Metro finansmanı gerçekleri

Çiğdem Toker: Özetle bugün kamu bankaları CHP'li belediyelere kapıları kapattığı için kredisi Avrupa'dan sağlanan bu iki hat için AKP'nin yönettiği İBB, 480 milyon TL zararına ihale sonuçlandırmıştı.

Kadir Topbaş'ın İBB Başkanlığı döneminde ihale edilen ve yaklaşık maliyetlerin çok üzerindeki firma teklifleri altına bizler adına imza atılan metro hatları yurtdışı finansman ile tamamlanabilecek.

İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu ekonomi editörleri ile basın toplantısında gerek belediye borçları gerekse finansman konusunda yeni bilgiler verdi. İktidarın kontrol ettiği medyada bu gelişme “İmamoğlu belediyeyi borçlandırdı, bu borçların nasıl ödeneceği belli değil” anlatımlarıyla haberleştirildi.

Bu konu önemli. İmamoğlu'nun belediyeyi borçlandırmasına, Topbaş'tan miras kalan ve hesabı verilmemiş ihale tablosunun yol açtığını somut bilgilerle anlatmak gerekiyor. Önce uzun süredir inşaatları duran ve yeni finansmanla tamamlanacak iki metro hattını kimlerin yaptığını ve yeni durumu hatırlatalım.

– Doğuş-Özaltın-Yapı Merkezi'nin 2017'de üstlendiği Çekmeköy Sancaktepe-Sultanbeyli Metro Hattı İnşaatı için Deutsche Bank'tan 110 milyon Euro tutarında finansman sağlandığı açıklandı.

– Alsim Alarko-Cengiz İnşaat'ın üstlendiği Pendik Tuzla Metro hattı içinse kısa süre önce Fransız Kalkınma Ajansı tarafından 86 milyon Euro finansman sağlanacağı duyurulmuştu.

– İBB'nin iki ülkeden sağladığı ve toplamda 196 milyon Euro'ya ulaşan dış finansmanın TL karşılığı ise bugünkü kur üzerinden 1 milyar 234 milyon TL.

★★★

Yazı girişinde Topbaş'tan miras kalan hesabı verilmemiş ihale tablosuna geliyorum. İktidar kontrolündeki medyanın, İBB'yi borçlandırdı, dediği iki metro hattında, önceki yönetim kamu zararına yol açacak sözleşmeler imzalamıştı. Yaklaşık maliyetlerden yüzde 13-14 daha yüksek paraları devlet kasasından vermeyi kabul ederek.

3 Mart 2017 tarihinde ihale edilen Çekmeköy-Sancaktepe-Sultanbeyli Metro Hattı için İBB'nin ihale öncesi belirlediği yaklaşık maliyet 2 milyar 58 milyon 446 bin 722 TL'ydi.

Peki Topbaş başkanlığındaki İBB o zaman ne yaptı?

Doğuş-Özaltın-Yapı Merkezi'nin 284 milyon TL daha yüksek tutarda verdiği teklifi kabul etti. İBB kaynaklarından (yani bizim vergilerimizden) 2 milyar 342 milyon 385 bin 741 TL'ye yaptırmak üzere sözleşmeye imza attı. Bu rakam, kendi belirlediği yaklaşık maliyetin yüzde 13,79 fazlasıydı. Yani o dönemin İBB yönetimi, bırakın ihalede tasarruf etmeyi 284 milyon TL kamu zararı pahasına sözleşmeyi imzaladı.

Aynı tablo, bugün şimdi Fransızlar finansman sağlayacak diye eleştirilen Kaynarca-Pendik-Tuzla Metro Hattı için de geçerliydi.Yine 3 Mart 2017 tarihinde ihale edilen bu hat için İBB, ihale öncesinde 1 milyar 417 milyon 538 bin 734 TL yaklaşık maliyet belirlemişti. Normal koşullarda bütün ihaleler gibi, yaklaşık maliyetin daha altında bir teklife ihale edilmesi gereken bu hat da tam 196 milyon TL fazlasına imzalandı.

Topbaş dönemi İBB yönetimi Alsim Alarko-Cengiz İnşaat ortaklığının bu ihalede verdiği 1 milyar 613 milyon 814 bin TL teklifinin altına imza attı Özetle bugün kamu bankaları CHP'li belediyelere kapıları kapattığı için kredisi Avrupa'dan sağlanan bu iki hat için AKP'nin yönettiği İBB, 480 milyon TL zararına ihale sonuçlandırmıştı. Makul bir gerekçesi vardıysa da bunlar hiç açıklanmadı.

KOŞULLAR NEDEN ÖNEMLİ

İBB başkanı İmamoğlu, kredilerin ayrıntılarını soran meslektaşlara “Çok detay paylaşmak her iki kurum açısından da çok doğru değil. Ama şunu söyleyebiliriz, daha önceleri görüşülen bazı vadelerin daha üzerinde bir vade sağlanmış durumda. (…) Dolayısıyla artı değerler üretilerek bir sözleşme yapıldığını ifade edebilirim” demiş. İktidar kanadını saydamlığa davet ederken, aynı saydamlığı muhalefet yönetimindeki kurumlardan da beklemek gerekiyor. Bunun temel nedeni de yine kamu yararı. CHP'li belediyeler büyük borç devraldı. Bu borcun büyüklüğüyle orantılı gelir kaynaklarını yaratmak, zaman alabilir. Kamu bankalarının CHP'li belediyelere kredi kullandırmaması nedeniyle, bazı aracı kişi ve kurumların belediyeleri dolaşarak yurtdışından uygun şartlarda finansman bulacağını söylediği konuşuluyor. Konunun uzmanları, belediye borçları üzerinden yeni riskler üstlenmenin ileride yaygın sorunlara yol açabileceği uyarısında bulunuyor.