Soyadı

Yılmaz Özdil: Tarih boyunca soyadından insan damgalayan başka bir yönetim olmadı, görülmedi.

Akp'nin Büyükçekmece adayı Mevlüt Uysal, soyadlarıyla partiler arasında bağlantı kurdu, “kaydı silinen seçmenleri soyadlarına göre taradığımızda Ak Parti'ye oy verenler olduğunu görüyoruz” dedi.

★

Güldük tabii.

★

Ama komik değil aslında.

★

Soyadı'nın mucidi Çinlilerdi. Beş bin yıldır soyadı kullanıyorlar.
Akraba evliliğini engellemek için icat etmişlerdi, tee o zamanlardan “kalıtım” kavramının farkındaydılar, soyadı aynı olanların evlenmesine izin vermiyorlardı.
Bugün neredeyse 1.5 milyar nüfusa sahip olan Çin'de toplam sadece üç bin civarında soyadı var, üstelik, bir milyar kadar kişi sadece 300 civarında soyadını kullanıyor.

★

Soyadı kültürü Batı'ya anca beş bin yıl sonra gelebildi.
17'nci yüzyılda Britanya'da kullanılmaya başlandı. İngiltere'de kurumsallaştı, önce İskandinav ülkelerine, sonra Avrupa'ya yayıldı.

★

Biz Türkler, adımızın yanında lakaplarımızla makamlarımızla memleketlerimizle anılıyorduk.
Nüfusumuz habire artıyordu, aynı adı taşıyan insanlarımızı özellikle miras ve tapu gibi resmi işlemlerde ayırt edemez hale geliyorduk. Buna rağmen kimse soyadı almıyordu.
1934 yılında soyadı kanunu çıkarılmasının temel sebebi buydu.
Feodal ve dini unvanlar hariç, herkes ne istiyorsa o soyadını aldı.

★

Soyadı meselesini tarihte ilk kez, Hitler kötüye kullandı.
1938 yılında kanun çıkardı, Yahudilerin Alman kökenli ad-soyad kullanmasını yasakladı, Yahudi kökenli ad-soyad kullanmalarını mecbur etti.
Hatta, Yahudi ad-soyadlarına bile sınırlama getirilmişti, toplam 250 ad-soyad listesi belirlenmişti, sadece o listeden seçilebiliyordu. Mesela, Tevrat'ta geçen, ama Yahudi olmayanların da kullandığı ad-soyadlarının kullanılması yasaktı.
Adını soyadını söylediğinde Yahudi olduğun şak diye belli olacaktı, bunu istiyordu.

★

Tarih boyunca soyadından insan damgalayan başka bir yönetim olmadı, görülmedi.

★

Mevlüt Uysal'ı tenzih ederim, elbette bunu kastetmemiştir ama…

★

İnsanları soyadına göre kategorize etmek, seçmen listelerini soyadına göre tasnif etmek, dedesi şu partiye oy veriyorsa, torunları da mutlaka o partiye oy veriyordur, gelinleri de aynı görüştedir diye fişlemek, soyadından siyasi çıkarım yapmak, Nazi uygulamasıdır.