Kişi başına milli gelir ilk kez 7 yıl üst üste azaldı

Türkiye’de kişi başına milli gelir dolar bazında 2014’ten bu yana düşme eğiliminde. Resmi verilere göre kişi başına milli gelir Cumhuriyet tarihinde ilk kez 7 yıl üst üste düşüş gösterdi.

Birey başına düşen gelir, II. Dünya Savaşı’nın akabinde 1944-1947 yılları arasında üst üste 4 yıl azalmıştı.

Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) 12 Ekim 2021’de yayımladığı Ekonomik Görünüm Raporu’na göre, dünyanın en büyük 20 ekonomisinden birisi olan Türkiye 2021 yılında bir sıra düşerek 21. sıraya gerileyecek.

2003-2013 yılları arasında rekor seviyede artan kişi başına milli gelir son 7 yıldır üst üste düşüyor. 2003’te 4 bin 739 Amerikan doları olan kişi başına gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) 2009’daki küresel kriz dışında istikrarlı şekilde artarak 2013 yılında 12 bin 582 dolara kadar yükseldi.

2014’tan yılından bu sana ise aralıksız bir düşüş yaşanıyor. Cari fiyatlarla kişi başına GSYH 2020 sonunda 8 bin 597 dolara kadar geriledi. Böylece milli gelir 2007 yılı seviyelerine döndü.

Tahminler 2021 yılında kişi başına milli gelirin 2020 yılına göre yükseleceği yönünde. Ancak dolar kurunda yaşanan ciddi artışın bunu nasıl etkileyeceği bilinmiyor.

Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı verilerine göre Cumhuriyetin kurulduğu 1923 yılından bu yana kişi başına düşen GSYH, üst üste bu uzunlukta düşmedi.

En büyük düşüş II. Dünya Savaşı’ndan sonra 1944-1947 yılları arasında ardı ardına yaşanan 4 yıllık dönemdi. 1929 küresel Büyük Buhran’dan sonra 1930-1932 yılları arasında 3 yıllık bir düşüş görüldü.

Askeri darbeler döneminde düşüşler dikkat çekiyor
Kişi başına milli gelirin 1960, 1971 ve 1980 askeri darbeler döneminde düştüğü görülüyor. Ancak ilk ikisinde 2 yıl ardı ardına düşüşler yaşanırken 1980 darbesinden sonra düşüş 3 yıl sürmüştü (1970-1971 yılları arasındaki düşüş darbeden bir sene önce başlamıştı).

18 yıllık AKP iktidarında artış yüzde 81
AKP’nin iktidarda olduğu 18 yılın 8’inde kişi başına milli gelir düştü, ancak AKP dönemi öncesine bakıldığında bir artış söz konusu.

2003 yılında 4 bin 739 Amerikan doları olan kişi başına GSYH, 2020 yılında 8 bin 597 dolara yükseldi. Bu da yüzde 81,4 artış anlamına geliyor.

1980’den bu yana yayımlanan IMF Ekonomik Görünüm Raporu’na göre, Türkiye 1990’da dünyada ilk 20 ekonomi arasına girdi ve 1991, 1993 ve 1998 yıllarında en büyük 20 ekonomi arasında yer aldı. 

2021 yılına kadar ilk 20 ekonomi arasında kendine yer bulan Türkiye, 2013-2015 arasında dünyanın en büyük ekonomileri sıralamasında 16. büyük ekonomi olmuştu.