Gazeteci Metin Göktepe'nin polislerce katledilişinin üzerinden 27 yıl geçti

Haber izlediği sırada polislerce gözaltına alınan ve dövülerek öldürülen Evrensel Gazetesi Muhabiri Metin Göktepe, katledilişinin 27. yılında anılıyor.

Gazeteci Metin Göktepe'nin Alibeyköy'de haber takibi yaptığı sırada polisler tarafından gözaltına alınmasının ardından, götürüldüğü Eyüp Kapalı Spor Salonu’nda dövülerek öldürülmesinin üzerinden 27 yıl geçti.

Evrensel gazetesi muhabiri Metin Göktepe, bundan 27 yıl önce, Ümraniye Cezaevi'nde öldürülen tutukluların cenazelerini izlemek üzere Alibeyköy'e gitmiş, sarı basın kartı olmadığı için haber takibi yapmasına izin verilmemişti. Mesleğini yapmak için ısrar eden Metin Göktepe gözaltına alınmış, polislerce götürüldüğü Eyüp Kapalı Spor Salonu'nda onlarca kişinin gözleri önünde dövülerek öldürülmüştü.

Dava süreci 

Metin Göktepe davasının süreci 6 Şubat 1997’de başladı. Göktepe davası katılımı ve ilgiyi azaltmak için Afyon Kapalı Spor Salonu’nda yapıldı ve her duruşma ilden ile sürüldü. Fakat tüm yıldırma girişimleri boşa çıkarıldı.

Afyon Kapalı Spor Salonu’ndaki duruşmada binlerce insan vardı. Duruşmayı 200’e yakın yerli ve yabancı basın mensubu izledi. Polisleri kendileri gibi bir işkenceci olan Avukat Necdet Küçüktaşkıner, Ahmet Ülger ve Ömer Yeşilyurt savundu. Şöhreti kirli üç avukata karşı Metin Göktepe davasına müdahil olmuş 350’yi aşkın avukat vardı.

Metin Göktepe davasında bir hukuk mücadelesini yürüten ve bu mücadelenin demokrasi mücadelesi için son derece önemli olduğunu düşünen müdahil avukatlar bir yıllık süre içerisinde sayısız engellemelerle karşılaştı.

Göktepe’nin katledilişinin ardından yaklaşık 3.5 yıl sonra, 6 Mayıs 1999’da sanık polisler Murat Polat, Şuayip Mutluer, Saffet Hızarcı, Fedai Korkmaz, Metin Kuşak ve Seydi Battal Köse “kastı aşan insan öldürmek” ve “faili belli olmayacak şekilde insan öldürmek” suçlarından 7 yıl 6’şar ay, bir polis memuruna ise 20 ay hapis ve beş ay kamu hizmetinden uzaklaştırma cezası verildi. Dava, Yargıtay’ın cezaları 28 Eylül 2000’de onamasıyla sonlandı.

Mahkumiyet kararı çıkan ilk gazeteci cinayeti

Daha sonra Seydi Battal Köse’nin cezası 1 yıl 8 aya düşürüldü. Ayrıca 375 bin lira para ve 5 ay memuriyetten men cezası verildi.

19 Aralık 2007’de yürürlüğe giren Şartlı Tahliye ve Ceza Erteleme Yasası kapsamında bırakıldılar. Bunun üzerine Göktepe’nin ailesi “yaşam hakkı”, “işkence ve kötü muamele yasağı”, “bağımsız bir mahkemede yargılanma hakkı”, “keyfi gözaltı”, “ifade özgürlüğü hakkı” için bu defa Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) yaptığı başvuru ise, 2005’te geri çevrildi. AİHM davayı geri çevirmesinin nedenini; Türkiye’de sorumlu polislerin yargılanıp cezalandırıldığı, sorumluluğunun karşılığı olarak devletin de tazminat ödediğini savunmuştu. Göktepe’nin ailesi, İstanbul 2. İdare Mahkemesi’nde İçişleri Bakanlığı aleyhine tazminat davası açtı. İstanbul 2. İdare Mahkemesi de, yaptığı inceleme sonunda İçişleri Bakanlığı’nı anne Göktepe’ye 1 milyar 392 milyon 57 bin 183 lira maddi, tüm Göktepe ailesine toplam 8.5 milyar lira manevi tazminat ödemeye mahkum etti. Böylece Metin Göktepe davası, “mahkumiyet kararı çıkan ilk gazeteci cinayeti” oldu.

METİN GÖKTEPE KİMDİR?

Metin Göktepe, 10 Nisan 1968’de, Sivas ilinin Gürün ilçesine bağlı Çipil köyünde dünyaya geldi. Yaşamının ilk 11 yılını burada geçiren Metin, geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlayan, 8 çocuklu emekçi bir ailenin 7. çocuğuydu.

İlkokulu, köyün tek okulunda, birleştirilmiş sınıfta okuyan Metin, 1979’da kardeşi Aziz ile birlikte İstanbul’a geldi. Esenler’deki Harp Dinçsoy İlköğretim Okulu’na kaydoldu ve 5. sınıfı burada okudu. Ortaokula o zamanki adıyla Esenler Lisesi’nde başladı ve liseyi de burada okuyarak şimdiki adıyla Bakırköy İbrahim Turhan Lisesi’nden 1986’da mezun oldu. 1989 yılında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Bölümü’ne girdi. Metin üniversitede öğrenci gençlik mücadelesinin aktif bir üyesi oldu. Öğrenci ve işçi hareketinin oldukça coşkulu olduğu bu dönemlerde, birçok kez gözaltına alındı.

1992 yılının Mart ayında işçi ve emekçi hareketinin gelişimine objektif tutacak bir derginin, Haberde ve Yorumda Gerçek dergisinin çıkacağını öğrenince orada çalışmaya başladı. Yayın hayatı boyunca Haberde ve Yorumda Gerçek Dergisi’nde muhabiri olarak çalışan Metin, 7 Haziran 1995’te kurulan Evrensel gazetesinde yer aldı. Metin, İstanbul, Eyüp'te 8 Ocak 1996 günü takip ettiği haber sırasında polislerce gözaltına alındıktan sonra götürüldüğü kapalı spor salonu yakınında ölü bulundu.

Öldürülmesinden sorumlu polisler kamuoyunda "Rahşan affı" diye bilinen afla şartlı tahliyeden yararlanarak toplam 1 yıl 8 ay yatmışlardır. Metin Göktepe gözaltında öldürülmüş gazeteciler içinde katilleri yargılanmış ilk gazetecidir.

"MUTLAKA BEN İZLEMELİYİM ARKADAŞLAR"

Metin Göktepe, "Mutlaka ben izlemeliyim arkadaşlar" diyerek gittiği haberde, gözaltına alındı ve polislerce dövülerek öldürüldü. Gün 8 Ocak 1996'ydı. Ümraniye Cezaevi'nde öldürülen tutukluların cenazesini izlemek üzere Alibeyköy'e gitmişti. Ancak, "Sarı Basın Kartı" olmadığı gerekçesiyle ilçeye sokulmadı. Haberi izlemekte "ısrarcı" davranınca da, gözaltına alındı ve yüzlerce insanla birlikte Eyüp Kapalı Spor Salonu'na götürüldü. Burada polislerin şiddetli cop darbeleriyle dövülerek öldürüldü.

DEVLET YETKİLİLERİ, CİNAYETİ GİZLEMEYE ÇALIŞTI

Devlet yetkilileri çelişkili açıklamalar yaparak cinayeti gizlemeye çalıştı. Dönemin Başbakanı Tansu Çiller ve İstanbul Emniyet Müdürü Orhan Taşanlar, Metin Göktepe’nin gözaltına alınmadığını; Eyüp Cumhuriyet Savcısı Erol Canözkan gözaltına alındığını ancak sonra çay bahçesinde otururken fenalaşarak sandalyeden düştüğünü; İçişleri Bakanı Teoman Ünüsan ise spor salonunun duvarından düşerek öldüğünü iddia etti.

8 Ocak 1996 akşam saat 20.00'de Eyüp C. Savcısı Erol Canözkan, olay ve ölüm tutanağı düzenleyerek Metin'in cesedini Adli Tıp'a gönderdi. Bir süre gözaltında tutulduktan sonra serbest bırakılanlar ise, ısrarla Metin'in gözaltında polis tarafından öldürüldüğünü ve cesedinin gözaltında tutulan diğer kişilerin yanından alınarak götürüldüğünü söylediler.

Metin'in ağabeyi İbrahim Göktepe, Eyüp Cumhuriyet Savcısı Erol Canözkan'a ifade verdi ve Metin'in gözaltında polisler tarafından öldürüldüğünü belirterek, şikayetçi olduğunu söyledi.

DAVA SÜRECİ NASIL İŞLEDİ?

Evrensel Gazetesi Sahibi Vedat Korkmaz, polisler hakkında idari soruşturma açılması için İstanbul Valiliği'ne şikayet dilekçesi verdi. İstanbul Emniyet Müdürü Orhan Taşanlar, gözaltına alınanlar arasında Göktepe'nin olmadığının kamera görüntülerinden de tespit edildiğini, listede isminin yer almadığını ileri sürdü. Ancak daha sonra yaptığı açıklamalarda Göktepe'nin gözaltına alındığını kabul etti.

• 11 Ocak 1996: Vedat Korkmaz'ın şikayet dilekçesi ve Metin'le ilgili Adli Tıp otopsi tutanağı Valilik tarafından idari soruşturma yapılması için Polis Başmüfettişi Yaşar Gökışık'a gönderildi.

• 13 Ocak 1996: TGC Başkanı Nail Güreli'yi ziyaret eden ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz, Göktepe'nin ölümüne ilişkin resmi makamların yaptıkları açıklamaların tatmin edici olmadığını söyledi ve olayın takipçisi olacaklarını ifade etti.

• 15 Ocak 1996: Eyüp Cumhuriyet Başsavcılığı, "görevsizlik kararı" ile Memurun Muhakematı Hakkında Muakkat Kanun hükümleri gereği haklarında soruşturma yapılan polislerin atılı suçu idari görevlerini ifa ederken işledikleri gerekçesi ile soruşturma dosyasını Eyüp Kaymakamlığı'na gönderdi. Eyüp Kaymakamlığı da dosyayı İstanbul Valiliği'ne gönderdi.

• 16 Ocak 1996: İnsan Haklarından Sorumlu Devlet Bakanlığı, raporunu açıkladı. Raporda, "Metin Göktepe gözaltına alınmış, gözaltında polis tarafından öldürülmüştür" denildi.

• Metin'in meslektaşları olan genç gazeteciler, Metin gözaltına alındığı ve öldürüldüğü günden itibaren, duruşmaları izlerken atacakları "İnadına hepimiz birer Metin'iz" sloganının gereğini yapmaya başladı.Göktepe ailesinin, gazetecilerin, avukatların ve Metin'in gazetesi Evrensel'in ısrarlı çabalarıyla İçişleri Bakanlığı soruşturma başlatmak zorunda kaldı.

• 19 Ocak 1996: Bir grup gazeteciyi Çankaya Köşkü'nde kabul eden Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, "Cinayeti polis işlemiştir tabirini beğenmiyorum. Hadiseleri kendi sınırları içinde mütalaa etmeliyiz. Münferit hadiselerden netice çıkarırken, devleti yargılamayalım. Yargılanacak olan suçu kim işlemişse odur. Polis teşkilatını yargılamamız yanlıştır. Ama üstünde polis üniforması olan A veya B şahsı işlemişse, yakasına yapışırız. Cinayet örtbas edilemez" dedi. Aynı gün Evrensel gazetesinin Ankara bürosunu ziyaret eden DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit, Metin'in öldürülmesinin demokrasi ayıbı olduğunu söyleyerek, DSP olarak olayın aydınlatılması için ellerinden geleni yapacaklarını ifade etti.

• 22 Ocak 1996: Başbakan Tansu Çiller, Göktepe'nin duvardan düşmediğini, gözaltına alındığını açıkladı.

• 7 Şubat 1996: İçişleri Bakanlığı müfettişlerinin soruşturması sonuçlandı. Müfettişler tarafından hazırlanan 38 sayfalık fezlekede 49 polisin yargılanması istendi.

• 5 Temmuz 1996: Adalet Bakanlığının talebi üzerine Yargıtay 10. Ceza Dairesi'nin, İstanbul'da güvenlik sağlanamayacağı gerekçesi ile davanın Aydın'a nakline karar verdi.

• 4 Kasım 1996: Aydın'daki duruşmadan bir süre sonra Aydın Cumhuriyet Başsavcılığı ile Aydın Valiliği'nin isteği üzerine Yargıtay 10. Ceza Dairesi, davanın Afyon'a naklini kararlaştırdı. Ancak davanın İstanbul'dan uzaklaştırılması, davaya olan ilgiyi azaltmadı. Tam tersine ısrarlı takipçilerin sayısı her duruşmada biraz daha arttı. "Dava nerede biz oradayız" diyen binlerce kişi bir çok ilden otobüslerle duruşmaların görüldüğü Afyon'a geldi. Hatta hemen her duruşma yurtdışından gelen delegasyonlar tarafından da izlendi.

• Afyon'a taşınan Göktepe Davası, 28 Eylül 2000'de beş polis memuruna "kastı aşan insan öldürmek" ve "faili belli olmayacak şekilde insan öldürmek" suçlarından verilen yedişer yıl altışar ay hapis cezasının onanmasıyla bitti. Bir polis memuru ise Yargıtay'ın kararı bozmasından sonra 20 ay hapis ve beş ay kamu hizmetlerden uzaklaştırma cezası aldı. Mahkum polislerin cezalarının tamamlamalarına 19 Aralık 2000'de yürürlüğe giren Şartlı Tahliye ve Ceza Erteleme Yasası engel oldu.

Evrensel Gazetesi Muhabiri Metin Göktepe'nin doğum günü olan 10 Nisan günü verilmek üzere 1998 yılından bu yana 'Metin Göktepe Gazetecilik Ödülleri' düzenleniyor.