Amerika’nın demokrasi sınavı

Şükran Soner: Amerika’nın Amerika için geçerli, kirli siyaset-sermaye ilişkilerinde de en azından şeklen, hukuk kuralları içinde ortadan kaldırılamayacak demokratik haklar özgürlüklerden kaynaklanan işleyişin anlamlı sonuçları oluyor.

Ne ilk ne de son olmayacağı, toplumsal tarihinden yaşanmışlıklar anımsatılıp aktarıldıkça bilinse de nerelere evrilebileceğine ilişkin öngörüler çok farklı olasılıkları gündeme taşıyor.. Virüsten sonra çok medyatik olmuş söylemle, “Hiçbir şey eskisi gibi olmayacak” cümlesi ile girmek kolaycılık..

CNN’nin çok şiddetli çatışmaları, elbette provokasyon boyutları saklı kalmış olarak gazeteciliğin etik sınırlarına saygı duyulmuş boyutları ile veriyor olması bizim için öğretici.. Amerika’da hâlâ basın özgürlüğünün biçimsel kuralları işliyor, doğrudan sansür işletilemiyor.

Bir adım ileri, sokaklarda yaşanan protestolar, şiddet, provokasyonların ortalığa saçılan her hali, ana akım medyaya sansürsüz yansıtılıyor. Saatler, derken günler boyu yaşananların kameralara yansımış her halinin haber ağırlıklarına, açıktan sansür konamıyor..

Amerika’nın Amerika için geçerli, kirli siyaset-sermaye ilişkilerinde de en azından şeklen, hukuk kuralları içinde ortadan kaldırılamayacak demokratik haklar özgürlüklerden kaynaklanan işleyişin anlamlı sonuçları oluyor.

***

Demem o ki Irak’ta koca bir yalan üzerinden işgalin gerçekleştirilebilmesi, Türkiye’de FETÖ’nün kullanılabilmesi kadar kolaycılık her koşulda işlemiyor.. Amerika’nın uçaklı terör eyleminin travmasında, Amerika’nın 12 Eylül’ü sonrasında, Amerikalıları çok etkili bir medyatik güdülemeyle terör ile savaş adına dünyanın en işlevsel bölgelerinde, Ortadoğu, İslam dünyası, Afganistan, Irak işgallerine kolaylıkla heveslendirmeye benzemiyor..

Amerika, iki büyük dünya savaşının Avrupa topraklarında yaşanmasını, bedel ödemeden çıkarlarından yana kullanmada çok başarılı olmuştu. İki kutuplu dünyadan tek kutuplu dünyaya geçişte çok iddialıydı.

Ortaçağlarda yaşanmış emperyal sömürgeciliğin, günümüz teknolojileri ile beslenen uyarlamalarında sınır tanımaz boyutları ile askeri darbelerin pahalıya patlayan halleri için, “terör üzerinden” yollar keşfedilmişti.

***

Evrensel insan hakları, demokrasi, hak hukuk düzeninden, üstüne üstük bilimsel teknoloji devrimlerin araçlarının en izansız boyutları ile kullanılarak sapmalar yürüyüşünde nereye kadar?

Dünyada iki büyük zengin kuzeyin çıkar savaşlarının, insanlık adına yaralarının sarılabilmesinde anlamlı adımlar bile atılamadan, akıl almaz bir kuralsız düzene geçişin, insanı, doğayı, tüm canlıları yok sayan işleyişine göz yumuldu.

Dünya çapında otoriterleşme, diktatoryal sapmalarla emperyal güç odaklarının sınırlarını kapatarak sınırları içinde de uçurum farklar yaratarak güçlerini, iktidarlarını koruyabilecekleri koşullar bile zorlanıyor.

Hani gelişmiş ülkelerde gelişmiş demokrasiler, insan hakları gündemdeydi? Amerika’da Avrupa’da sosyalist enternasyonel ile liberal enternasyonal ilkelerin geçerli olabileceği bir yarıştan söz ediliyordu. Amerika’da hep yamuk yaşanmıştı, liberali üzerinden esnekliklerle yarışılıyordu. İkisinde de sosyalisti unutuldu, liberaline bile ihanet edildi.

Doğanın gazabı virüs çarpmadan önce de.. Emperyal güç odakları merkezlerindeki çarpık gelişmeler, kirli otoriterleşmenin arkasında, insandan yana hak-hukuk düzenlerinin gelir dağılımının, demokrasilerin işleyişinde ilan edilmemiş düzenin iflası gündemdeydi..

Amerika’nın demokrasi sınavı, bulaşıcı, farklı tonlarda bütün dünyada dalgalar olarak yaşanacak..