İkinci yüzyılın eşiğinde seçime giderken muhalefet

Hakan Tahmaz; Cumhuriyetin ikinci yüzyılını demokrasiyle taçlandırma iddiası geçmiş yüzyılın muhasebesini yapmayı ve sorunların idrakini gerektirir. Merkez muhalefet bundan çok korkuyor.

“Dün  DEVA Genel Başkanı Ali Babacan’ın açıkladığı, Hedef Tam Demokrasi başlıklı 66 maddelik Temel Haklar Eylem Planı 2023 yılının ilk  umut verici ve dikkat çekici açıklaması oldu.”

2023 yılının ilk güzel haberi Kolombiya’dan geldi. Yeni yılın ilk gününde bir kez daha Kolombiya’da barışa kapı aralandı.

Kolombiya tarihinin ilk solcu Devlet Başkanı Gustavo Petro, 5 silahlı örgütle 6 ay süreyle ateşkes ilan edildiğini açıkladı.

1 Ocak – 30 Haziran 2023 tarihleri arasında geçerli olacak ateşkesin sağlandığı örgütler; Ulusal Kurtuluş Ordusu (ELN) ile FARC’tan ayrılaran Segunda Marquetalia, Estado Mayor Central, Autodefensas Gaitanistas de Colombia (AGC) ve  Autodefensas de la Sierra Nevada.

Kolombiya’nın devlet başkanı Gustavo Petro görüşmelerde sağlanacak ilerlemeye göre ateşkes sürecinin uzatılabileceğini duyurdu.

Ölümlerin durdurulması, çatışmaların sona erdirilmesi çabaları, barış için atılan her türden adım, sergilenen cesaretli politik tavırlar her zaman, her yerde insanı heyecanlandırır ve umutlandırır, yaşama bağlar.

Çatışmadan, savaştan, toplumsal kutuplaşmadan politik fayda umanlar ve silah baronları ise paniklerler, yeni planlar yaparlar.

Tıpkı bundan on yıl önce ülkemizde olduğu gibi.

3 Ocak 2013 günü Demokratik Toplum Kongresi Eş Başkanı ve Mardin Bağımsız Milletvekili Ahmet Türk ile Barış ve Demokrasi Partisi Batman Milletvekili Ayla Akat, İmralı’daki PKK lideri Abdullah Öcalan’ı ziyaret etti. Ziyaretin amacının silahların susması olduğu kamuoyuna duyuruldu. Bu ziyaret toplumda, büyük ve heyecan verici bir barış umudu yarattı.

2013- 2015 Çözüm Sürecinden sonraki yedi yılda ülkenin geldiği yer tam bir çıkmaz, çoklu kriz içindeyiz. Cumhuriyeti karakterize eden hiçbir toplumsal ve siyasal sorun aşılabilmiş değil. Cumhuriyetin ilk yüzyılında birikmiş yığınla soruna yeni muhtevalar kazandırılarak ikinci yüzyılın eşiğine geldik.

Kuruluştan kaynaklanan sorunlar, Türkiye çok partili döneme geçtikten sonra rövanşist yaklaşımlar ve anlayışlarla sürekli kronikleştirildi, sorunların içinden çıkılmaz bir hal almasına yol açıldı. Ülke neredeyse bugüne kadar, “olağanüstü rejimler, olağanlaştırılarak” yönetildi.

Türkiye’nin, çok partili döneme geçtikten sonra temel hedeflerinden biri “modern Batı dünyasıyla” bütünleşmek, evrensel insan haklarına ulaşmaktı. Bu hedefe ulaşmada hep bocalandı, zikzak çizildi.

AK Parti iktidarı, Cumhurbaşkanı Hükümet Sistemi’ne geçişle birlikte Batı dünyasıyla Türkiye’nin mesafesini daha da açtı. İslam dünyasının patronu olma sevdasına kendini aşırı derecede kaptırarak hareket eder ve yön belirler oldu.

2023 seçimleri bu bakımdan da önemli. Cumhuriyetin ikinci yüzyılında Cumhuriyeti demokrasiyle taçlandırma söylemini gerçekleşme ihtimali oldukça zayıf olsa da, CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, Türkiye’nin yaşadığı çoklu krizden çıkış yoluna işaret ediyor.  Türkiye’nin içinde bulunduğu kritik süreçte bu türden önemli açılım arayışları küçük siyasi hesaplara heba edilmeli.

Ancak o kadar. Çünkü iktidara alternatif bir odak olma iddiasıyla yol çıkan ve bir yıldır bu konuda iddialı sözler söyleyen Altılı Masa’yı oluşturan partiler, böylesi bir hedeften fazlasıyla uzaklar.

Cumhuriyetin ikinci yüzyılını demokrasiyle taçlandırma iddiası geçmiş yüzyılın muhasebesini yapmayı ve sorunların idrakini gerektirir. Merkez muhalefet bundan çok korkuyor.

CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun “ikinci yüzyıl ve helalleşme“ vurgulu ürkek konuşmalarında, bu muhasebenin izlerini taşıyan açılımların çerçevesinin oldukça sınırlı olduğu anlaşılıyor. Açılım siyaseti nereye varabilir kestirmek mümkün değil. Ciddi bir tutarlılık ve içerik sorunu var. Bütünlüklü radikal demokratik bir muhtevaya ulaşabilmesi için teşvik edici ve zorlayıcı çabalara ihtiyaç var.  Türkiye’nin içinde bulunduğu kritik süreçte bu türden önemli açılımlar küçük siyasi hesaplara heba edilmeli.

Altılı Masa’da yer alan bir diğer parti, Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA) kendi çizgisinde tutarlı politik yeni açılımlar yapıyor. Dün   DEVA Genel Başkanı Ali Babacan’ın açıkladığı, Hedef Tam Demokrasi başlıklı 66 maddelik Temel Haklar Eylem Planı 2023 yılının ilk  umut verici ve dikkat çekici açıklaması oldu.   

Vatandaşlık tanımı ve anadilde eğitim başta olmak üzere temel insan haklarının birçok başlıktaki önermeleri, masadaki partilerin bir çoğu için ciddi sorun oluşturacak muhtevada. Kabul etmeleri imkânsız radikal demokrasi kapsamında öneriler.  Türklüğe, Sünni inanca dayalı vatandaşlığı aşmayı, cumhuriyetin kuruluş felsefesini ters yüz edecek politikalar, siyasal liberalizm kapsamında ciddi önemli politik öneriler.

İttihat Terakkici Türk milliyetçilikle ile yüzleşme sorunu, seçimleri hangi ittifak kazanırsa kazansın Türkiye’nin en önemi sorunu olacak. Türkiye mafyalaşmış kanlı faşist hareketin ardıllarıyla ancak kötürümleşir.

Seçimlerde ortaya çıkacak siyasal tabloda, bu nedenle Emek ve Özgürlük İttifakı’nın nasıl konumlanacağı, nasıl yer alacağı, ülkenin hangi yöne doğru gideceğini belirleyecek. İttifak’ın Meclis’te aritmetik ve politik temsiliyetinin güçlü, etkili, yetkin olması önemli. İttifak Meclis’te agresif olmayan, demokratik, yapıcı, barışın toplumsal gelişimine hizmet eden, özgürlükçü, eşitlikçi öneriler ve uyarılarla tarihsel bir rol oynayabilir.