Mahkemeden HES'e iptal gerekçesi: 23 balık türü taşınma stresine dayanamaz

Erzincan İdare Mahkemesi, Karasu Nehri üzerine yapılacak HES barajı için verilen ÇED raporunu iptal etti. İptal gerekçesinin önemli bir bölümünde nehirde yaşayan 23 balık türünün taşınma stresine dayanamayacakları yer aldı.

Hürriyet'ten Dinçer Gökçe'nin aktardığına göre AK-EL Kemah A.Ş., Erzincan’ın Kemah ilçesinde, Kemah Barajı ve HES (Hidroelektrik Santrali) projesi için 4 yıl önce Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan ÇED olumlu kararı aldı. Şirket, aldığı ÇED olumlu kararıyla işe girişirken, köylülerden bir kısmı Sivas İdare Mahkemesi’nde iptal davası açtı. Mahkeme Eylül 2015’te davacı köylülerin lehine karar verdi. Bu karar Danıştay tarafından da onandı. Şirket bu kez, raporda bir takım değişiklikler yaparak bakanlığa yeniden başvurdu. Bakanlık ÇED olumlu kararı verdi.

"Sosyolojik ve ekolojik yıkım gerçekleşir"

Yeni kararın iptali için bu kez Erzincan İdare Mahkemesi’nde dava açıldı. Davacı köylüler adına yapılan başvuruda, projenin hayata geçmesi halinde ortaya çıkacak sorunlara işaret edildi. Bakanlığa ve projenin sahibi AK-EL Kemah A.Ş.’ye karşı açılan davada, “Proje gerçekleşirse, sosyolojik ve ekolojik yıkım dışında kamu zararı da oluşacak” denildi. Baraj nedeniyle, 21.6 kilometrelik demiryolu ve 19.8 kilometre uzunluğundaki karayolu ile NATO petrol boru hattının Alp-Skreyper istasyonunun sular altında kalacağı, 24 köyün etkileneceği kaydedildi. Bölgede Alevilerin kutsal saydığı türbe ve mezarlıkların da su altında kalacağı belirtildi. Proje kapsamında 25 bin 385 ağacın kesileceği, baraj nedeniyle suyun derinliğinin azalacağı, balıkların durgun su sistemine uyum sağlayamayacakları ifadeleri yer aldı.

"Davanın reddine karar verilsin"

Mahkemeye bakanlık adına sunulan savunmada ise ÇED olumlu kararının alınması için, çevre mevzuatının bütün gerekliliklerinin yerine getirildiği savunuldu. Şirket adına yapılan savunmada da özetle “Yargı kararında belirtilen hususlar eksiksiz yerine getirildi. Bilimsel kriterlere bir bütün olarak uyuldu. Davanın reddine karar verilsin” denildi.

Mahkeme, tarafların delil ve savunmalarını aldıktan sonra ÇED olumlu kararının iptaline karar verdi. Revize edilen ÇED raporunun, alınacak önlemler ve yapılacak işlemler için somut bilgiler içermediği vurgulandı. Kararda, projenin hayata geçmesi sonrası balıkların hangi derelerde üreme şansı bulacaklarına ilişkin bir bilginin rapora girmediği, projenin Karasu Nehri üzerindeki sucul ekosistemin bütüncül yapısını bozacağı görüşü yer aldı. Kararda “Bölgenin biyo çeşitliliğinin korunması için balık asansörünün yapılıp yapılmayacağı belli değil” denilerek, balıkların nasıl taşınacağının belli olmadığı hatırlatıldı. Balıkların konteyner içerisinde kaç kilometre ve ne kadar zamanda taşınacağının belli olmadığı belirtilerek bu strese dayanamayacakları ifade edildi. Davalı tarafların, bu kararı temyiz etme hakları bulunuyor.