hissetmedi ve yönetmelik değişikliği yaptı.

Dün…

30 gün önce yapılan bu değişiklik aleyhine yargıya başvurulmasına karşın, yargı ne karar verecek diye bekleme tenezzülünde bulunulmadan İkizköy'deki zeytin ağaçları sökülmeye başladı.

JANDARMA ENGELİ

Diken muhabiri Ayşegül Kasap'ın haberinden öğrendiğimiz kadarıyla ağaçlar köklerine zarar verilerek sökülmeye başlanmış. İlgili bölümü paylaşıyorum:

“Muhalefetin ‘beşli çete' olarak adlandırdığı iktidara yakın şirketlerden Limak'ın da ortak olduğu YK Enerji, zeytinlikleri madenciliğe açacak yönetmelik değişikliğine dayanarak Muğla'nın Milas ilçesindeki İkizköy'de zeytin ağaçlarını katletmeye başladı.

İkizköy halkı ağaçlarını korumak istediklerindeyse şirketin güvenlikleri ve jandarma engeliyle karşılaştılar. En az 30 zeytin ağacı köklerine zarar verilerek söküldü. Ağaçların çoğu asırlık.”

★★★

Bir ay önce bu yönetmelik değişikliğini eleştiren yazımda, iş makinelerinin zeytinliklere “dalacağını” belirttim. Sosyal medyada trol saldırısına uğradım. Zeytin ağaçları başka yere taşınacakmış, yönetmeliği okumamış mıyım?

Gördük. Limak ile İçtaş'ın ortak şirketi YK Enerji, kepçeyle sökmüş ağaçları. Ağaçların hepsinin kökleri zarar görmüş. İkizköy'den çevre aktivisti Deniz Gümüşel Diken'e bakın neler demiş:

“Zeytinlik taşınmaz. Burada 100 küsur yaşındaki ağaçlar kepçeyle sökülmüş. Özenli bir şekilde sökülmüş değil. Bildiğiniz iş makinesiyle kepçeyle löp diye girmiş adamlar bütün zeytinliği talan etmişler. Önüne gelen zeytini söküp atmışlar. Ağaçların hepsinin kökleri zarar görmüş. Bu ağaçların tekrar canlanma şansı yok.

İkincisi bu hukuksuz yönetmeliğe göre bile izin alma lütfunda bulunmamışlar. Ellerinde ne Tarım Bakanlığı'ndan kamu yararı kararı var, ne Tarım İl Müdürlüğü'nden ne valilikten hiçbir yerden alınmış bir izin yok. Kafalarına göre dalmışlar. 1926'dan beri bu ülkenin zeytinlerini koruyan kanuna aykırı bir şekilde zeytinlikleri köklemiş altmışlar. Bu zeytin ağaçlarının hiçbiri yaşamayacak. Hepsi zeytin katili buradakilerin.”

Bu ülkede ağır bir enerji sorunu var. Ama bunun sorumlusu ne sizsiniz ne ben, ne de zeytin ağaçları.

Bu ülkede o kadar ağır bir enerji sorunu var ki, siz bu satırları okurken elektriğe yeni bir zam daha yolda olacak. Bu da günlük hayatımızı biraz daha yaşanılmaz hale getirecek.

İkizköy'deki zeytin ağacı katliamından da anlaşılıyor ki; havalimanından otoyola, köprüden termik santrale hep aynı şirketlerin adını belli ki bir müddet daha “kamu yararı” uğruna güzelim ülkemizin güzelim doğasını talan ederken görmeye devam edeceğiz.