Vergisinin peşine düşmeyen devlet

Çiğdem Toker; Bir bilgi daha: Böyle bir parasal tutar içeren belge geldiğinde, devletin ilgili memurlarının, hiç ödenmeyen ya da eksik ödenen vergileri tutanak altına alması gerekiyor.

Bütçe açığı, basitçe bir devletin giderlerinin gelirlerinden çok olmasını anlatır.

Açığı azaltmanın yolları bellidir. Tumturaklı laflara gerek yok: Vergi tahsilatına özen göstermek bu yollardan biri. Biri de, bu özen ne kadar gösteriliyor?

Sayıştay'ın Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'na ilişkin 2021 yılı denetim raporu devletin alması gereken bir verginin peşine nasıl düşmediğini anlatıyor.

Bu konuda dört altyapı ihalesinin de adı veriliyor.

Önce rapora bağlı kalarak bir ön bilgi verelim: Belirli bir parasal tutarı içeren “kağıtlar”a uygulanacak Damga Vergisi oranı binde 9.48. Bu başlığa kamu ihaleleri kapsamında imzalanan sözleşmeler de giriyor.

Bir bilgi daha: Böyle bir parasal tutar içeren belge geldiğinde, devletin ilgili memurlarının, hiç ödenmeyen ya da eksik ödenen vergileri tutanak altına alması gerekiyor.

Bu görevin bir mecburiyet olduğunu kanun vurgulamış,

DÖRT HAVALİMANI SÖZLEŞMESİ

Şimdi gelelim Sayıştay'ın 2021 yılı raporundaki ilgili tespite. Ulaştırma Bakanlığı raporunda şu dört ihale sıralanmış:

– Siirt Havalimanı Emniyet – Güvenlik Binası ve Mütemmimleri İnşaatı,
– Rize Artvin Havalimanı Üstyapı Tesisleri ve Müteferrik İşler İnşaatı,
– Bayburt Gümüşhane Havalimanı Altyapı ve Müteferrik İşler İnşaatı
– Elazığ Havalimanına Yedek Pist ile İlave Apron Yapımı ve Müteferrik İşler İnşaatı

MİLYONLUK VERGİLER

Söz konusu dört ihalenin sözleşme büyüklükleri ve firma isimleri raporda yer almıyor. (Misal; “Rize-Artvin Havalimanı Üstyapı Tesisleri ve Müteferrik İşler İnşaatı” ihalesini 632 milyon 497 bin  233 TL teklifle Cengiz-ASL ortaklığı üstlenmişti.)

★★★

Söz konusu dört ihalede bakanlık görevlilerinin; yüklenici ve alt yükleniciler arasında imzalanan sözleşmeleri damga vergisinin ödenip ödenmediği bakımından kontrol etmediği tespiti raporlandı.

“Vergi meselesi bir ihalede, bir kamu sözleşmesinde en temel konulardan biri değil midir? Nasıl olur da bir müteahhidin devlete
ödemesi gereken vergilerinin kontrolü yapılmaz?” diye sorarsanız, olmuş işte. Kamu ihaleleri yapılmış.  Milyarlarca liralık sözleşme tutarları var. Bunun binde 9.48 oranındaki damga vergisi onlarca milyon TL tutar. Sayıştay denetleyinceye kadar bu vergi istenmemiş.

BİR KISMI ÖDENMİŞ

Neyse ki Sayıştay'ın tespiti bakanlığa iletildiğinde, durum kabul edilmiş, müteahhit firmalara yazılar yazılmış. İlgili bölüm şöyle: “Kamu idaresince bulgu konusu husus kabul edilmiş olup, yüklenici firmalara konuyla alakalı yazı yazıldığı, tahakkuk eden damga vergilerinin bir kısmının ödendiği, kalan vergilerin ödenmesinin takip edileceği ifade
edilmiştir.”

Tabii keşke, kontrol edilmeyen vergi tutarı, uyarı üzerine firmaların ne kadarını ödediği, daha ne kadarının takipte olduğu rapordan öğrenilebilseydi.

Şimdi yetkilisine sorsanız, “ticari sır” diye başlar, “vergi mahremiyeti” diye devam ederler. İmtiyazlı müteahhitler imtiyazlarının konforunu sürerken, gazetecilerin payına da tazminat davaları ile erişim yasağı kararları düşer.