Kirazlı madeninde iptal bilmecesi

Çiğdem Toker: Aslında bugün Kirazlı ile ilgili başka bir yazı yazacaktım. Ancak izin konusu güncel hale gelince şirkete bu soruları yönelttim. Yerim ölçüsünde özetleyerek paylaşacağım.

Kirazlı'da altın/gümüş çıkarmak için Kanadalı Alamos Gold'un Türkiye'de kurduğu Doğu Biga Madencilik A.Ş'nin ruhsat ve çalışma izinlerindeki son durum ne?

Bu soru, altın için onbinlerce ağacın kesilmesi sonucu doğanın mahvolduğu sahada uzun süre nöbet tutan doğa savunucuları olmak üzere, hepimizi ilgilendiriyor.

★★★

Doğu Biga'nın Kirazlı ruhsatı 13 Ekim 2019 tarihinden bu yana askıda. Ama nedeni bilinmiyor. Ruhsatta yetkili kurum Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB) açıklamıyor.

Doğu Biga Genel Müdürü Ahmet Şentürk'ün şubatta bu köşede yer verdiğim açıklamaları üzerine, Kazdağları Kardeşliği platformundan mesaj geldi. CİMER'den (Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi) iletilen sorunun cevabına göre, Tarım ve Orman Bakanlığı, izinleri 27 Ekim 2020'de  iptal etmişti.

REHABİLİTASYON NİYE BAŞLAMADI

Konu CHP  Milletvekili Ali Öztunç'un TBMM Başkanlığı'na verdiği soru önergesinde de vurgulandı. Öztunç, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli'nin yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinde iki atıfta bulunuyordu.

-Orman Genel Müdürlüğü 2019 Sayıştay Düzenlilik raporuna göre, maden işletme sahalarının büyük  çoğunluğunda rehabilite çalışmaları yapılamıyordu.

-Çanakkale Orman Bölge Müdürlüğü'ne göre Doğu Biga'ya verilen izinler, 27 Ekim 2020 de geri teslim alınarak iptal  edilmişti. Hal böyleyken rehabilitasyon çalışmalarının neden başlatılmadığını soran Öztunç “Sözkonusu sahanın kurumunuza devri gerçekleşmiş midir?” diye soruyordu.

Birkaç gün önce gazetemiz Sözcü dahil birçok mecrada, Kaz Dağları İstanbul Dayanışması'nın paylaştığı bir başka resmi cevap yayımlandı. Doğu Biga Madencilik şirketinin izin iptalleri yapılmış, iş makinaları tahliye edilmişti. Şirketin 13 Ekim 2021'e kadar süresi vardı. Dahası, proje alanı Orman Bölge Müdürlüğü tasarrufuna geçmiş, rehabilitasyon için ödenek planlaması başlatılmıştı.

DOĞU BİGA: HAKLARIMIZ SÜRÜYOR

Aslında bugün Kirazlı ile ilgili başka bir yazı yazacaktım. Ancak izin konusu güncel hale gelince şirkete bu soruları yönelttim. Yerim ölçüsünde özetleyerek paylaşacağım.

Türkiye'de madencilik faaliyetlerinin ETKB'ce yürütüldüğü hatırlatılıyor. Keşfedilen madenin mevkii, “hangi bakanlık yönetimine giriyorsa ayrıca o bakanlık mevzuatına da tabi olduğu” vurgulanıyor. Kirazlı madeni işletme hakkı sürecinde Orman Bakanlığı'ndan da uygun görüş alındığını öğreniyoruz:

“Burada öncelikli bakış açısı, kamu yararıdır. Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı bir taraftan madenin işletme ruhsatını verirken, Orman Bakanlığı ise bu alanı tanımlanmış bir süre için tahsis etmiştir.”

AĞAÇLARI KİM KESMİŞ

Şirketin 2018'de Gayri Sıhhi Müessese Ruhsatı'nı, 2019'da da Çanakkale Valiliği'nden kalıcı ruhsatı aldığı belirtilen açıklamadan çarpıcı bir bölüm:

“Orman işletmesi, tahsis edilen alanın üzerinde bulunan ağaç ve bitki örtüsünü keserek tahsis edilen alanı madencilik faaliyeti için hazırladı ve şirketimize teslim etti. Bin kişilik istihdam öngörülen projemizde ilk etapta, 260 kişiyi Çanakkale bölgesi öncelikli olarak işe başlattık. Ekim 2019 tarihinde yukarıda belirttiğimiz on yıllık süre dönümü gerçekleşti ve tüm maden faaliyetlerinde olağan karşılanan temdit süreci için bu tarihten önce başvurumuzu gerçekleştirdik.

Bu bağlamda, Doğu Biga Madencilik Kirazlı altın ve gümüş madeni ruhsatıyla ilgili bütün hakları devam etmektedir. Temdit süreci hâlâ devam ettiği için Orman Bakanlığı henüz resmi uzatma verememiştir. Bu sebeple CİMER'e yöneltilen soruya sadece Orman Bakanlığı kapsamında cevap verilmiştir.”

YENİ RUHSAT BEKLENİYOR

Şirket, “Kirazlı'daki hukuki konumda herhangi bir değişiklik yok, hedefimizde hiçbir değişiklik söz konusu değil” diyor ve ETKB'nin işlemleri tamamlamasını beklediklerini tekrarlıyor.

Anlaşılan o ki Orman Bakanlığı'nın izin iptali, Kirazlı'daki gerçeğin sadece bir bölümünü yansıtıyor. Şirkete göre Orman Bakanlığı'nın tutumu, ETKB'nin  “uzatma” vermemesinden kaynaklanıyor. ETKB'nin Doğu Biga'nın ruhsatını hâlâ uzatmaması ise ruhsatın iptal edildiği anlamına gelmiyor. Net olan şey şu: İki bakanlık görüş ayrılığı yaşıyor. Ruhsat ise askıda.

Bitirirken tekrar anımsatayım. Önceki yazımda Kirazlı'da kesilen ağaçlar, sıyrılan toprak, maden çukurunun kapanması, siyanür, tahrip olan ekosistemin nasıl iyileştirileceğine dair okur sorularını paylaşmıştım. Cevaplar geldi. Bir sonraki yazıda şirketten gelen cevaplara yer vereceğim