Tarih:
02.04.2013
Ekonomi iyi de insani gelişmede çaktın Türkiye
Mehveş Evin, ''BM’nin İnsani Gelişme Raporu açıklandı. Puanımız, Bulgaristan ve Romanya’nın da altında''...
BM’nin İnsani Gelişme Raporu açıklandı. Gelişme var ama öğrencinin daha çok çalışması gerekiyor. Puanımız, Bulgaristan ve Romanya’nın da altındaUNDP Başkanı Helen Clark, 2013 İnsani Gelişme Raporu’nu sunarken son 10 yıl-daki, ilerlemelere dikkat çekti.
Türkiye’nin ekonomide notu artsa, dünya sıralamasındaki yeri yükselse, cep telefonuna gelen mesajla bile haberimiz oluyor. Kutlu haber, manşetlere çıkıyor. Siyaset, iş ve medya dünyası, başarı hanesine yazılan her notu gururla tekrarlayıp duruyor.
Ancak konu insani gelişmişliğe, cinsiyet eşitliğine veyahut gelir dağılımında eşitsizliğe gelince bir sessizliktir ki sormayın gitsin. Acep neden?
BM, 2013 İnsani Gelişme Raporunu 14 Mart’ta açıkladı. Türkiye, her ne kadar gelişmekte olan 40’tan fazla ülkeyle birlikte yavaş da olsa ilerleme sağlasa da üzgünüm, tablo sevindirici değil, düşündürücü.
Haliyle bu utanç verici durum pas geçiliyor...
Önce iyi haberler!
İnsani Gelişme Endeksi (İGE) üç temel boyuttaki uzun vadeli gelişmeyi değerlendimek için hesaplanıyor: Uzun ve sağlıklı bir yaşam, bilgiye erişim ve insana yakışır yaşam koşulları.
‘İnsana yakışır yaşam koşulu’ kişiden kişiye değişebilir, ama hesaplamalar kılı kırk yararak yapılıyor.
* Türkiye’nin İGE değeri, 1980 ve 2012 arasında 0.474’ten 0.722’ye çıktı. Bu toplamda yüzde 52’lik, yıl başına ise ortalama yüzde 1.3’lük bir artış anlamına geliyor.
* Bu değerle Türkiye, yüksek insani gelişme kategorisinde kılpayı da olsa yer alabildi. Ama 187 ülkenin arasında 90’ıncı oldu.
* Son 32 yılda Türkiye’deki ortalama yaşam süresi beklentisi 17.7 yıl arttı. Ancak öğrenim görme süresi ortalamada sadece 3.6 yıl yükseldi.
* Coğrafi ve İGE değeri açısından en yakın olduğumuz Bulgaristan ve Ermenistan’a kıyasla, bu haberler iyi.
Bize en yakın: Sırbistan ve Azerbaycan
Gelelim hoş olmayan havadislere...
* Türkiye’nin İGE değeri, Avrupa ve Orta Asya ülkelerinin ortalama gelişme değerinin altında kaldı. İGE sıralaması ve nüfus büyüklüğü anlamında Türkiye’ye yakın ülkeler, sırasıyla 64’üncü ve 82’nci olan Sırbistan ve Azerbaycan.
* Raporda eşitsizlikleri dikkate alan puan (EUİGE), her bir gelişme boyutunun ortalama değerlerinden, eşitsizlik düzeyinin çıkartılmasıyla yapılıyor... İnsani gelişmede eşitsizlik farkı düşülünce, Türkiye’nin değeri yüzde 22.5’lik bir kayıpla 0.56’ya iniyor.
* Türkiye’de eğitimde eşitsizlik kaybı yüzde 27.4, gelirde eşitsizlik kaybı yüzde 26.5’le bu kaybı yükselten faktörler.
İnsani Gelişme Raporu’nda ülkelerin toplumsal cinsiyet eşitsizliği endeksi, kısaca TCEE’si de önemli bir gösterge...
Bunlara göre Türkiye, 0.366 puan alabilmiş. Bu da 148 ülke arasında 68’inci olmamız demek.
* Raporda, eğitim, sağlık ve yaşam koşullarındaki yoksunluklar da tespit ediliyor. Ne var ki bu veriler, Türkiye’de en son 2003’te toplanmış. 10 yıldır neden anket yapılmadığını kim açıklayacak?
* 2013 raporundaki İnsani Gelişme endeksiyle Türkiye, AB ortalamasının altında, OECD ülkeleri arasında da sonuncu.
* Türkiye’ye en yakın İGE değerine sahip AB ülkeleri ise 57. sıradaki Bulgaristan (0.782) ve 56’ncı sıradaki Romanya (0.786).
BM, 2013 İnsani Gelişme Raporunu 14 Mart’ta açıkladı. Türkiye, her ne kadar gelişmekte olan 40’tan fazla ülkeyle birlikte yavaş da olsa ilerleme sağlasa da üzgünüm, tablo sevindirici değil, düşündürücü.
Haliyle bu utanç verici durum pas geçiliyor...
Önce iyi haberler!
İnsani Gelişme Endeksi (İGE) üç temel boyuttaki uzun vadeli gelişmeyi değerlendimek için hesaplanıyor: Uzun ve sağlıklı bir yaşam, bilgiye erişim ve insana yakışır yaşam koşulları.
‘İnsana yakışır yaşam koşulu’ kişiden kişiye değişebilir, ama hesaplamalar kılı kırk yararak yapılıyor.
* Türkiye’nin İGE değeri, 1980 ve 2012 arasında 0.474’ten 0.722’ye çıktı. Bu toplamda yüzde 52’lik, yıl başına ise ortalama yüzde 1.3’lük bir artış anlamına geliyor.
* Bu değerle Türkiye, yüksek insani gelişme kategorisinde kılpayı da olsa yer alabildi. Ama 187 ülkenin arasında 90’ıncı oldu.
* Son 32 yılda Türkiye’deki ortalama yaşam süresi beklentisi 17.7 yıl arttı. Ancak öğrenim görme süresi ortalamada sadece 3.6 yıl yükseldi.
* Coğrafi ve İGE değeri açısından en yakın olduğumuz Bulgaristan ve Ermenistan’a kıyasla, bu haberler iyi.
Bize en yakın: Sırbistan ve Azerbaycan
Gelelim hoş olmayan havadislere...
* Türkiye’nin İGE değeri, Avrupa ve Orta Asya ülkelerinin ortalama gelişme değerinin altında kaldı. İGE sıralaması ve nüfus büyüklüğü anlamında Türkiye’ye yakın ülkeler, sırasıyla 64’üncü ve 82’nci olan Sırbistan ve Azerbaycan.
* Raporda eşitsizlikleri dikkate alan puan (EUİGE), her bir gelişme boyutunun ortalama değerlerinden, eşitsizlik düzeyinin çıkartılmasıyla yapılıyor... İnsani gelişmede eşitsizlik farkı düşülünce, Türkiye’nin değeri yüzde 22.5’lik bir kayıpla 0.56’ya iniyor.
* Türkiye’de eğitimde eşitsizlik kaybı yüzde 27.4, gelirde eşitsizlik kaybı yüzde 26.5’le bu kaybı yükselten faktörler.
Türkçesi: Eğitimde ve gelir dağılımında ciddi bir eşitsizlik tablosu ortaya çıkıyor.
Kadın istihdamında çok geriyiz
Kadın istihdamında çok geriyiz
İnsani Gelişme Raporu’nda ülkelerin toplumsal cinsiyet eşitsizliği endeksi, kısaca TCEE’si de önemli bir gösterge...
Üreme sağlığı ne durumda? Kadın siyasette ne kadar yer alıyor? Her iki cinsiyetin orta ve yüksek öğrenim görme oranı nedir? Ekonomik faaliyetlerde kadının durumu nedir?
Bunlara göre Türkiye, 0.366 puan alabilmiş. Bu da 148 ülke arasında 68’inci olmamız demek.
En utanç verici tablo, kadınlarla ilgili tabii. Şiddetin neden bu kadar yüksek olduğuna şaşmamalı: Yetişkin kadınlar arasında orta ve yüksek eğitim görmüş olanların oranı, yüzde 26,7 düzeyinde. Orta Asya ve Avrupa ülkelerinde bu oran yüzde 81.4’e fırlıyor. Yani üç katı!
Aynı şekilde, Türkiye’de kadınların işgücüne katılımı yüzde 28.1’deyken, yarış halinde olduğumuz Orta Asya ve Avrupa’nın ortalaması yüzde 49.6. Azerbaycan’da yüzde 61.6!
İnsani gelişme böyleyken ekonomide dünya devi olsanız bile -ki bu gidişle mümkün değil- ne yazar?
BEĞENMEDİĞİNİZ AB’DE DURUM NE?
* Raporda, eğitim, sağlık ve yaşam koşullarındaki yoksunluklar da tespit ediliyor. Ne var ki bu veriler, Türkiye’de en son 2003’te toplanmış. 10 yıldır neden anket yapılmadığını kim açıklayacak?
* 2013 raporundaki İnsani Gelişme endeksiyle Türkiye, AB ortalamasının altında, OECD ülkeleri arasında da sonuncu.
* Türkiye’ye en yakın İGE değerine sahip AB ülkeleri ise 57. sıradaki Bulgaristan (0.782) ve 56’ncı sıradaki Romanya (0.786).
Mehveş Evin - Milliyet
ÜYE YORUMLARI
Yorum YapFacebook Yorumları
