Prof. Dr. Gazi Yaşargil adına hatıra pulu çıkarılmalı

Prof. Dr. Cengiz Kuday: Gazi Yaşargil gibi birçok bilim adamını kendi ülkelerinde adlarına hatıra pulları çıkartılır. Ülkemizde de bu hocamız adına hatıra pulu çıkarılmasını öneriyorum. İlgililerin bu daha evvelde defalarca yaptığım bu isteğe ilgileneceğini umuyorum.

Ülke içi ve dışı birçok kongrelere katılmaya çalışırım. Sonuncu kongre ülkemizde yapıldı. "Dünya Beyin Cerrahisi" kongresi. Amerika'da yapılan kongrelerden birinde kitap standında bir kitap ilgimi çekmişti. Bu kitabı alıp o zamanlar TÜBA ve TÜBİTAK üyesi olan arkadaşım geçen yıl kaybettiğim kendi dalında dünyaca çok tanınan Prof. Dr. Yücel Kanpolat'a vermiştim. O da TÜBA'da bir arkadaşına verip Türkçe'ye tercüme ettirmişti. Kitabın adı: When the Aİr Hits Your Brain. Türkçesi; kafatasına hava girmeye görsün. Çekozlovak asıllı bir beyin cerrahinin espirili bir dille kaleme aldığı bir kitaptı.

O kitapta Nöroşirurşiyi (beyin cerrahisini) şöyle ifade eder: Nöroşirurji kibirli, herkese tepeden bakan bir meslektir der ve devam eder; Astronomi ile uğraşanlar yıldızlar ile ilgilenmelerine rağmen ona dokunamazlar. Fizikçiler ise atom portikülleri içerisinde protonlara erişemezler. Moleküler biologlar çift helix yapısını buldular ancak genler hala soyut şeyler değil ve çıplak gözle görülemiyor.

Bu bilimlerin hepsi kullandıkları alet ve fotoğraf emülsiyonlarına bağlı olarak gözlem yapabiliyor. Sadece beyin cerrahları 5 milyon yıldır gelişmeye çalışan Leonardo Da Vinci'nin tarif ettiği gibi tanrının en büyük mucizesine bir mücevher gibi kafatasının içerisinde saklanmış; korunmuş beyne dokunma ve değiştirme şansına ayrıcalığına sahipler. Ne büyük bir mesuliyet. İnsan beyni Dünya'daki okyanusların su moleküllerindeki elektrik yükünden daha fazlasını trilyonlarca sinir hücresi içinde depolayabiliyor.

Eski Cerrahlar beynin kutsallığına inanırlardı. (Bende inanıyorum.) 19. Yüzyıldan sonra bu dokunulmazlık bir yerde hafifledi. (hala beyinin bir sürü yeri dokunulmazlığını koruyor.)

Asrımızın ve son 2500 yılın 50 doktoru arasında batı kökenli 48 klinisyenin arasında doğu kökenli iki kişi seçildi. İbni Sina ve Dr. M. Gazi Yaşargil.

Sayın hocamızın bize zaman zaman hatırlattığı bizler beynin çok az miktarını bilimsel olarak biliyoruz. Onun için bizlerin yaptığı ameliyat sonrası çıkan değişiklikler çok karmaşık ve çok çeşitlidir. Her cerrahın hastalarının ameliyat sonrası rastladığı değişik tablolar vardır. Müsbet veya menfi bunlar doktorla hasta arasındaki mahremiyete girer. Örneğin ameliyat öncesi hiçbir müzik kabiliyeti olmayan bir kişinin bu kabiliyeti kazanması ve daha evvel böyle bir becerisi varsa kaybetmesi ve diğer sanatsal becerileri ortaya çıkması (daha önce olmayan) veya varsa kaybedilmesi olabilir. Örneğin genç bir beyin cerrahisi arkadaşımızın Acta-Neuro-surgery çıkan bir yazısında bestekar Ravel'in Bolerosunu kafa travması geçirip bir ameliyat sonucu yazdığını ve daha evvel ürettiği eserlerden çok farklı olduğunu belirtmiştir.

Daha önceki hayatında çok sakin ve düzenli bir kişinin bazen ameliyat sonrası sinirli geçimsiz, düzensiz olabilme olasılıkları olacağı gibi bunun tam aksi sakin düzenli şakacı bir insan da olabilir.

Beynin bazı özel bölümleri ameliyatla (örneğin hipo-campus) iki taraflı kişilerde aşırı derecede unutkanlık ve bir evvelki günü hiç hatırlamama gibi olaylar olabilir. Amigdala bölgesinde oluşan hasarlarda kişide korku hissi tamamen kaybolabilir. Bu misaller beynin çeşitli bölgelerindeki hasarlara göre çeşitlenebilir.

16. Dünya Nöroşirurji kongresi 2017 yılında İstanbul'da yapıldı. 5 gün süren bu etkinliğe Dünyanın bütün ülkelerinden Beyin ve Sinir Cerrahisi ve onun yanında ilgili branşlara mensup binlerce kişi çalışmalarıyla katıldı. Ülkemiz bünyesinde bulunun 2 bine yakın Türk Nöroşirurjiyen ve ilgili bilim dallarında birçok kişinin katıldı. Bu kadar kapsamlı ve dev bir organizasyonun ülkemizde yapılmış olması bizim için bir gurur vesilesi. Bu organizasyon için uzun yıllardır çaba gösterip çalışan bugün bir kısmı hayatta olmayan bütün herkese şükran borçluyuz.

Binlerce bilim adamının önünde hala başımızda sağlıklı ve üretken olarak bulunun Prof. Dr. Gazi Yaşargil başka bir gurur vesilemiz. Hatırlatmak için yazıyorum, kendisi 1999'da Amerikan Beyin Cerrahları kongresinde yüzyılın doktoru seçildi. Yüzlerce orijinal bilimsel yayını ve bir o kadar orijinal buluşları olan Prof. Dr. Gazi Yaşargil'in bu güne kadar bilimsel makaleleri 5 bini aşkın alıntı yapılmıştır. Geçtiğimiz aylarda son 2500 yılın tıp alanına katkıda bulunan en değerli 50 tıp mensubu içinden 48 batı kökenli bilim adamı arasında 2 doğu kökenli bilim adamı gösterilmiş.

Bunlardan bir tanesi İbni Sina, diğeri M. Gazi Yaşargil'dir.

Geçen yıl Amerika'da basılan bir kitapta bu üstün yetenekli bilim adamından kapak üstünde Father of Modern Neurosurgeon (Modern Beyin Cerrahisinin Babası) diye bahsedilmiştir. Yazdığı text booklar Beyin Cerrahisinin İncili (kutsal kitabı) olarak isimlendirilmiştir. Gazi Yaşargil gibi birçok bilim adamını kendi ülkelerinde adlarına hatıra pulları çıkartılır. Bunun bir çok örnekleri vardır. Ülkemizde de bu hocamız adına hatıra pulu çıkarılmasını öneriyorum. İlgililerin bu daha evvelde defalarca yaptığım bu isteğe ilgileneceğini umuyorum.