Çocuk evliliği iştahı uğruna atılan yalanlar

Mehveş Evin: Merkez medyada günde kaç tane yalan manşet ve haber yapılıyor, takip ve tespit için özel ekipler kurmak lazım. Son örneği, Yeni Akit’te çıkan 'Batı’da teşvik, bizde yasak!' haberi.

Sahte-fabrikasyon-yalan haber yapma konusundaki becerileriyle Türkiye basını, dünya tarihine altın harflerle geçecek. Merkez medyada günde kaç tane yalan manşet ve haber yapılıyor, takip, tespit ve ifşa etmek için özel ekipler kurmak lazım. Son örneği, Yeni Akit’te çocuk evlilikleri hakkında çıkan “Batı’da teşvik, bizde yasak!” haberi:

“Evlilik konusunda, hiçbir bilimsel temeli olmayan 18 yaş kuralının katı bir şekilde uygulandığı Türkiye’nin aksine Batı ülkelerinde durumun oldukça farklı olduğu tespit edildi. Ülkemizde 18 yaş altında evlilik yapan çiftlere 16 yıla kadar hapis cezası verilirken, ABD’de gayrimeşru ilişkilerin önüne geçmek için evlilik yaşının 14’e kadar düşürüldüğü, genç evlilere iş sahibi olunana kadar para yardımında bulunulduğu belirlendi.”

Dikkat ederseniz “tespit edildi, belirlendi, bildirildi” gibi fiiller kullanılsa da kim tespit etmiş, kim bildirip belirlemiş, belli değil. Ya da gösterilen kaynaklar, kendi destekledikleri amaç -kız çocuklarını erken yaşta evlendirmek- uğruna deforme edilmiş, eksik bilgilerden oluşuyor. Ayrıca Batı düşmanlığı konusunda bayrak açmış bu tip yayınların, işlerine geldiğinde Batı üzerinden örnekler vermesi, sık rastlanan bir çelişki.

ERKEN EVLİLİK GENELDE GÖÇMEN

Çocuk yaşta evlilik meselesi sadece Türkiye’de değil, Batı ülkelerinde de bir sorun. ABD’de Müslümanlar, Katolik Hristiyanlar, Hindu, Budist ve Sihler arasında çocuk evliliklerine rastlanıyor.

Doğru, ABD’de sadece 10 eyalette çocuk evliliklerine karşı önleyici ve cezai yaptırımlar var... Ancak eyaletlerin çoğunluğunda yaş sınırı 18. 27 eyalette ise yasalar herhangi bir yaş sınırı belirlemiyor. Birçok eyalette "ailenin rızası" çocukların evlenmesi için istisnai durum oluşturuyor.

Akit’teki haber, Pew Araştırma Şirketi’nin verilerine dayandırılmış. Son 10 yılda ABD’de 18 yaş altında evlenenlerin sayısını 167 bin olarak vermiş. Ama böyle bir veriye rastlayamadım.

Pew, çocuk evlilikler konusunda en son 2016’da araştırma yapmış. Buna göre, ABD’de 2014’te 15-17 yaş aralığında 57,800 kişi evlenmiş. O yaş aralığındaki 1000 çocuktan beşi evlendirilmiş demek bu.

Türkiye’deyse her dört evlilikten birinin 18 yaş altında yapıldığı tahmin ediliyor, çünkü istatistikler gizleniyor. Resmi verilere göre çocuk yaşta evlilik sayısı, sadece 2015’te 181 bindi. Nüfusa ve yaş grubuna oranlayın, ABD’nin mi Türkiye’nin mi çocuk yaştaki evlilikleri teşvik ettiğini anlarsınız...

MADDİ YARDIM VAR AMA EĞİTİM İÇİN

Gelelim ABD’nin çocuk yaşta evlenenleri teşvik etmek için para yardımında bulunduğu iddiasına.

Evet, genç evlilere maddi yardım sözkonusu, ama okul bursu şeklinde. Üniversite öğrencisi evlilerin “ailelerine bağımlı olmadığı” ve daha çok maddi zorluk çektiğinden hareketle 5 bin dolara kadar çıkan bir burs sözkonusu. Az sayıda olsa da bazı üniversite öğrencileri bu amaçla sahte nikah kıyabiliyor.

Ancak çocuk yaşta evlilikler için maddi teşvik sözkonusu değil. 18 yaş altındaki anne, ister evlensin ister evlenmesin, düşük gelir grubunda olduğunu kanıtladığında devlet yardımı alabiliyor. Sistem, genç annenin eğitimini bitirmesini destekliyor. Başvuran, 6 bin dolara kadar üniversite bursu alabiliyor.

Oysa Türkiye’de eğitimi terk edenlerin büyük oranı erken yaşta evlilik yapıyor. Bırakın üniversiteyi, liseyi bitirmek için teşvik olmadığı gibi, aksine evde otur çocuk doğur deniyor.

18 YAŞ ALTI EVLİLİK HER ANLAMDA HASTA EDER

ABD'deki Tahirih Adalet Merkezi, 2009- 2011 arasında 18 yaşın altında evliliğe zorlanan 3 bin kişiyi kayda geçirdi. Birçoğu, sürgün edilecekleri, öldürülecekleri ya da dayak yiyecekleri korkusuyla evlenmiş. Köktencilerin savunduğu şey, bu işte.

Yeni Akit kafasına göre 18 yaş kuralının hiçbir bilimsel temeli yokmuş. Oysa 18 yaş ve altındaki evliliklerin, fiziksel ve ruhsal sağlık üzerinde yıkıcı etkileri olduğu yüzlerce araştırmayla kanıtlandı. Bu çocukların eğitim ve ekonomik fırsatlara erişimleri azalırken, şiddete maruz kalma riskleri de artıyor.

18 yaş öncesinde evlendirilen kızların kalp krizi, şeker hastalığı, kanser ve felç riski, 19-25 yaşları arasında evlenenlere göre yüzde 29 daha fazla.

Bir de dünya nereye, biz nereye boyutuna bakalım: Unicef, 2018’de dünya genelindeki çocuk evliliklerinde önemli oranda azalma olduğunu açıkladı: Tahminlere göre 10 yıl önce her dört kız çocuğundan biri 18 yaşına gelmeden evlenirken, şu anda her beş kız çocuğundan biri küçük yaşta evleniyor.

Dünya geliştiği, eğitim iyileştirildiği ve kamuoyu doğru bilgilendirildiği sürece çocukların evliliğe zorlanması da azalacak. Seçimini evrensel eğitim ve insan haklarından yana yapmayanların yoluysa hep dibe, daha büyük sefalete olacak.