KÖİ projelerinin akibeti ne olacak?

Çiğdem Toker; Birikimi olmayan, geleceğe güvenle bakamayan vatandaşlar tedirgin, ürkek. İş dünyası huzursuz.

Steril ve teknokrat üsluplu tweetler tablonun ağırlığını hafifletmeye yetmiyor. Şeffaflık ve hesap verebilirlik deniyorsa, önce 2021 sonunda faizlerin düşürülmesi amacıyla kurgulanıp açıklanan programın yol açtığı ağır hasarın tespit raporu ile sorumluları açıklanmalıdır

Birikimi olmayan, geleceğe güvenle bakamayan vatandaşlar tedirgin, ürkek. İş dünyası huzursuz.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, görevi devralırken yaptığı kısa konuşmayı, sosyal medya hesabından paylaştığı mesajlarla detaylandırıp genişletiyor. Şimdilik ne basın toplantısına ihtiyacı var görünüyor ne de gazetecilerin sorularını yanıtlamaya.

Bir önceki yazımda dikkat çektim: Şimşek ilk gün, hükümetin temel hedefini toplumsal refaha erişmek olarak duyurup bunun için gerekli ilkeleri sıralıyordu ama listede hesap verebilirlik yoktu.

İlke geldi. Şimşek, hesap verebilirlik ifadesine, TL'nin döviz karşısında iyice eridiği gün attığı tweet serisinde yer verdi. Ama tweetin Türkçe değil de İngilizce oluşu, "aslında kime seslendiği" tartışmasını doğurdu. Sadece İngilizce oluşu değil, üslubu ile terminolojisi de özel bir dikkati hak ediyor.

Mehmet Şimşek

IMF mektup dili gibi

Zira IMF ile kurulan ilişkilerde ortaya çıkan metinlerdeki dile çok benziyor, Şimşek'in kullandığı kavramlar ile bunları kurma biçimi. Mesela TL'nin döviz karşısında devasa değer kaybettiği gün attığı tweet şöyle:

"Yerel ve uluslararası zorluklar arasında yol alırken Öngörülebilirliği arttırmak için kurallara dayalı politika oluşturma taahhüdümüzü teyit ediyoruz dedi. Kısa yollar veya hızlı düzeltmeler olmasa da bilgimizin ve özverimizin önümüzdeki potansiyel engellerin üstesinden gelmemize yardımcı olacağından emin olabilirsiniz. Acil önceliğimiz, ekibimizi güçlendirmek ve güvenilir bir program tasarlamaktır."

Mesafeli ve steril

Bir kişi değil bir kurum yazmış gibi. Belki hatırlayan çıkar, 2001 krizi patladıktan sonra IMF ile imzalanan stand-by anlaşması beraberinde sayısız taahhüt içeren Niyet Mektubu ile buna bağlı periyodik "gözden geçirme" raporları getirdi. Her bir rapor, IMF heyetinin Türkiye'yi ziyaretlerinin ardından gözlenen gelişmeler ile saptanan eksikleri içeriyordu. Taahhütleri veren ve bedelini de ödeyecek olan iktidarların sözlerinde durup durmadığını anlatan bu metinler, son derece steril, akademik, duygudan arınmış ve belli bir mesafeden kaleme alınırdı. Aslında anlaşılabilir bir yanı vardı da çünkü uluslarüstü kuruluşların, "gözden geçirme" diye yumuşatılmış hakiki denetim görevini üstlenmiş her milletten teknokratlarının hazırladığı metinlerdi onlar. İçeriden, mesafesiz bir dil kurulamazdı.

Gelgelelim Şimşek de onlara çok benzer bir dili kullanınca kimileri üzerinde ikna edici olsa da azıcık yakın geçmişi bilenler için tuhaf bir hâl alıyor. Her şeyden önce bugün bozulmuş dengeler, bozulmuş göstergeler, yaygınlaşmış ve derinleşmiş yoksullu Erdoğan'nın 21 yıl yönettiği bir ülkede onun politikaların kaçınılmaz sonuçları.

Uzak bir gezegenden

Bunu bilmiyormuş gibi yapıp, bu tablonun sorumlusu uzak bir gezegende bilinmedik canlılar tarafından imal edilmiş gibi davranmak, belki kendi seçmenlerini ve uluslararası yatırımcıları değil ama bu ülkede yaşayan milyonlarca vatandaşın aklını hafife almak oluyor.

Tam da bu nedenle, Bakan Şimşek'in konuyu Erdoğan sorumluluğundan ırak tutan, araya mesafe koyan, fena halde IMF mektupların andıran tweetlerine bakıp yardıma koşmak imkansız.

TL'nin değer kaybının, özellikle çalışan ve emekli kesimler açısından tahribat yaratmayacağı hiçbir alan yok. Bu arada ulaştırma, altyapı projeleri ve şehir hastanelerinin dayandığı Kamu Özel İşbirliği projelerinin zaten çok ağır olan yükü daha da ağırlaşacak. Halktan "ticari sır" gerekçesiyle saklanan bu sözleşmelerde döviz üzerinden verilen garantilerin bütçeye nasıl yansıyacağı, asgari ücret oranını da etkileyecek, memur, emekli maaş oranlarını da.

Dolayıyısıyla, steril ve teknokrat üsluplu tweetler tablonun ağırlığını hafifletmeye yetmiyor. Şeffaflık ve hesap verebilirlik deniyorsa, önce 2021 sonunda faizlerin düşürülmesi amacıyla kurgulanıp açıklanan programın yol açtığı ağır hasarın tespit raporu ile sorumluları açıklanmalıdır.