Devrim’i yapmıştık!

Melih Aşık; Türkiye ilk yerli otomobili o yıllarda yapmıştı. Ve 4.5 ayda yapılan o otomobil gerçekten yerliydi...

Yerli otomobil muhabbeti sürerken... İlk aracın 2020’de falan söylenirken. Akla 1960’lar geliyor. Türkiye ilk yerli otomobili o yıllarda yapmıştı. Ve 4.5 ayda yapılan o otomobil gerçekten yerliydi...

1961 yılında Makine Mühendisleri Odası’nın kongresinde “Türkiye’de otomobil yapılamaz” diye bir görüşün ortaya atılmasıyla tartışmalar başlar. Gazeteciler bu sözleri Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’e iletince o aksi iddiayı öne sürer. Tartışmalar uzayınca:

“Türkiye’de otomobil yapılabilir veya yapılamaz demiyorum, Türkiye’de otomobil yapılacaktır diyorum” sözleriyle noktayı koyar.

TCDD’ye nisan ayında talimat verilir. TCDD mühendisleri beşer kişilik yedi ekip oluştururlar. Fren ekibi, motor ekibi, aksesuar ekibi, elektrik ekibi, karoser ekibi, şanzıman-diferansiyel ekibi ve süspansiyon - direksiyon ekibi hep birlikte çalışmalara başlar.

Ekiplerin çalışma alanları TCDD Ankara ve Eskişehir fabrikalarıdır.

Otomobilin motorunu Makine Mühendisi Rıfat Serdaroğlu kendi elleriyle çizer. İlk Türk otomobil motoru birkaç ayda ortaya çıkar... Motorun bir basışta saat gibi çalışması Çankaya Köşkü’nde bile bayram havası estirir. Gürsel fabrikaya koşarak motorun çalışmasını bizzat izler.

Ve nihayet büyük gün gelir... Tarih 29 Ekim 1961... Gerisini olayı baştan sona izleyen Gazeteci Mete Akyol’un kaleminden izleyelim:

“İlk Türk otomobilinin yapımında büyük hizmetleri geçen mühendis Rıfat Serdaroğlu sürücü koltuğuna oturdu ve otomobili çalıştırdı. İlk Türk otomobili, yapımcısının yönetiminde, yapım emrini veren Cumhurbaşkanı’yla hareket etti.

Devrim, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin önündeki alanda bir tur attıktan sonra, içindeki konuğu biraz önce hareket ettiği noktaya getirecekti. Fakat bir şey oldu…

Devrim yapması beklenen yarım kilometrelik turun yansında durdu. O da ne?Gürsel, otomobilden indi. Dokunsanız ağlayacaktı sanki.”

Devrim’in motoru yüksek oktanlı benzine göre yapılmıştır. Bu benzin Ankara’da bir tek istasyonda satılmaktadır. Heyecan ve karmaşa yüzünden arabaya yeterli benzin konamamıştır.

Ertesi gün ilk yerli aracımız hemen her çevrede alaya alınır. Gazeteler: “100 metre gitti bozuldu” başlığını atar.

Yabancı otomobil şirketlerinin kıskançlığı ile Türkiye’nin güvensizliği birbirini ateşleyince ilk yerli araç projesi o gün rafa kaldırılır. Ne var ki sonradan bu araçlar Eskişehir’de TCDD bünyesinde yıllarca kullanılmıştır.

Devrim’lerden biri Eskişehir’de müzede olup halen çalışır vaziyettedir.

İlk yerli otomobili onca imkânsızlık içinde 4.5 ayda ortaya çıkaran mühendis, usta ve işçilere saygılarımızı sunuyoruz...



İlk Türk otomobili Devrim, talihsiz denemeden sonra bir suçlu gibi kenara atıldı... Oysa Devrim bir mühendislik harikasıydı... Bugün Eskişehir’de müzede olan Devrim hâlâ çalışır vaziyettedir..

Basın iyi veya kötü olabilir. Fakat basın özgürlüğü olmazsa basının kötü olmaktan başka şansı yoktur.

Albert Camus

Melih Aşık - Milliyet