Orhan Bursalı; Trump’ın büyük pazarlığı tüm bunlara son vermek için tasarlandı. Amerika’nın müttefikleri ile rakipleri arasında bu yeni ilişkiler küresel istikrarı getirecek.
Bugün size önemli gördüğüm bir yazıyı özetleyeceğim. Yorum yapmadan. Yazı dijital yayın organı The Atlantic’te yayımlandı, yazan Rogé Karma*. Yazar hepimizin bildiği, Trump’ın gümrük vergilerini ABD’de üretimi artırmak ve borçları azaltmak amacıyla uyguladığını belirtiyor ama bunun arkasında dünyada yeni bir jeopolitik kurgu yattığını ileri sürüyor.
Bu kurgunun ilk adımı gümrük vergileri. Teori ABD’nin finans piyasaları ve ekonomi basınında ciddi olarak konuşuluyor. Trump’ın yapmayı planladığı varsayılan büyük pazarlığa bir isim bile verildi: Mar-a-Lago Anlaşması. Teorinin temel ilkelerinin çoğu hazine bakanı Scott Bessent’ce onaylandı.
Buna göre gümrük vergilerinin amacı diğer ülkeleri büyük bir pazarlık için masaya oturmaya zorlamak. Fentanil kaçakçılığı veya yasadışı göç gerekçeleri aldatmaca. Trump dünyanın geri kalanını şok ve dehşet içinde tutmak istiyor. Vergilerin yarattığı kargaşanın küresel bir durgunluğa yol açması, teori gereğidir. Trump kendini dünya ekonomisini çökertmeye hazır bir deli olarak gösterdikçe diğer ülkeler her türlü ertelemeden daha çok korkacak ve çaresizleşecek.
Yabancı liderler gümrük vergisi kaynaklı çılgınlığın sona ermesi için adeta yalvarmaya başladıklarında, Trump onları Florida’daki yerleşkesine çağıracak ve burada bir dizi talepte bulunacak. Ülkelerden, Amerikan mallarının satılması için para değerlerini artırmaları istenecek. Almanya ve Çin gibi büyük ticaret fazlası olan ülkeler, Amerikan kalbinde fabrikalar kurmaya zorlanacak.
Yabancı merkez bankaları, ABD borçlarındaki mevcut varlıklarını, 100 yıl boyunca faizsiz “yüzyıllık tahvillerle” değiştirmeyi kabul edecek ve bu da Amerika Birleşik Devletleri’ne fiilen ücretsiz finansman sağlayacak. Buna uyan ülkelere gümrük vergilerinden muafiyet ve askeri koruma garantisi verilecek; reddeden ülkelere daha yüksek gümrük vergileri gelecek ve hiçbir askeri destek alamayacaklar.
Trump’a göre doların güçlü olması onu küresel rezerv para birimine dönüştürüyor ve dolar normalde olacağından daha pahalı oluyor. İhracatta Amerikan şirketleri dezavantajlı oluyor. Ülkeler doları manipüle ediyor ve Amerikan sanayisinin düşmesine neden oluyor.
Trump’a göre ayrıca, aynı hükümetler savunma harcamalarını düşük tutuyor ve ABD’yi müttefiklerini korumak için aşırı harcamaya zorluyor; ulusal borcu sürdürülemez seviyelere sürüklüyor.
Trump’ın büyük pazarlığı tüm bunlara son vermek için tasarlandı. Amerika’nın müttefikleri ile rakipleri arasında bu yeni ilişkiler küresel istikrarı getirecek.
Bu teori, saygın çevrelerde ihtiyatlı da olsa, taraftar kazandı. Birçok Wall Street firması, müşterilerine Mar-aLago Anlaşması’nı anlatıyor. Financial Times’ın köşe yazarı Gillian Tett: “Yatırımcıların şu anda kavraması gereken şey, Trump’ın son eylemleri ‘sadece’ kapris değil, bu teorinin güçlü bir iç mantığı var.” Yunanistan’ın sol görüşlü eski maliye bakanı Yanis Varoufakis, “Trump’ın gümrük vergisi takıntısı, sağlam -ancak özünde risklibir küresel ekonomik planın parçası.”
Ancak teoriye uymayan durumlar var: Doların zayıflaması, yabancı ülkelerin büyük miktardaki ABD hazine tahvillerini satmasını gerektirecek, bu satış faiz oranlarını yükseltecek ve ABD borcunun ödenmesini daha da pahalı hale getirecek.
Aslında Trump’ın kendisi bu plana ilgi duymuyor gibi: Bu yılın başlarında, BRICS üyesi ülkelerin uluslararası ticaret için yeni bir para birimi yaratabilecekleri söylentileri dolaştığında Trump, “güçlü ABD dolarını” değiştirmeye çalışırlarsa onlara yüzde 100 gümrük vergisi uygularım dedi.
Eğer bir şekilde Mar-a-Lago Anlaşması gerçekleşirse felaket gelebilir. Ülkelerin dolara alternatifler bulma çabası bir uluslararası ekonomik kaos yaratır. ABD hazine piyasasına olan inancı zayıflatarak küresel bir mali krizi bile tetikleyebilir.
Şimdilik, Mar-a-Lago Anlaşması gerçek bir plan olmaktan çok, Trump’ın adamları, şimdilik, başkanın henüz gelişmemiş dürtülerine stratejik bir bakış açısı kazandırmaya çalışıyor.
(*) https://www.theatlantic.com/ author/roge-karma/
(**) www.hudsonbaycapital. com/documents/FG/hudsonbay/ research/638199_A_Users_Guide_to_ Restructuring_the_Global_Trading_ System.pdf
ÜYE YORUMLARI
Yorum YapFacebook Yorumları
