Harran’ın konik kubbeli evleri yazın serin kışın sıcak kalıyor

UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan Şanlıurfa'nın Harran ilçesi, konik kubbeli evleriyle ilgi çekiyor. Doğal yapı malzemeleri de evlerin kışın sıcak yazın serin kalmasını sağlıyor.

Tarihi ve kültürel zenginlikleri ile dikkat çeken Şanlıurfa’nın Harran ilçesi de ilk İslam Üniversitesi’nin kalıntıları ve konik kubbeli kümbet evleri ile yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekiyor.

Özellikle yaz aylarında yüksek sıcaklık değerlerinin hissedildiği ilçeyi ziyaret eden yerli ve yabancı turistler, mimarisi dolayısıyla doğal olarak yazın serin, kışın da sıcak olan evlere hayran kalıyor. İlçede yaşayanlar ise hâlâ konik kubbeli evlerde de yaşamlarını sürdürmeye devam ediyor.

KOLAY YIKILIP KOLAY İNŞA EDİLEN YAPIDALAR

Konik çatılara sahip, taş yapıların neden böyle bir mimariyle yapıldıkları konusunda ise farklı rivayetler mevcut. Bir rivayete göre dönemin kralı, kendisinden izinsiz yerleşim yeri kurmayı yasakladığı için var olan evlerden yüksek vergi alınmasını emretmiş.

Halk da buna çözüm olarak küçük kireç taşlarını harç koymadan üst üste yığıp yaptıkları evleri bulmuş. Böylece vergi memurları geldiğine evlerini kolayca yıkıp, gittiklerinde ise tekrar yapabiliyorlarmış.

“DÜNYADA SADECE 3 ÜLKEDE BULUNUYORLAR”

Harran’da 40 yıldır 22 odalı kümbet evini konuk evi olarak işleten Mustafa Kızıl, evin 200 yıldır ayakta durduğunu söyledi.

İlginç görünümü ile dikkat çeken evlerin dünyada sadece Türkiye, Suriye ve İtalya’da bulunduğunu anlatan Kızıl, ilçe halkının kümbet evlerin korunması için yoğun çaba gösterdiğini belirtti.

Evlerin yüksekliğinin 5 metre olduğunu söyleyen Kızıl, “Bu konik kubbeli Harran evlerinin dışları balçıkla sıvanıyor, evlerin içi de yumurta akı, toprak, saman ve gül yağı karışımından sıvanıyor. Çok odalı bu evlerin ilginç bir özelliği de tek bir odasında soba yakılsa bile tüm odaları ısıtacak bir sisteme sahip olmasıdır. İnanılmaz bir mimari ile inşa edilmiş evler, günümüzün mimarları tarafından da hayranlık duyulan bir yapı olma özelliğine sahip. Bu evlerin en büyük özelliği yazları serin, kışları ise sıcak olması. Bu evlerdeki her bir kubbe sayısı, o evin maddi durumunu da simgeliyordu. Evlerdeki herkes birbirleriyle akraba olduğu için evler, içeriden birbirlerine bağlı olarak inşa edilmiş” diye konuştu.

“BU EVLERİ KORUMAK İÇİN YOĞUN ÇABA SARF EDİYORUZ”

Harran Kaymakamı Cihat Koç ise tarihi bir konuma sahip olan kümbet evleri herkesin görmesi gerektiğini dile getirdi:

“Kümbet evler, bölgemizin hem coğrafi koşulları hem de iklim koşullarından halkımızın uyum sağlamasıyla ortaya çıkan bir yapıdır. Dünya’da İtalya başta olmak üzere bazı yerlerde örnekleri var. Bu evlerin en büyük özellikleri bölgemiz çok sıcak yazın serin kışında sıcak bir oda sıcaklığı sağlaması tercih nedeni oldu. Evlerimizin tamamı tarihi sit alanı içerisinde ve koruma kurulumuz tarafından da tescillenmiş korunan evlerdir. Dünyanın her yerinden gelen turistlerin yoğun ilgi gösterdiği ilçemizin bir turizm destinasyonu haline gelmesi büyük katkısı olan evlerdir. Bu evleri korumak için yoğun bir çaba sarf ediyoruz.”