Yıkımı fon yapıp instagram’da paylaşmak

Mehveş Evin: Kendi suretini ister manzara, ister yıkım, ister kaza olsun, her şeyin önüne boncuk gibi yerleştirmeyi marifet saymak çok yaygın.

Şırnak Vali Yardımcısı Ali Arıkan’ın Şırnak’ta yakılmış, yıkılmış bir evin içinde verdiği poz, sosyal medyada büyük tepki topladı. HDP Şırnak milletvekili Aycan İrmez, fotoğrafla ilgili soru önergesi verdi.

Birilerinin açlığı, ölümü, yıkımı, acısı ‘terör unsuru’ haline getirilirken diğerlerinin bundan fayda sağlaması, umursamaması, hatta muzaffer bir komutan edasıyla poz vermesi giderek sıradan hale getiriliyor.

Bu fotoğraf, tam da vahşeti sıradanlaştırmanın sembolü. Aynı zamanda bir mesaj: Sadece Şırnaklılar ve Kürtlere değil, koca bir topluma ‘istersem seni sinek gibi ezer, üzerine fotoğraf çekip havamı atarım’ deniyor.

Belli ki herşey kurgulanmış. Instagram hesabından paylaştığı fotoğrafta Ali Arıkan, güneş gözlüklerinden kravatına, ayakkabılarından çorabına, komple siyahlar içinde ve yıkık bir kapı kirişine ayağını dayayıp dışarıya, uzaklara (nereye? Muhtemelen yıkılmış kente) bakıyor.

Acaba tavanı, duvarları isle kaplı mekanla ‘uyum’ içerisinde olsun diye mi komple siyaha bürünmüş olabilir mi?

Yıkık kapıdan içeriye dolan ve Arıkan’ın yüzüne vuran güneş ışığı, fotoğrafta hayata dair belki tek emare. Kendisi de şöyle yazmış pozun altına: Into the sun- yani, güneşe doğru...


O FOTOĞRAFA 684 LAYK

Instagramda yarış, daha enteresan nasıl ve nerede poz verebiliriz, daha çok beğeniyi nasıl alabiliriz’in üzerine kurulu. Ve herkes, farkında olarak veya olmayarak bu yarışın içinde.

Peki böyle bir pozu bir zamanlar o evde, mahallede oturan insanlara anlatabilir misiniz?

Arıkan, o fotoğrafı hesabından kaldırmamış. Dahası, bu fotoğrafa 684 beğenme eklenmiş. Yorumlar kaldırılmış olmalı, zira tek satır yok...

Beğenilen şey acaba ne? Ali Bey’in spor salonunda yaptığı selfie’lerden, resmi temaslarda çekilmiş fotoğraflarından daha çok layklanan, yani ‘gideri’ olan şey ne bu fotoğrafta? Kurtlar Vadisi’ne özenen bıçkın pozu mu?

Yoksa fotoğrafın alt metni mi: Kürtlerin evlerinin yakılıp yıkılmış, devlet burada.

Belki de hepsi...

Çatışmaların şiddetli olduğu dönemlerde, ‘zafer’ ilan etmek adına sosyal medyada paylaşılan ölü, bütünlüğünü yitirmiş insan bedenlerinin önünde poz verildiğini de gördük. Yıkılan evlerin duvarlarına, yatak odalarına imzasını koyup paylaşanları da.

Yıkımın göbeğinde moda çekimi yaparmışcasına poz verip sosyal medyada paylaşan devlet bir ilk. Üstelik herhangi bir vatandaş değil, üst düzey bir devlet yetkilisi sözkonusu.


BAŞKALARININ ACISINI KENDİNE MEZE YAPMAK

“Savaş turizmi” ve “savaş pornosu” terimlerinin icat edildiği bir çağdayız. Irak’tan Afganistan, “taze” çatışma alanlarına ‘özel turlar’ düzenleniyor, isteyen müşterilere tüfekle poz verdiriliyor... “Kimsenin gitmeye cesaret edemediği tehlikeli savaş alanlarına gitmek” için kişi başına 40 bin dolar harcayanlar var. Maliyet yüksek, çünkü şirket ne de olsa savaş alanında müşterinin güvenliğini sağlamakla mükellef.

Öte yandan “gerçek hayat”ta başta IŞİD olmak üzere, şiddet içeren görüntüler bir savaş taktiği olarak kullanılıyor. Vahşet görüntüleri çok tepki topladı ve tartışıldı; çoğunlukla engellense ve paylaşılmasa da internette halen dolaşımda...

Vahşeti, şiddeti meşrulaştıran paylaşımların vicdani ve insani boyutunu tartışırken belki de daha geniş açıdan bakmak gerek.

Başımızı cep telefonunundan kaldırmadan yaşıyoruz. Kendi suretini ister manzara, ister yıkım, ister kaza olsun, her şeyin önüne boncuk gibi yerleştirmeyi marifet saymak çok yaygın.

Hal böyleyken başkalarının acısı, yıkımı, sefaletiyle empati kurmak iyice güçleşiyor. Dehşet yaratan olayları sorgulamak, üzerinde düşünmek yerine ‘o an’a dair paylaşım yapma veya takip etme arzusu, her şeyin önüne geçiyor.

Korkarım ‘yıkımı, acıyı fon yapmak’ giderek ve hızla yaygınlaşacak. Yıkılmış, dümdüz edilmiş kadim kent Sur’un, şimdilerde “inşa ve ihya”yla anılması, ‘yeni konut’ların Ali Ağaoğlu’nun çirkin maketleri gibi pazarlanması misali, başkalarının acısı önünde öz çekimlere, sosyal medya paylaşımlarına daha çok rastlayacağız.