Metrosuz havalimanı Sayıştay raporunda

Çiğdem Toker: İstanbul Yeni Havalimanı'na uygar koşullarda ulaşabilmek sanıldığından daha uzun sürecek.

Sonunda milyonları ilgilendiren konuya dair net bilgiyi Sayıştay raporunda bulduk.
Malum, “dünyanın en büyük havalimanı”, dünyanın en büyük havalimanı olmasına karşın metro ulaşımı olmadan, (daha fenası buna pek de aldırılmadan) 29 Ekim'de açılıyor.
Milyonları ilgilendiren bilgi ise inşaat halindeki Gayrettepe-Yeni Havalimanı metro hattının bitiş zamanı.
O tarih 22 Kasım 2019'muş.
Daha önce sorulduğunda yetkililerin vermediği bilgiyi, Sayıştay denetçileri belgeler üzerinden açıklıyor.
Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı'nın 2017 yılı hesaplarını denetleyen  Sayıştay raporundaki bölüm şöyle:
“Gayrettepe-İstanbul Yeni Havalimanı metro hattının yapım işinin sözleşme tarihinin 07.12.2016 olduğu ve işin sözleşme süresinin işyeri teslim tarihinden itibaren 1080 gün olduğu dikkate alındığında,  işin öngörülen bitiş tarihinin 22.11.2019 olduğu ortaya çıkmaktadır. “

DAVETLİ YÖNTEM SORGULANIYOR

Bu tarihin açıklık kazanması kadar önemli olan ise konunun Sayıştay denetiminde neden gündeme geldiği. O gerekçe sıklıkla ele aldığımız, ulaştırma projelerinde kuşku yaratacak kadar sık ve usulsüz kullanılan “davetli ihale” yöntemi.
Sayıştay, Kamu İhale Kanunu'nda olağanüstü durumlarda uygulanmak üzere kamu otoritesine tanınmış hukuksal bir imkan olan ilansız ihale yöntemi, “21/b” ye sık başvurulmasını ciddi olarak sorguluyor. Sorgulamakla kalmayıp, raporda bakanlığın bu konuda verdiği yanıtların ikna edicilikten uzaklığını da ortaya koymuş.
Örneğin Sayıştay'ın “Gayrettepe-Yeni Havalimanı metro ihalesinin 21/b'ye göre yapmak için hangi olağanüstü ya da öngörülemez neden vardı?” sorusuna şu yanıt verilmiş:
“…İdarelerin talepleri ön planda yer almaktadır. (…) DHMİ Genel Müdürlüğü'nün 15/06/2016 tarihli ve 59882 sayılı yazısında; havalimanına metro bağlantılarının havalimanı ile eş zamanlı olarak hizmete girmesi gerek havalimanını kullanacak yolcuların şehir merkezine ulaşımının aksaksız yapılması, gerekse devletçe bu öngörülere dayanılarak verilen gelir garantilerinde ödeme zafiyeti oluşmaması açısından büyük önem arz etmektedir.”

ZATEN YETİŞMİYOR

Yani “21/b'ye göre yaptık. Çünkü DHMİ, havalimanı ile metro eş zamanlı hizmete girsin, ayrıca 3. havalimanı için gelir garantisi verdim. Ödeme zafiyeti doğmasın” demiş…
Bu enteresan yanıta Sayıştay ne demiş peki?
İstanbul Yeni Havalimanı sözleşmesindeki açılış tarihi ile ilgili metro sözleşmesindeki bitiş tarihini yan yana vermiş: Biri 1 Kasım 2018, diğeri 22 Kasım 2019.
Ve bakanlık yanıtının inandırıcılıktan uzaklığını şöyle aktarmış:
“Gayrettepe-İstanbul Yeni Havalimanı metro hattı yapım işinin sözleşmesinde öngörülen teslim tarihinin zaten İstanbul yeni havalimanının açılış tarihine yetişmesi mümkün görülmemektedir.”
Sonuç? Sayıştay, Ulaştırma Bakanlığı'na açık açık 21/b koşulları oluşmadığı halde pazarlık usulünü tercih etmenin kanunun ihale ilkelerine aykırı olduğunu raporunda yazmış.
Öte yandan, Bayburt Grup bünyesindeki Şenbay Madencilik ile Kolin'in üstlendiği metro hattının 22 Kasım 2019'da biteceği de epeyce kuşkulu.
Neden derseniz, İBB'ye bağlı Otobüs AŞ'nin kazandığı toplu ulaşım ihalesinin süresine bakın derim: 10 yıl.
İstanbul Yeni Havalimanı'na uygar koşullarda ulaşabilmek sanıldığından daha uzun sürecek.