Sabiha Gökçen'de çalışan tek pist güvenli mi?

Çiğdem Toker; DHMİ mi, HEAŞ mı Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı mı yoksa hepsi birden ortak sorumlulukla mı?

DHMİ mi, HEAŞ mı Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı mı yoksa hepsi birden ortak sorumlulukla mı?… Her kim, hangi derecede sorumluysa, Sabiha Gökçen Havalimanı'ndaki ikinci pistin neden hâlâ  tamamlanmadığını, daha önemlisi, mevcut çalışan tek pistin, seyir, uçuş, güvenlikleri açılarından ne durumda olduğunu kamuoyuna açıklamak durumundadır.

Çok yakın bir tarihe kadar, Sabiha Gökçen Havalimanı'ndan araçla ayrılırken, çıkışta Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ikinci pist açılışını müjdeleyen renkli posterlerini görüyordunuz. Hatta posterlere baktığınızda ikinci pistin hizmete girdiğini zannedebilirdiniz bile. Tasarım ve mesaj kurgusu nedeniyle olsa gerek, her görüşümde "Açıldığı haberini acaba atladım mı" diye aklımdan geçiriyor ancak bindiğim uçakların durduğu yer ile uçağın kalkışı sırasında duyulan tıkır tıkır sesler nedeniyle bunun olamayacağını düşünüyordum.

Bu rengarenk, göz alıcı posterlere bakarken düşündüğüm ikinci konu, son 10 yıl boyunca, ikinci pistin hangi tarihte açılacağını ilan eden kaçıncı duyuru olduğuydu. Yüz mü? Yüz ellli mi?

Abarttığımı düşünüyorsunuz belki ama az bile yazıyorum. İlk ihalesi 2014 yılında açılan, 2016'da tekrarlanan, tünelinde çökme ve çatlaklar meydana geldiği uzun süre kamuoyundan gizlenen, 2021'de üçüncü ihalesi yapılan, mahkeme iptal edince, dördüncü kez Temmuz 2022'de ihale edilen, sonuçlanan ama bir türlü bitmeyen/bitirilmeyen, belki de bitirilmek istenmeyen bir projeden söz ediyoruz.

Dolayısıyla da ikinci pistin falanca tarihte açılacağını; bırakın haftalardır, yıllardır ve son dokuz yılda görev yapan YEDİ ulaştırma bakanının verdiği sayısız demeçten sayısız kez okuduk, dinledik.

Her seferinde ikinci pist, en çok altı ay sonra bitecek zannettik. Bakanlar halkı yanılttığıyla kaldı. Yasa gereği verilmesi gereken hesabı da veren olmadı elbette.

(İkinci pistin 10 yıldır yıldır hangi başarısız ihalelerle ve neden yapılamadığını, -yazılarıma son veren bir önceki gazetede- çok sayıda yazı haber ile kamuoyuna duyurmuştum.)

Yüksek yapılar, sorunlu pist

Pek şaşırmayacağımız ama vatandaşlar olarak artık biraz daha tedbirli davranmamızı gerektiren bir gelişme nedeniyle anlattım bu poster ve duyuru meselesini.

AirportHaber sitesi, Sabiha Gökçen Havalimanı ikinci pistinin daha açılmadan "notamlandığı" haberini duyurdu. (Bir sivil havacılık kavramı olan notam, uçuş ve yer emniyetini ilgilendiren ikaz uyarısı anlamına geliyor. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü kuralları gereği bu uyarılar yapılmak zorunda.)

AirportHaber'e göre ikinci pist yaklaşık üç ay daha hizmete giremeyecekti. Çünkü pistin iniş tarafındaki yüksek yapıların traşlanması gerekiyordu. Notam belgesine ayrıntılı olarak baktığınızda "pistte yüzey düzensizliklerinin varlığı", "sürüş kalitesinin düşürülmesi", "lastik izi ve boya silme çalışmalarının sürdüğü" gibi ifadeler de yer alıyor.

Yeni mi fark edildi?

Bu "notam"ın akla getirdiği ilk soru, "Uçuş güvenliğini etkileyecek yüksek yapılar yeni mi fark edildi? İhale sürecinde bu önemli konu gündeme gelmedi mi?" sorusudur. Temmuz 2022'de ihale edilen ikinci pistin tam açılacak derken ertelenmesi, yani bunca zamandır, uzmanlarının ölçerek hesaplayarak, çalışarak gidermesi gereken temel sorunların hâlâ giderilmemiş olması bize çok şeyi ama en çok da usulsüzlük ve iş bilmezliği anlatıyor.

Hatırlatma açısından not düşelim: Sabiha Gökçen Havalimanı ikinci pist kapsamındaki "3. Etap Yapım İşleri" ihalesi, Temmuz 2022'de DHMİ tarafından 21/b usulüyle yapıldı.

İhaleyi "Silahtaroğlu Mühendislik + Ek-Pet İnşaat + Teknomel Yapı İş Ortaklığı" 2 milyar 739 milyon TL'ye aldılar. Sözleşme Ağustos 2022'de imzalandı. Bu ihaleden kısa bir süre önce ortaklığın şirketlerinden biri olan Teknomel Yapı'ya Demir Yumruk Operasyonu kapsamında TMSF el koymuş, şirkete mahkeme kararıyla kayyım atanmıştı.

Mevcut pistin bakımı tamam mı?

Sabiha Gökçen Havalimanı'nda bir pistin 9 yıldır bitirilemeyişi ile, çocuklar okula aç giderken milyarlarca lira kamu kaynağının yanlış yerlere yanlış biçimde aktarılması kadar vahim bir başka gerçekle daha karşı karşıyayız: O da hâlihazırda kullanılan tek pistin, yeterince bakımlı olup olmadığı, dolayısıyla can güvenliği açısından risk taşıyıp taşımadığı sorunu. Çünkü pandemi döneminde geçici süre kapanan ve bu dönemde bakım onarımı yapılan ve çok yoğun kullanılan mevcut pistin, geceleri yapılan kısa süreli çalışmalar dışında, kapsamlı bir bakıma alınmadığı belirtiliyor.

Kapsamlı bakımın ikinci pist devreye alınınca başlatılması planlanıyordu, İkinci pistin gecikmesi, bu bakım ve onarım işlemlerinin de gecikmesi anlamına geliyor.

DHMİ mi, HEAŞ mı Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı mı yoksa hepsi birden ortak sorumlulukla mı?… Her kim, hangi derecede sorumluysa, Sabiha Gökçen Havalimanı'ndaki ikinci pistin neden hâlâ  tamamlanmadığını, daha önemlisi, mevcut çalışan tek pistin, seyir, uçuş, güvenlikleri açılarından ne durumda olduğunu kamuoyuna açıklamak durumundadır.