Aracı olmak

Hüsnü Mahalli;

Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov ve Ukrayna Dışişleri Bakanı Kuleba, 10 Mart’ta Antalya’da yapılan Diplomasi Forumu kapsamında bir araya gelmiş ancak önemli bir sonuç elde edilmemişti.

Bu; iki düşman bakanı bir araya getiren Türkiye’nin başarısıydı.

Salı günü de iki ülkenin görüşmecileri İstanbul’da buluştu.

O gün “önemli” ilerleme kaydedildiği söylenmişti.

Örneğin:

Ukrayna tarafı “NATO’ya katılmayacak ve yabancı ülkelere kendi toprağında askeri üs vermeyecek” ve “Donbas ile Kırım bölgelerine özerklik verme konularını görüşebilecek”.

Normal.

Çünkü kendi itirafıyla Zelenski “ABD ve NATO tarafından oyuna getirilmiş ve bolca gaz verildikten sonra yüzüstü bırakılmıştı”.

Öyle olmasaydı Zelenski aylar öncesinde Moskova ile oturur ve istediği garantileri vererek ülkesini bu yıkımdan kurtarabilirdi.

Ama yapamazdı çünkü politik deneyimi yoktu, iktidar ortağı ruh hastası ve manyak Neo-Nazilerin baskısı altındaydı ve kahraman olabileceğini düşünüyordu.

Ama olamadı çünkü kahraman olma özelliklerini taşımıyordu!

Gelelim Türkiye’ye.

Savaşın daha ilk günlerinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu Rus ve Ukraynalı mevkidaşlarıyla temasa geçip

tarafları buluşturmaya çalıştılar.

Moskova ile çok kapsamlı ilişkisine rağmen Ankara’nın Kiev’e daha yakın durduğu bilinmektedir.

Ankara; Rusya’nın Kırım’ı ilhak kararını tanımıyor, Kırımlı Türklere destek veriyor ve İHA-SİHA başta olmak üzere Kiev’le bir çok konuda askeri işbirliği yapıyor(du).

SİHA’lar özellikle savaşın ilk günlerinde Rus ordusuna karşı etkin bir şekilde kullanıldı.

Moskova ise Ankara’nın bu tavrından rahatsız olduğunu çok kez dile getirmiş ve bu tavrın “ikili ilişkilere zarar verdiğini” söylemişti.

Moskova; Ankara’nın Orta Asya, Kafkaslar ve Suriye politikalarından da rahatsız.

Buna karşın Ankara; ABD, AB ve NATO’nun yedi bini bulan yaptırım kararlarının hiçbirine katılmadı ve Moskova ile ilişkilerini var olan düzeyde korumaya özen gösterdi.

Ama ne olur ne olmaz ABD, Almanya, Fransa ve İngiltere ile yakın temaslarını sürdürdü ve önlem olarak bölge ülkeleriyle ilişkilerini düzeltme çabalarına hız verdi.

Özellikle Rusya ve Ukrayna ile Türkiye benzeri karmaşık ilişkileri olan İsrail ile.

Ankara’nın geleneksel müttefiği Katar ise “hafif” ABD’den yana tavır alırken Ankara’nın yeni “kankası” BAE, Moskova’ya “şirin” görünmeye çalışıyor.

Herkes olası gelişmelere göre yeni pozisyon almaya çalışıyor.

Çünkü bu savaşın galibi Rusya olacak ama ABD ve müttefiklerinde tezgah bitmeyecek.

Yeniden Orta Asya’da.

Önceki gün Çin’in Tonşi kentinde toplanan Afganistan’a Komşu Ülkeler Konferansı’nda konuşan Rus Dışişleri Bakanı Lavrov “ABD’nin bölgedeki olası maceralarına” dikkat çekerek “Washington’un Orta Asya ülkelerinde üs kurma ve askeri faaliyetlerde bulunma çabalarına izin vermeyeceğiz” dedi.

Konferans’a Çin, Pakistan, İran, Rusya, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan, Endonezya ve Katar temsilcileri katılıyor.

Konferans öncesinde Çin, Pakistan, Rusya ve ABD temsilcilerinin katıldığı ayrı bir toplantı düzenlenmişti.

Her iki konferans ve toplantıya Taliban temsilcileri de katılıyor.

Ukrayna’da kendine rol arayan Ankara bir zamanlar ‘etkin olmak istediği’ Afganistan’da yok.

Dünya Ukrayna’yı konuşurken Afganistan’da durum hiç iç açıcı değil.

Komşu ülkeler başta olmak üzere herkes oradaki olası gelişmelerden çok tedirgin çünkü Taliban bildik Taliban ve ülkeyi hızla karanlığa sürüklüyor.

1992’de bu örgütü kurduran, sonra da bu örgütün yine kendi kurdurduğu Kaide ile ilişkilerini bahane ederek 2001’de Afganistan’ı işgal eden ve 20 yıl işgalden sonra bırakıp giden ABD karanlık tezgahlarından vazgeçmeyecektir.

Kazakistan’da yaptığı gibi.

Orası olmayınca başka yerler arayacaktır.

Örneğin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son gittiği ve Türkiye’nin etkin olmaya çalıştığı Özbekistan’da ya da Azerbaycan’da.

O da olmazsa Türkmenistan’da.

Önemli olan Rusya’yı tedirgin etmektir.

Ukrayna’da ve daha önce Gürcistan’da olduğu gibi.

Özetle Ankara’ya rahat yok.

ABD’nin dost ve müttefiği olmak kolay değil.

ABD “oltasında balık olmak” çok daha zor!

Kurtulmak kolay mı bilinmez ama önemli olan niyettir o da yok.

Ukrayna konusunda tarafsız kalmaya çalışan Pakistan Başbakanı Umran Han müttefiği batılı ülkelere “Biz sizin köleniz değiliz” demişti.

ABD yakında burayı da karıştırır.