Şimşek'in tasarruf genelgesi

Çiğdem Toker; Türkiye'de kamu yönetiminin rüşvetten, zimmetten, ihale başta olmak üzere usulsüzlüklerden arınmış olduğunu, bu alanda etkili ve caydırıcı yaptırımların uygulandığını Sayın Şimşek iddia edebilir mi?

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, harcamalarda tasarruf sağlansın diye bütün kamu kurumlarına genelge göndermiş. Daha doğrusu, 2021 tarihli Tasarruf Tedbirleri konulu Cumhurbaşkanlığı genelgesi ile bakanlığın yasal yetkisini hatırlatarak tasarruf içeriğini güncellemiş.

Şimşek, sosyal medya hesabından duyurduğu gibi kamu harcamalarında da rasyonelliğin sağlanması taahhüdünü gerçekleştirebilir mi bilmiyorum ama bu alanda bildiğim somut şey, Türkiye'de siyasi iktidarlar tarafından yayımlanan tasarruf genelgelerinin, o ülkede gazetecilik yapan bir ekonomi muhabirini en az iki kez emekli edebileceğidir.

Nereden bildiğimi sormayın, -sosyal medyada da paylaştım- şahsen ben ikinci turun içindeyim. Şaka yaptığım düşünülmesin. Turgut Özal'ın, Süleyman Demirel'in, Tansu Çiller'in, Mesut Yılmaz'ın, Bülent Ecevit'in başbakanlık yaptığı dönemlerde, muhabir olarak kaç kez tasarruf genelgesi haberi yazdığımı inanın hatırlamam mümkün değil.

Tasarruf genelgeleri içinde, sözü en çok edilen başlıklardan biri makam araçlarıdır ki yine öyle olmuş. Araç satın alma ve kiralama konularında kamudan hassasiyet isteniyor. Pek eğlenceli değil doğrusu.

Dahası asıl genelge gereği kurumların formları doldurarak, tasarruf edilmesi istenen sahalarda yapılacak harcamaların gerekçeleriyle birlikte 28 Temmuz'a kadar belgelenmesi talep ediliyor.

Bir ay sonra karşılaştırma yapmayı mümkün kılacak bir kayıt düşmek açısından ilgili harcama kalemlerini, 2023 yılı Haziran ayı bütçe gerçekleşmeleri üzerinden aşağıda paylaşacağım.

Ama önce şu notu belirtmekte yarar var:

Bugünün Türkiyesi açısından durumun daha vahim bir yönü var ki o da Türkiye'nin, -sıkça hatırlattığım- kara para ile mücadele için kurulmuş ve faaliyet gösteren OECD bünyesindeki Mali Eylem Görev Grubu'nun "gri liste'sinden çıkamamış oluşu. Bu listede kalmaya yol açan başlıklar bir günün değil, bir sürecin konusudur. Konuyla ne ilgisi var derseniz, bütün mal ve hizmet alımlarını, yapım işlerini kurallara uygun yapan bir ekonomi yönetimi olsa, Türkiye gri listeye girmezdi.

Peki Türkiye'de kamu yönetiminin rüşvetten, zimmetten, ihale başta olmak üzere usulsüzlüklerden arınmış olduğunu, bu alanda etkili ve caydırıcı yaptırımların uygulandığını Sayın Şimşek iddia edebilir mi?

Harcama kalemleri

Tasarruf genelgesi konulu Cumhurbaşkanlığı genelgesinde, bütçede ek yüke yol açacak faaliyet ve işlemlere girişilmemesi harcama yapılmaması, ihale şartname ve sözleşmelerine ilgisiz unsurların dahil edilmemesi istenmişti.

AA'ya göre Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek imzalı genelgede, harcama alanındaki görev ve yetkilerin Bakanlıkta olduğunu hatırlatıldı. Deprem kaynaklı maliyet dışında bütün harcamaların gözden geçirilmesi istendi.

Şimşek'in genelgesinde, harcamalar konusunda ana ilkelerin yanı sıra altı çizilen listelenen başlıca harcama kalemleri şöyle:

"taşınmaz edinimi ve kiralanması, resmi taşıt edinimi ve kullanımı, haberleşme giderleri, personel görevlendirmeleri, basın ve yayın giderleri, kırtasiye ve demirbaş alımları, temsil, tören, ağırlama, tanıtım ve personel giderleri, enerji ve su alımları, personel servisi hizmetine ilişkin giderler."

Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın yeni yayımladığı Haziran ayı bütçe gerçekleşmeleri verilerinden hareketle, son tasarruf genelgesinde anılan başlıkların haziran ayı harcamalarını çıkardım. Haziran ayı ve Ocak-Haziran dönemi verisini de ekledim.

* * *

Önümüzdeki ay, yani ağustos ortasında Temmuz ayı harcamaları yayımlandığında bu kalemlerde azalma yönünde bir değişiklik olup olmadığına birlikte bakarız. Tasarruf genelgesi mi yoksa "dostların alışverişi" miydi diye… Tabii bir ay sonra daha da katlanılmaz hale gelecek zamların içinde okumaya takatiniz kalırsa.