Kıvılcımlı'ya Dönüş

Yazarımız Ahmet Kale diyor ki; Gelecek gazetesinde yazmaya Ocak ayının sonunda başlamışız (31 Ocak 2013)...

Yazarımız Ahmet Kale diyor ki; Gelecek gazetesinde yazmaya Ocak ayının sonunda başlamışız (31 Ocak 2013). O zamandan bu yana 35 civarında yazımız çıkmış bu gazetede. 20 Şubat günkü yazıda şöyle demişiz:

“Son yıllarda özellikle finans kapital ve bir kısım mücadeleden dönmüş ama ortalıktan çekilmemiş ‘solcu’, işçi sınıfının ve ezilen halkların kanı pahasına yüceltilen bu kavramlarına saldırmakta. Hiç olmazsa içini boşaltıp ölü sloganlar haline getirmeye çalışıyorlar bu değerleri.

Bu gazete ve çevresi elbette bu yozlaştırmaya karşı duruyor. Ben de bu köşede, bu değerli tanımlama ve kavramlarımızı, işçi sınıfı mücadelesinde yer almak için çabalayan genç arkadaşlara hatırlatmaya çalışacağım. Basit ve anlaşılır bir dille, Sınıf, Tabaka, Zümre, Ekonomik Mücadele ve Sendika, Siyasi Mücadele ve Parti, Devrimci Güçler Cephesi, Devrim, Burjuva Demokrasisi, Proletarya İktidarı gibi kavramları okuyucularla birlikte hatırlayıp tartışmaya çalışacağım. Hepimize kolay gelsin.”

İlke olarak, sosyalizmin teorik ve pratik değerlerine sahip çıkmak ve sosyalizmin en temel kavramlarını hatırlayıp hatırlatmak amacıyla başlamışız yazmaya.

O zamandan bugüne dek 35 kadar yazı yayınlanmış bu sayfalarda. Yazıların birkaç tanesi Kıvılcımlı’nın anması ve tanıtılmasına yönelikti. Diğer yazılar daha çok güncel konulardaki yorum ve değerlendirmeler oldu. Amaçladığımız gibi, hem sosyalizmin değerlerine sahip çıkmaya hem de unutturulmaya veya içi boşaltılmaya çalışılan temel kavramları hatırlatmaya çalıştık.

Bu yıl Kıvılcımlı’nın mezar başı anması yine birkaç grubun ayrı ayrı katıldığı geleneksel olumsuzluğu taşımakla birlikte, önemli birlikteliklere de yol açtı. 4 ayrı grup olarak ziyaret edildi bu yıl mezarlık. İlk olarak, artık iyice sosyalizm kulvarı dışına düşmüş olan HKP, daha sonra SODAP, ardından SYKP’den bir grup, en son da SDP, TÖP, SORUN YAYINLARI KOLEKTİFİ ve Kıvılcımlı emektarlarının oluşturduğu, bizlerin de içinde olduğu grup geldi. Anma programları yayılarak devam edecek ümidindeyiz. Özellikle bir araya gelerek birlikte anmayı gerçekleştirenlerin giderek genişlemeleri ve birlikte anmaları gelenekselleştirmeleri önemli olacaktır.

Ancak bu anmaların, birlikteliklerin, Kıvılcımlı kitaplarına artan ilginin (Kıvılcımlı’nın önemli kitabı Allah-Peygamber-Kitap, önümüzdeki günlerde Bilim ve Gelecek Yayınları tarafından yeniden basılacak) bizlere yüklediği yeni sorumluluklar da var. Bu sorumlulukların başında Kıvılcımlı külliyatının tanıtılması ve eksiklerinin tamamlanması geliyor. Halen yayınlanmamış olan epey kitap var. Bunların eski yazıdan yeni harflere aktarılması ve yayınlanıp işçi sınıfına ulaştırılması gerekiyor. Bu, başlı başına önemli bir iş. Ayrıca halen basılmış olup da baskısı bitenler var. Yukarda andığımız Allah-Peygamber-Kitap bunlardan biriydi. Yayınlandığında önemli bir eksikliği azaltacak. Bununla birlikte önümüzdeki aylarda yine baskısı azalmış ya da bitmiş kitaplardan birkaç tanesi daha yayınlanmış olacak.

Daha önceleri Kıvılcımlı külliyatının yayınlanması tek elden, tek bir yayınevinden sistemli bir şekilde yapılıyordu. Ancak o yayınevinin maddi nedenlerle suyunun kesilmesi, yayın faaliyetlerinin durmasına yol açmıştı. Artık değişik yayınevlerinden de olsa yayınlanmamışları ve baskısı bitmişleri yayınlama görevi omuzlarımızda. Dolayısıyla bu sayfalarda sık sık Kıvılcımlı’nın bir ya da birkaç eserini tanıtmaya çalışacağız. Çünkü SDP Genel Başkanı Rıdvan Turan’ın mezar başı anmasındaki konuşmasında dediği gibi: “Yolu devrimcilikten geçen herkes Kıvılcımlı’nın teorisi ve eserleriyle tanışmak zorundadır.” O halde biz de onun izleyicileri olarak hem yayınlamalı hem de tanıtmalıyız.

Kıvılcımlı yayınlarına girerken, öncelikle onun sağlığında ve sonrasındaki “Kıvılcımlı Yayıncılığı”na kısaca bakmamız lazım.

Kıvılcımlı, sağlığında ilk yayıncılığına “kızıl bir profesör” olarak çıktığı Elazığ Üniversitesi (cezaevi) sonrası “MARKSİZM BİBLİYOTEĞİ”ni kurarak başlamıştır. O zamanki yaşam ve mücadele arkadaşı Fatma Nudiye Yalçı ile birlikte kurdukları ve “Kendi elimle kurup, partiye mal ettiğim” dediği bu yayınevi 1935 yılında kurulmuş ve 1,5 yıl gibi kısa bir sürede ilerde tek tek tanıtacağımız birçok telif ve çeviri eser yayınlamıştır. Kıvılcımlı’nın yayıncılığı, o yıllarda “EMEKÇİ KÜTÜPHANESİ” ile devam etmiş. Yine Fatma Nudiye Yalçı ile birlikte 1937’de kurdukları bu yayınevi de önemli kitaplar yayınlarken 1938’deki ünlü “Donanma Davası” tutuklaması ile sona ermiştir. 1935-38 arası yapılan bu yayıncılık, hem Kıvılcımlı’nın hem de Türkiye komünist hareketinin derli toplu ilk yayın faaliyetlerindendir.

Donanma Davası ile gelen 12 yıllık uzun mahkumiyet sonrası ancak 1950 yılında dışarı çıkan Kıvılcımlı’nın ikinci yayıncılığı 1954 yılında işçi arkadaşlarıyla kurduğu Vatan Partisi yayınları ile devam eder. Yaklaşık 3 yıl süren bu Parti çalışmasında çok az sayıda gazete (Vatandaş) ve Parti kitabı yayınlanır.

Üçüncü ve daha sistemli ve kapsamlı yapılan yayıncılık da 1965-70 yılları arasında yapılan Tarihsel Maddecilik Yayınları kitaplarıdır. 1965 yılında başlayan bu yayın faaliyeti sırasında Kıvılcımlı hem haftalık bir gazete (SOSYALİST Düşünce ve Davranış Gazetesi) çıkarmış hem de önemli sayıda kitap yayınlamıştır. Tabii bütün bu 40 yıla varan yayıncılık eyleminin çok büyük maddi imkansızlıklar içinde başlatılıp sürdürüldüğünü de belirtelim.

Kendi kurup yönettiği yayınevlerinin dışında, bazı başka yayınevlerinde de kimi kitaplarının basımları yapılmıştır. Sayıları çok fazla olmayan bu kitapları da yeri geldikçe tanıtacağız.

Kıvılcımlı, ölümünden çok kısa bir süre önce o zamanki Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Leonid Brejnev’e yazdığı mektupta “100’ü aşkın kitap yazıp, bunun 40 cildini yayınladığını” söyler. Sağlığında 40 kadar kitap yayınlamış yani. Bunların pek azının ikinci baskılarını da yapmış. Ölümünden sonra ise çeşitli zamanlarda çeşitli gruplar ve yayınevleri tarafından kitapları yeniden basıldı. Sağlığında yayınlanmamış bazı kitapları da yayınlandı. Bu yayınevlerini de hiç olmazsa isimleriyle anarak hizmetlerini hatırlamış olalım:

1970 sonrası ilk Kıvılcımlı yayınları Almanya’da “DERLENİŞ YAYINLARI” adıyla basılan birkaç broşürdür. Hemen o tarihlerde de (1974) Türkiye Sosyalist İşçi Partisi’nin yayınevi olan “TARİH VE DEVRİM YAYINEVİ” önemli sayıda Kıvılcımlı kitabı yayınladı. 1975 yılında yeniden kurulan “TARİHSEL MADDECİLİK YAYINLARI” hem yayınlanmış kitapların bazılarını bastı hem de “Osmanlı Tarihinin Maddesi” eserinin iki cildini basarak hizmet yaptı.

1978 ve sonrasında bir yandan Ankara’da “DERLENİŞ YAYINLARI” (Almanya’dakinden farklı), İstanbul’da da “ÇAĞRI” ve “YOL” yayınları Kıvılcımlı eserleri yayınladılar. YOL yayınları özellikle daha önce yayınlanmamış olan “TKP’nin Eleştirel Tarihi: YOL” eserinin birkaç kitabını basarak okuyucuya sundu.

12 Eylül sonrası, “TARİH BİLİMİ”, DİYALEKTİK” ve “BİBLİOTEK” yayınevleri çeşitli kitapları yayınladılar. İstanbul’da tekrar canlandırılan “DERLENİŞ” yayınları da halen bazı kitapları yayınlıyor. 2006 yılında kurulan “SOSYAL İNSAN YAYINLARI” ilk defa “Bütün Eserler” formatında Kıvılcımlı’nın toplam 55 kitap ve 8 broşürünü basarak önemli bir hizmet yaptı. Bu yayınevinin de maddi gerekçelerle yayınını durdurması üzerine yeniden bir boşluk doğmuş oldu. Bu boşluğu da elbirliği ile doldurmak durumundayız.

Yazımızın başına dönersek; bu sayfalarda bundan böyle, Kvılcımlı kitaplarının -yayınlanma sırası gözetilerek- tanıtılmasına yer vermeye çalışacağız. 1935’te yayınlanan “MARKSİZM BİBLİYOTEĞİ” yayınevinin kitaplarından başlayarak önümüzdeki sayıda her sayıda bir veya iki kitap tanıtımıyla burada olacağız.

Ahmet Kale