İnce hesaplar

Hüsnü Mahalli; Dünya uyuşturucu ticaretinin en az % 70’i Afganistan kaynaklı ve bu ülke aynı zamanda Lithium zengini ve Çin’in komşusu. Afganistan’da bitmeyen kavganın bir nedeni de bu olabilir.

Çin’in nüfusu yaklaşık bir milyar 440 milyon.

ABD ise 330 milyon.

Çin’in gayri safi milli hasılası 14 trilyon Dolar ABD’nin ise 21.5.

Çin’in savunma bütçesi 180 milyar ABD’nin ise dört katı yani 740 milyar.

ABD’nin komünizmle mücadele çerçevesinde Çin’le olan ideolojik ve stratejik savaşının en kanlı sahneleri Vietnam’da yaşandı.

Kuzey Kore hariç bölgedeki ülkelerin tümü ABD korumasında.

ABD’nin Çin’le olan ekonomik ve ticaret savaşını bilmeyen yok.

Çin malları artık dünyanın her yerinde.

Bundan rahatsız olduğunu söyleyen Amerikan yönetimleri her fırsatta Çin’le kavga eder durur ama Çinliler her zaman çok sakin.

Çin ile ABD arasındaki ticaret hacmi 750 milyar dolar civarında.

Çin; ABD’ye 480 milyar dolarlık ihracat yapıyor ve karşılığında ABD’den 170 milyar dolarlık mal alıyor.

Çin’deki yabancı yatırımların toplamı 690 milyar dolar civarında.

Amerikalıların payı yaklaşık 80 milyar dolar.

Şimdi gelelim biraz da Türkiye’yi ilgilendiren esas konuya.

Türkiye’nin kendi payına düşen parayı vererek ortak olduğu F-35 uçaklarına.

Şaşıracaksınız ama Çin istemezse bu uçakların üretimi ya aksar ve gecikir ya da toptan durabilir?

Nasıl mı?

Ana gövdesi ve motorları ABD’de üretilen her F-35 uçağında 427 kilogram nadir madenlerden üretilen malzemeler kullanılmaktadır.

Ve bu madenler Çin’den ithal edilmektedir.

Ve bunların bir çoğu yalnızca Çin’de bulunmaktadır.

Yirmi civarında olan bu nadir madenler arasında Gadolinium, Lanthanum, İndium, Cerium, Promethium, Dysprosium, Erbium, Europium, Holmium, Lutetium, Neodymium, Praseodymium, Samarium, Silinium, Tilirium, Ranium, Scandium, Terbium, Sizium, Lithium, Tantalum, Molibidium, Thulium gibi madenler bulunmaktadır.

Örneğin Sizium’ın değeri altının iki katı.

Bu madenlerin bir kısmı Rusya’da bulunmakta ve Çin’le ABD arasında olası bir kavgada Moskova bunları Amerikalılara satmaz.

Bu madenlerin bazıları ise Latin Amerika ülkesi Kolombiya, Şili ve Bolivya’da, Kanada, Avusturalya, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Zimbabve’de bulunmakta ama onları da Çin şirketleri çıkarıyormuş.

Özetle Çin bu madenlerin yaklaşık % 90’ını kontrol etmektedir.

Elbette bu nadir madenler yalnızca uçakların üretiminde kullanılmamaktadır.

Bu madenler ve türevleri kanser tedavisinde, doğal gaz ve petrol çıkarmasında, cep telefonlarında, tabletlerde, internet şebekelerinde, gece dürbünlerinde, stratejik kimya araştırmalarında ve benzeri çok önemli alanlarda kullanılmaktadır.

Çin 2014-2017 yılları arasında ABD’nin gereksinim duyduğu bu nadir stratejik madenlerin % 80’ini karşılamıştır.

İlginç iki ülke!

Sovyet işgalinden sonra Afganistan hikayesini bilmeyen yok.

Afganistan’da Sovyet işgaline karşı CİA’nin desteğiyle savaşan Mücahit gruplarını da herkes bilir.

Sovyetler çıkınca bu gruplar birbirini boğazlamaya başlamıştı.

Sonra Suudi parasıyla Taliban ve Kaide işe karıştı ve olanlar oldu:

Radikal İslamcı terör grupları dünyanın her tarafına yayıldı.

IŞİD, Nusra ve benzerleri bu grupların son modelleri.

Peki konumuzla ne ilgisi olabilir!

Dünya uyuşturucu ticaretinin en az % 70’i Afganistan kaynaklı ve bu ülke aynı zamanda Lithium zengini ve Çin’in   komşusu.

Afganistan’da bitmeyen kavganın bir nedeni de bu olabilir.

Peki 11 Eylül 1973’de CİA’nin Komünist Başkan Allende’ye darbe yaptırdığı Şili neden önemli?

Bilindiği gibi Şili dünya bakır üretiminin en önemli ülkesi.

On milyon ton kaya taşından yaklaşık beş ton bakır çıkarılmaktadır.

Çıkarılan bakırda binde bir oranında Molibdinum madeni bulunmaktadır.

Yani 60-70 ton bakırdan bir ton Molibdinum elde edilmektedir.

Ve bu madenin yalnızca % 2’si Renium madenidir.

Renium ise nükleer ve benzeri başlıklı füze üretimi ve uçak motorları gibi teknolojinin birçok hassas alanında kullanılmaktadır.

Başka bir örnek.

Biliyorsunuz ocak sonunda Burma’da askeri darbe olmuştu.

Darbeci generallere kızan Başkan Biden bu ülkenin bazı nadir madenler konusunda zengin olduğunu duyunca sesini kıstı.

Aynı madenlerden dolayı ABD bu ülke yönetiminin Arakan Müslümanları’na uyguladığı soykırıma da ses çıkarmamıştı.

Başka!

Uzun uğraşlar sonra Amerikalılar Kaliforniya bölgesinde nadir madenler içeren bir taş ocağı keşfetti ancak bu madenlere ulaşabilmek için başka nadir maden gerektiği için her yıl 50 bin ton toprağı işlenmek üzere Çin’e göndermektedir.

Bunlar da kavgaların görünmeyen ya da dikkatlerden kaçan yanları.

İlginizi çeker diye yazdım.