Tek kullanımlık plastikler Türkiye’de de yasaklanmalı!

Melis Alphan: Greenpeace’in kampansına imza veren 200 bin kişi “Tek kullanımlık plastiklere ihtiyacımız yok” dedi. Türkiye’de de, plastik pipet, çatal, bıçak, gibi tek kullanımlık ürünler yasaklanmalı.

2018’de Tayland’da bir yavru balina, 80 adet plastik torba yuttuğu için öldü.

Geçtiğimiz mart ayında Filipinler’de kıyıya vuran balinanın karnından 40 kilo plastik çıkarıldı. Balina yuttuğu plastik nedeniyle sıvı kaybından ve açlıktan ölmüştü.

Birkaç ay önce ise İtalya kıyılarına vuran hamile balinanın midesinden 20 kilo plastik çıkarıldı. Midesindeki çöp poşetleri, balık ağları, olta ipleri, tüpler, çamaşır deterjanı poşetleri hem balinanın hem de yavrusunun canını almıştı.

Deniz kuşlarının yüzde 90’ının, deniz kaplumbağalarının üçte birinin, balina ve yunusların yarısından fazlasının midesinde plastik var.

Bugüne dek 270’ten fazla hayvan türünün plastik atıklara takıldığı, 240’tan fazla türün ise plastik yuttuğu biliniyor.

Dünyanın en derin noktası sayılan Pasifik Okyanusu’ndaki Marina Çukuru’nda deniz tabanında plastik poşetlere ve şeker ambalajlarına rastlanıyor.

Geçtiğimiz hafta, dünyanın en kirletilmemiş yerlerinden Kuzey Kutbu’nda bile havadan karla beraber mikroplastik parçacıkların yağdığını öğrendik. Kar örneklerinde, bitki selülözü ve hayvan tüyü gibi doğal maddelerin yanı sıra, plastik araba lastiği parçaları, vernik, boya ve sentetik liflere de rastlandı. Uzmanlara göre, vernik parçaları gemilerden, lif parçacıkları ise insan giysilerinden geliyor.

Denizlerde her 3 ton balığa karşılık 1 ton plastik

Son 60 yılda 8,3 milyar ton plastik üretildi. Bu miktar, 1 milyar filin ağırlığına denk.

Dahası, bugüne kadar üretilen plastiğin yüzde 90’ı geri dönüştürülmedi.

Her yıl 12 milyon ton plastik deniz sularına karışıyor. Bu, dakikada bir kamyon dolusu plastiğin denizlere dökülmesi gibi bir şey.

Denizlerde 150 milyon tondan fazla plastik var. Böyle giderse, 2025’te, sadece 6 yıl sonra, denizler her 3 ton balığa karşılık 1 ton plastiğe ev sahipliği yapacak. 2050’de ise denizlerde balıklardan çok plastik olacak.

Greenpeace’in Akdeniz’den aldığı derin deniz örneklerinin yüzde 92,8’inde plastik saptandı. Akdeniz havzasında 4 metrekareye 1 plastik atık düşüyor.

Büyük plastik parçaları mikro plastiklere bölünerek deniz canlılarının besin zincirine karışıyor ve tabaklarımıza kadar geliyor.

WWF’in (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) ‘Plastik Kapanından Çıkış’ başlıklı raporu, Akdeniz’in dünyada plastik kirliliği seviyesi en yüksek denizlerden biri haline geldiğini ortaya koydu. Rapora göre, Akdeniz’in açık sularını, deniz tabanını ve kıyılarını kirleten plastik atıkların başlıca kaynağı Türkiye ve İspanya. Akdeniz’e en fazla plastik atık boşaltan ülkeler arasında günde 144 ton ile Türkiye birinci sırada.

WWF’in martta yayımladığı ‘Plastik Kirliliğini Hesap Verebilirlik Yoluyla Çözmek’ başlıklı raporu ise etkili bir yaklaşım olmadığı sürece, 2030’a kadar 104 milyon ton plastiğin daha ekosistemimize karışacağına dikkat çekti.

Plastik üretimi ile atık plastiklerin yakılarak bertaraf edilmesindeki artış nedeniyle karbondioksit emisyonlarının da yükseldiği belirtilen raporda “Atık yönetimine bu şekilde devam edersek 2030’da plastik döngüsünden kaynaklanan toplam karbondioksit emisyonlarının yüzde 50 artması ve plastik atık yönetiminden kaynaklanan karbondioksit emisyonlarının üç katına çıkması bekleniyor” dendi.

200 bin kişinin çağrısına kulak verilmeli

Plastik sorununun en büyük kısmını iki dakika kullanıp attığımız tek kullanımlık plastiklerin oluşturduğunu belirten Greenpeace Türkiye’nin 22 Mart’ta başlattığı ‘Tek Kullanımlık Plastikler Yasaklansın!’ kampanyasına 200 bin kişi imza verdi. Avrupa Birliği’nin plastik pipet, kulak çubuğu, tabak, çatal, bıçak, kaşık, içecek karıştırıcıları, köpük gıda kapları ve içecek bardakları gibi tek kullanımlık ürünleri yasakladığını belirten Greenpeace, alternatifi olan bu ürünlerin Türkiye’de de yasaklanmasını talep etti.

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, plastik kirliliği ile mücadele yolunda 2023’e kadar tüm içecek ambalajlarında depozito uygulamasına geçileceğini açıklamıştı.

Bakanlık, sıfır atık politikasının gereğini yaparak, “Tek kullanımlık plastiklere ihtiyacımız yok” diyen 200 bin kişinin çağrısına da kulak vermeli ve tek kullanımlık plastiklerin kullanımını yasaklamalı.

Greenpeace Akdeniz Projeler Sorumlusu Deniz Bayram’ın dediği gibi, “Bu sayede Türkiye plastikle mücadelede öncü ülkeler arasında yerini alabilir. Üç tarafı plastikle değil, denizlerle çevrili bir Türkiye için bunu yapmalıyız.”