Gümüşhane’deki antik kentte Urartu savaşçı kemeri bulundu

Roma İmparatorluğunun 15. Lejyonu’nun 600 yıl hüküm sürdüğü Gümüşhane’deki Satala Antik Kenti’nde, Urartulara ait savaşçı kemeri bulundu.

Satala Antik Kenti’nde henüz dört yıl önce başlayan kazı çalışmalarında; Urartu dönemine ait, üzerinde baş tanrı Haldi ile bitki ve hayvan sembollerinin yer aldığı savaşçılara ait bronz kemer ve taş figürler bulundu.

Gümüşhane’nin Kelkit ilçesinde, Sadak köyü sınırlarında, Roma İmparatorluğu’nun doğu sınırındaki dört büyük lejyondan 15. Apollinaris Lejyonu’nun 600 yıl hüküm sürdüğü Satala Antik Kenti’nde; 25 dönümlük alanda kazılar yürütülüyor.

15. Apollinaris Lejyonu, Roma İmparatorluğu’nun en görkemli lejyonlarından biriydi. Trabzon’dan Suriye’ye uzanan Roma askeri yolunu korumak, askeri stratejik sorunları çözmek ve güvenli hat oluşturmak amacıyla kurulmuştu.

Yaklaşık dört yıl önce antik kentte başlatılan kazılarda, kentin geçmişinin MÖ 3. binyıla kadar uzandığı anlaşıldı. Burada Geç Tunç Çağı ve Erken Demir Çağı başlarına tarihlendirilen bir mezar bulduklarını belirten Kazı Başkanı Doç. Dr. Şahin Yıldırım, “Mezar bize kent içerisinde bir höyük olduğunu gösterdi. Tabakaların traşlanıp lejyonun buraya kurulduğunu görüyoruz. Roma İmparatorluğu lejyonuna ait yapılarla beraber sonrasında Geç Roma İmparatorluğu ve Bizans’ın başı olarak nitelendirilen erken Hristiyanlık dönemine ait büyük ölçekli yapılarla karşılaştık. Sütunlu revaklı bir galeri de ortaya çıkarıldı. Bu yapı belki bir bazilikaydı ama Orta Bizans dönemlerinde bir hamam yapısına dönüştürülmüş.” diyor.

Doç. Dr. Şahin Yıldırım’a göre, kazıdaki en önemli keşif, Urartu Devleti’nin bölgedeki varlığını kanıtlayan bulgulardı.

Yıldırım, “Bizim açımızdan çok önemli olan kentin Urartu döneminde de yerleşim yeri olduğunu gösteren önemli bulgular çıkması. Kurtarma kazısı sırasında çıkan bulgulardan biri Urartu savaşçısının kemeri. Urartular, Doğu Anadolu’da Demir Çağ’ın en görkemli topluluklarından bir tanesi. Demir Çağı seramikleri bize Urartu dönemini gösteriyordu ama bir yerleşim yeri olduğuna dair çok fazla bulgumuz yoktu. Satala’nın Urartu döneminde de önemli bir yerleşim yeri olduğunu anladık. Bilhassa bulduğumuz savaşçı kemeri, mezar ve kalıntılar buranın Urartu döneminde de Karadeniz’in ana hattında belki de Trabzon’a kadar olan yol hattında bir Urartu birimi olduğunu da göstermiş oldu.” diyor.

Satala Antik Kenti Kazı Başkan Yardımcısı Ali Kıpramaz ise, son kazılarla birlikte Satala’nın lejyondan sonra piskoposluk kentine dönüştüğünü işaret eden sütun başları ve taşlar bulduklarını belirtiyor. “Bizans İmparatorluğu coğrafyasında başkent üslubu olarak gördüğümüz ve Hz. İsa’yı temsil eden kartal motiflerinin bir örneğini de Satala’da bulduk.”