Cinsiyetsiz anaokulu!

Tarih: 24.11.2012

Mehveş Evin yazdı, ''Bu okulda çocuklara ne kitapta, ne de hitapta kız erkek ayrımı yapılıyor...''

İsveç, kadın haklarının en ileri seviyede olduğu ve toplumsal cinsiyet eşitliğini en ciddiye alan ülke. Devlet, cinsiyet ayrımcılığının daha küçük yaştan başladığı kabulüyle, okullarda ayrımcılıktan arındırılmış müfredat uyguluyor.

Hatta başkentte, “cinsiyetçilikten tamamen arındırılmış” bir anaokulu açıldı. “Coşkun Aral’la Avrupa Notları” belgeseli için Stockholm’de çekim yapan İZTV ile anaokulunu ziyaret ettik. Anaokulunun ismi bile farkını ortaya koyuyor: Egalia, İsveççe “eşitlik” demek.

Kentin en şık semti Sodermalm’daki Egalia, bir devlet okulu... Tarihi binanın küçük bahçesinde oynayan birbirinden sevimli, 1-5 yaş arası çocuğun arasından süzülerek içeri giriyoruz...

Kız-oğlan demek yok

Okulun temel prensiplerinden biri, kızlara kız, oğlanlara oğlan dememek! Bunun yerine “arkadaş” veya “çocuk” diyorlar.

Hatta okul personeli, cinsiyet belirten şahıs zamirleri “han-hon”u kullanmıyor. Türkçedeki “o” anlamında “hen” demek serbest!

Bazılarına bunlar kulağa saçma ve gereksiz gelebilir. Ancak okulun müdiresi Lotta Rajalin, “Kızlar kız, erkekler de erkek olduklarını biliyorlar. Biyolojik cinsiyetle değil, işin sosyal tarafıyla ilgileniyoruz” diyor.

Egalia’da oyuncaklar ve kitaplar da cinsiyetçilikten arındırılmış vaziyette... Mesela “Külkedisi” veya “Uyuyan Güzel”e yer yok! Kitaplarda sadece klasik anne-babaya değil, eşcinsel çiftlere, tek anne-babalara ve evlat edinen ailelere de yer veriliyor.

Oyuncaklar özenle seçilmiş... Mutfak oyuncaklarıyla kızlarla erkekler beraber oynuyor. Erkekler, isterse bebekle oynayabiliyor. Hatta kız kıyafetleri giyip uzun saçlarıyla okula gelebiliyor. Kimse karışmıyor.

Daha geniş bir dünya

Tabii homofobik toplumlar için bu yöntemler, “yavrum eşcinsel mi olacak” korkusunu tetikleyecek şeyler... Fakat Lotta Rajalin, çocukları cinsiyetleri üzerinden sosyal beklentilerle sınırlandırmamaktan ve “daha geniş” seçenekler sunmaktan yana.

Aynı eşitlikçi prensipler, okul personeli için de geçerli. Öğretmen ve görevlilerin cinsiyet tercihi sorgulanmıyor. Farklı etnik ve inanç gruplarından, eşit sayıda kadın ve erkek öğretmen var.

Bazı uzmanlar uygulamayı “gülünç” ve “para israfı” olarak değerlendirse de, anne babalar çocuklarını Egalia’ya vermek için sırada bekliyor.

Türkiye’de açılabilir

Okulu gördükten sonra gönül rahatlığıyla söyleyebilirim: Türkiye’de “cinsiyetsiz” bir anaokulu açılsa, oğlumu seve seve gönderirdim.

“Bizde mümkün değil!” diyenlere de haberim var: Egalia gibi bir anaokulunun Türkiye’de açılması söz konusu. Nasıl ve ne zaman, şimdilik bilinmiyor... Ama Egalia’da Türk bayrağı, birkaç ülkeyle birlikte toplantı odasının panosunda asılı!

Not: Coşkun Aral’la “Avrupa Notları-Eşitlik Ülkesi İsveç”, İzTV’de 27 Aralık saat 22:30’da yayınlanacak.

Egalia’da tesettürlü bir Türk

- Nimet Yalçın (37), Egalia’da çalışan tek Türk. İsveç’te yaşayan çoğu göçmen gibi o da Konya’nın Kulu ilçesinden geliyor.

- Nimet Hanım, Stockholm doğumlu olan köylüsüyle görücü usulüyle evlenmiş. 18 yaşında evlenip İsveç’e gelen Nimet Hanım, alışmak için zorlansa da artık yazları Türkiye’ye gidince bocaladığını söylüyor.

- İki yetişkin oğlu olan Nimet Hanım, dört senedir Egalia’da görevli. Çocuklara göz kulak olmak, kitap okumak, yemeklerini kontrol etmek onun işi.

- Yemek demişken, mutfaktaki malzemeler organik!

- Başta bazı veliler, tesettürlü olmasını tuhaf karşılamış, okula “uymadığını” düşünmüşler. Birbirlerini tanıdıkça rahatlamışlar, güvenmişler: “Kendi ülkemde bu kadar rahat olamam.”

- Peki okulun cinsiyet eşitliği politikasını Nimet hanım nasıl değerlendiriyor? “Aslında bize çok ters. Bizde kadın kadın, erkek erkektir. Ama burada çocuklar, kendi kişiliğini kendi buluyor” cevabını veriyor.