Vergilerimiz ve 21/b ihaleleri

Çiğdem Toker: Vergilerin nereye nasıl harcandığının tartışıldığı bugünlerde, son haftalarda gerçekleştirilmiş ve toplumun yeterince haberdar olamadığı 21/b ihalelerini okurlarla paylaşmak anlamlı olacaktır.

Vatandaşın ödediği vergilerin nereye gittiğini sormasına öfke duymak ile kamu ihalelerini ilan etmeden gizli yapmak arasında bir ilişki olmalı.

Ya da tersinden söyleyelim: Bütçeden (= vergilerimizden) karşılanacak milyarlık altyapı ihalelerini art arda yapıp, hangi şirkete hangi indirimle ihaleyi verdiğini halka duyurmayan bir siyasi anlayışın, vergisini sorgulayan vatandaşa öfke duyması gayet anlaşılır bir durum.

Ama anlamak, vergileri sorgulamaktan vazgeçeceğimiz anlamına gelmediği gibi zamanında duyurulmayan büyük kamu ihalelerinin okurlarla paylaşılmasına da engel değil.

Bir ön bilgi: Kamu İhale Yasası'nın pazarlık usulünü düzenleyen 21. Madde'nin b fıkrasına göre yani ilan edilmeden yapılan ve maddenin ruhuna aykırı olarak çok sık başvurulan büyük ihaleleri yıllar boyu okurlarla paylaştık. Bu ihalelerde kapalılık, şeffaflığa aykırılığın kamu zararına sonuçlarını da tartıştık. Kamu İhale Kanunu'nun temel usulü olan açık ihaleden kaçış aracı gibi kullanılan bu usule yönelik çalışmalarım “Kamu İhalelerinde Olağan İşler” isimli kitaba da dönüştü.

Son birkaç aydır araya farklı ve önemli gündem maddelerinin girmesi nedeniyle 21/b usulüyle yapılan ihaleleri duyuramadık. Bu dolaylı ara iktidarın ihalelerden vazgeçtiği anlamına gelmiyordu. Bilakis söz konusu maddede yapılan yasa değişikliğiyle, idarenin elinin daha da “rahatladığını” söylemek bile mümkün.

Vergilerin nereye nasıl harcandığının tartışıldığı bugünlerde, son haftalarda gerçekleştirilmiş ve toplumun yeterince haberdar olamadığı 21/b ihalelerini okurlarla paylaşmak anlamlı olacaktır.

– Cengiz-Aga Enerji ortaklığının 2017'de aldığı ve yapımı devam eden Rize-Artvin havalimanı için bu kez Üstyapı Tesisleri ve Müteferrik İşler İnşaatı  ihalesi 21/b usulüyle yapılmış. Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü'nün ihalesine yine Cengiz İnşaat bu kez eski AKP Rize Milletvekili Abdülkadir Kart'ın şirketi ASL İnşaat ile ortak katıldığı ihalede 632 milyon 497 bin 33 TL teklif vermiş. İhalenin yaklaşık maliyeti 682 milyon 293 bin 367 TL'ymiş.

– TCDD'nin gerçekleştirdiği Ankara-Sivas Demiryolu Yerköy-Sivas Güvenlik Tünelleri ihalesini 734 milyon TL teklif ile Özaltan-Özkar ortaklığı almış.

– Yıllardır gündemde olan, soru önergelerine konu edilen ancak bir türlü bitirilemeyen Bolu-Mudurnu yolu için de ikmal yani tamamlama işi ihalesi yapılmış. Karayolları Genel Müdürlüğü'nün (KGM) yaptığı 21/b ihalesini 147 milyon TL ile Onur Taahhüt almış.

– Kavacık Kav-Atatürk Havaalanı Çobançeşme Kav-Basın Ekspres Yolu-Mahmutbey Batı Kav-Kınalı Kavşağı Arası Otoyol, Kavşak Kolları ve Bağlantı Yollarında Üstyapı İyileştirilmesi, Derzlerin Yenilenmesi ve Büyük Onarım İnşaatı İşi (Bitüm İdareden) ihalesi Mak-Yol İnşaat 283 milyon 530 bin 521 TL ihale bedeliyle almış.

– KMG'nin pazarlık usulüyle yaptığı Nizip-Karkamış il yolu için yapılan ikmal inşaatı ihalesini de 132 milyon TL bedel ile Heltaş-Karfen ortaklığı almış.

★★★

Yukarıda paylaştığım (yaklaşık 2 milyar TL) önemli ihaleler son bir ay içinde gerçekleştirilen 21/b usulüyle imzalanmış sözleşmelerin tamamı değil, bir kısmı. İhaleyi yapan kurumlar, bu projelerin neden ve nasıl gerekli olduğunu ve neden 21/b'yi uyguladıklarıyla birlikte kamuoyuna açıklayabilirler. En çok da “ikmal” ihalelerini… Yani yıllar önce yapıldığı halde bitirilemeyen projelere bir daha bir daha kaç lira ödendiğini açıklasalar mesela vergilerimiz açısından ne kadar iyi olur değil mi?