Avrupa’da kara para kuralları katılaşıyor

Çiğdem Toker; Şu anda TBMM’de görüşmeleri süren kripto varlık yasası çıksa, bu yasanın çıkması karşılığında OECD nezdindeki FATF (Mali Eylem Görev Grubu) Türkiye’yi “gri liste”den çıkarsa, Türkiye kara para ile mücadele sorunlarını çözmüş mü olacak? Hayır

Kara Para ile Mücadele Otoritesi’nin 2025 yılı ortasına kadar Frankfurt’ta kurulması planlanıyor

AKP iktidarı, Türkiye, kara para mücadelesinde yetersiz ülkelerin yer aldığı “gri liste”den çıkabilsin diye “eksik” kalan taahhüt kripto varlıklarla ilgili yasayı TBMM’ye getirmişken, AB (Avrupa Birliği) Konseyi, bu alanda çok daha katı yeni kurallar kabul etti.

AB Konseyi, geçen hafta (30 Mayıs) Kara Para Aklama ve Terörizmin Finansmanı ile Mücadele Hakkında yeni kuralları kabul etti. Daha katı ve sıkı kurallarla izlenecek bu mücadelede temel hedef, “Suç gelirlerinin mali sistem üzerinden meşrulaştırılmasına imkân tanıyacak hiçbir alanın kalmaması” olarak ifade ediliyor.

Bu hedefin amacı ise AB vatandaşlarını terörizmin finansmanına karşı daha katı biçimde korunması olarak açıklanıyor. Yeni düzenlemeler paketinde, özel sektöre yönelik uygulanan kural ve yaptırımların tamamı için doğrudan uygulanabilir nitelikte yeni bir tüzük yürürlüğe girecek.

Bu doğrultuda, terörizmin finansmanı ve kara paranın aklanması ile mücadeleden sorumlu yetkili makamların, AB nezdinde bir tek direktif altında birleştirilmesi planlanıyor. Söz konusu tüzüğün gerek hacim gerekse içerdiği kuralların netliği açısından, bugüne kadarki AB nezdindeki en kapsamlı düzenleme olduğu belirtiliyor.

-Kara Parayla Mücadele Otoritesi: Yeni mevzuat paketiyle yeni bir otorite kuruluyor. Avrupa Kara Para Aklamayla Mücadele Otoritesi adı verilen kuruluş, finans sektöründeki yüksek riskli yüklenici kuruluşlar üzerinde doğrudan ve dolaylı denetim yetkisine sahip olacak. Kara para suçlarının sınır ötesi niteliğini de gözeterek, maddi yaptırımlar uygulayabilecek.

Kara Para ile Mücadele Otoritesi’nin 2025 yılı ortasına kadar Frankfurt’ta kurulması planlanıyor.

-Tek erişim noktası: AB’ne üye ülkelerin merkezi banka hesap kayıtlarından toplanan bilgiler, tek bir nokta üzerinden erişime açılacak. AB Konseyi, bu erişim noktasına, mali istihbarat birimlerinin yanı sıra, ulusal kolluk kuvvetlerinin de erişebilmesi için ayrı bir direktif kabul etti. Tek erişim noktasının, kara para aklama ve terörizmin finansmanı suçlarının izlenmesinde ve suç gelirlerine el konulmasında çok önemli işlev görmesi öngörülüyor.

Futbol kulüpleri ve lüks mal ticareti

Kara para aklanmasını önlemeye yönelik yeni kurallar setinin en kritik başlıklarından birini, takibi yoğunlaşacak sektörler oluşturuyor. Yeni AB Direktifi yürürlüğe girdiğinde futbol kulüpleri, lüks malları üreten şirketler, onların acenteleri de artık kadraja girecek. Yeni direktif ve tüzük kapsamında, nakit ödemelere en çok 10 bin euro sınır konulacak.  

AB Konseyi’nce kabul edilen kara para mücadelesindeki yeni kuralların, üye devletlerin iç hukukuna aktarılması için belirli süreler öngörüldü. Bu süreler 2-3 yıl arasında değişiyor.

* * *

Türkiye bir AB üyesi değil. Ancak yakın zamanda hem Efkan Ala hem de Mehmet Şimşek yapısal reformlar faslında demeçler vererek AB ile öteden beri gündemde olan müzakere dosyalarını sıraladı. Bu açıklamaların yegâne amacı dışarıdan yatırımcı çekmek, yani para akışı. Yoksa iktidar partisine bağlı olan siyasetçi ve teknokratlar yapısal reform derken, AB hedefini yeniden “hatırlarken” bunun Türkiye’nin demokratikleşmesi ile bağını kurmuyor. Zaten böyle bir dert de yok.

Olsa hiç, bir kamu bankasının mafyatik şirketlere kullandırdığı kredileri belgeleyen MASAK Raporu’nun yer aldığı haber (Timur Soykan: “Halkbank’tan mafyaya 550 milyon TL kredi”/Birgün) jet hızıyla sansürlenir miydi?

Onun için, şu anda TBMM’de görüşmeleri süren kripto varlık yasası çıksa, bu yasanın çıkması karşılığında OECD nezdindeki FATF (Mali Eylem Görev Grubu) Türkiye’yi “gri liste”den çıkarsa, Türkiye kara para ile mücadele sorunlarını çözmüş mü olacak? Hayır.

Böyle bir mücadele, en başta, suç geliri demek olan kara parayla mücadele haberlerinin sansür edilmeyeceği bir ortamın sağlanmasıyla mümkün olabilir.