Çiğdem Toker; Bu kontratlardan boşalan doğalgaz açığı, spot piyasalardan LNG, yani sıvılaştırılmış doğalgaz ile kapatıldı. Ancak çok yüksek faturalar ödendi, diğer yandan tıpkı Merkez Bankası'nın rezervleri gibi, stratejik önem taşıyan depolama tesislerindeki doğalgaz kullanıldı.
İran'dan gelen doğalgazda yaşanan ve 31 Ocak'ta bitmesi ümit edilen kesinti, AKP'ce yönetilen bakanlıklar tarafından sanayi tesislerine uygulanan gaz kısıntısının tek nedeni değil. Ülkeyi yönetenler, asıl tabloyu şeffaf biçimde ortaya koymaktan kaçınıyor. Ancak bu durum, enerji uzmanlarının, BOTAŞ'ın eski bürokratlarının ve özel sektör sanayi kuruluşlarının gerçek durumu anlatmasına ve tartışarak kendi iç değerlendirmelerinde de olsa kayda geçirmesine engel olamıyor.
★★★
İran gazındaki kesinti, neredeyse tek gerekçe gibi sunularak, tedarik yönetimi sorununun, politik yanlışların, hatalı tercihlerin üzeri örtülmek isteniyor. Peki bu yanlış politika ve hatalı tercihler ile gerçekler neler? Gerek kamu kökenli, gerekse büyük sanayi kuruluşlarındaki enerji uzmanları ile yaptığımız görüşmeler, başka bir fotoğrafı ortaya koyuyor. Genel çerçeve şöyle:
■Covid-19 pandemisinden çıkan ülkelerin sanayi üretimi arttı. Bu durum enerji ihtiyacını arttırdı. Doğalgaz götürülen yerleşim birimleri ve konutlar arttı.
■ Türkiye'nin yıllık gaz tüketimi, 2021 yılında 60 bcm'ye (milyar metreküp) ulaştı.
■ 2021 yılındaki kuraklık, gaz tüketimini arttıran faktörlerden biri oldu. Barajlardaki su seviyeleri düşünce, elektrik üretimi için doğalgaz kullanan çevrim santraları daha fazla doğalgaz kullanıldı.
■ Türkiye'nin Azeri Şahdeniz 1 kontratı 2021 Nisan'ında sona erdi. Miktarı 6.6 milyar metreküptü. Aynı dönemde Türkiye'nin Nijerya ile yıllar önce imzalamış olduğu yıllık 1 milyar metreküp ile Rus Batı Hattı ile yapmış olduğu yıllık 4 milyar metreküplük kontratlar da sona erdi.
■ Bu kontratlardan boşalan doğalgaz açığı, spot piyasalardan LNG, yani sıvılaştırılmış doğalgaz ile kapatıldı. Ancak çok yüksek faturalar ödendi, diğer yandan tıpkı Merkez Bankası'nın rezervleri gibi, stratejik önem taşıyan depolama tesislerindeki doğalgaz kullanıldı.
■ Azerbaycan'dan gelen TANAP hattıyla taşınan 16 milyar metreküp gazın sadece 6 milyar metreküpü Türkiye'ye satılıyor. 10 milyar metreküp Avrupa'ya gidiyor. Zamanında 16 milyar metreküp TANAP hattı gazının tamamının Türkiye tarafından satın alınma önerisi gündeme gelmiş ancak kabul edilmemiş. Bu tercih kullanılsaydı Türkiye'nin fiyat belirlemede söz sahibi olabileceği belirtiliyor.
BOTAŞ PAHALI LNG ALIYOR
■ Türkiye'nin aktif durumda iki depolama tesisi bulunuyor: Silivri ile Tuz Gölü. İki tesisin kapasitesi 4 milyar metreküpün biraz üzerinde. İki depodan doğalgaz iletim sistemine günlük gaz girişi 45 milyon metreküp. Soğuk havalarda Türkiye'nin günlük gaz tüketiminin 290 milyon metreküpe ulaştığı daha önce açıklandı. Dolayısıyla bu kapasiteler yetersiz kalıyor.
■ BOTAŞ, 2017 yılında Türkiye Varlık Fonu bünyesine alındı. 2018 yılından bu yana zararda. Bu köklü ve stratejik kuruluşun 2021 yılı zararı 60 milyar TL'ye ulaştı.) Türkiye'de konut sektörüne verilen doğalgazın sübvanse edildiği de biliniyor.
ÖZEL SEKTÖR TALEBİ
■ Özel sektör, üretim için ihtiyaç duyduğu doğalgazı kendisi getirmek ithal etmek istiyor. Özellikle büyük sanayi kuruluşları, ikili anlaşmalarla LNG getirmek istiyor. Ancak Enerji Bakanlığı'na birçok kez iletilen bu öneri kabul edilmiyor. Öte yandan kabul edilse dahi gemilerle getirilecek LNG'nin boşaltımı için de teknik altyapı ve şartların uygun olmadığı ifade ediliyor. “Çözüm ne?” sorusunun cevabı ise kapsamlı. Enerji arz güvenliğini sağlamanın başında süreklilik geldiğini vurgulayan uzmanlar, enerji stratejilerinin sil baştan tartışılmasının gerektiğinin altını çiziyor.
ÜYE YORUMLARI
Yorum YapFacebook Yorumları
