Sarıbal: Bakanlık fındıkta ulus ötesi şirketlerin rekolte oyunlarını izliyor

Tarih: 09.08.2017 - 12:32

Kategori: Ekonomi

CHP Bursa Milletvekili Ziraat Mühendisi Orhan Sarıbal,fındık hasadının yaklaştığı bugünlerde rekolte tahmini ve Toprak Mahsulleri Ofisinin fındık alımı yapması gerektiği yönünde açıklamalarda bulundu. Sarıbal; ”Fındıkta üreticinin ulus ötesi firmaların rekolte oyunlarına maruz bırakılarak,istedikleri fiyatı belirlemelerinin önü açılıyor. Bunun önüne geçmek için en temel koşul rekolte açıklanması ve TMO’nun üretici lehine bir fiyattan fındık alımı yaparak üreticinin korunmasıdır“dedi.

FINDIKTA HASAT BAŞLAYACAK AMA BELİRSİZLİK SÜRÜYOR

Sahil kesimlerde fındık hasadı başladı. Ancak Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı rekolte tahmini hala açıklamadı. Öte yandan Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) yeni sezonda fındık alımı yapıp yapmayacağı dolayısıyla müdahale alım fiyatı da belli değil.

ULUS ÖTESİ ŞİRKETLERİN REKOLTE OYUNLARINI BAKANLIK İZLİYOR

Bu arada fındıkta fiyatı düşürmek için rekolte oyunları devam ediyor. Ulus ötesi şirketler rekolteyi bilinçli olarak yüksek göstermeye çalışıyorlar. TÜİK üretim tahminini 600 bin ton olarak açıkladı. Uluslararası Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Konseyi ise 670 bin ton olarak duyurdu. Ancak Tarım Bakanlığı’nın suskunluğu devam ediyor.

KÜLLEME HASTALIĞI VE AŞIRI SICAKLAR VERİMİ DÜŞÜRÜYOR

Bölgede külleme hastalığı artarak devam etmekte olup fındık üretiminde önemli ölçüde kayıp yaratacaktır. Buna bir de temmuz ayında görülen aşırı sıcaklar eklenince verim kayıpları kaçınılmaz olacaktır.

FINDIKTA PİYASA BİRKAÇ ŞİRKETİN İNİSİYATİFİNE KALDI

Tarım birliklerinin işletme ve tesislerinin özelleştirilmesini amaçlayan 4572 sayılı Kanunun çıkarılmasından sonra Fındık Tarım Satış Kooperatifleri Birliği (Fiskobirlik) üreticiden koparılarak bir tabela örgütüne dönüştürüldü. Böylelikle piyasa birkaç şirketin inisiyatifine kaldı.
Piyasada oligopol yapı şeklinde çok sayıda üretici karşısında az sayıda alıcı bulunmakta; bu durum fındık fiyatlarının gerçek anlamda serbest piyasa koşullarında oluşmasını engellemektedir.

FINDIKTA SERBEST PİYASA DEĞİL FERRERO TEKELİ VAR!

Bir zamanlar Fiskobirlik’in tek başına söz sahibi olduğu fındık ihracatında artık İtalyan, Alman ve Fransız şirketleri belirleyici konumdadırlar. Fındık alım fiyatları da bu şirketler tarafından belirlenmektedir.
Fındığın yarısını beş firma alıp-ihraç etmektedir. Yani fındık piyasası “serbest” değil “tekelci” yapıdadır. Fındık ihracatının yüzde 50’si üç ulus ötesi şirket (Ferrero, Progıda ve Stelliferi) tarafından gerçekleştirilmektedir.

TMO MUTLAKA PİYASAYA GİRMELİDİR

2014 yılı don afetinden fındık fiyatı 22 liraya kadar yükselmişti. 2016 yılı hasadının ardından fiyatlar 14 lira dolayında seyretti. Ancak daha sonra 8 liraya kadar geriledi. 16 Nisan Referandumdan sonra TMO 10 liradan piyasaya girdi ama fiyatlar pek değişmedi. Böylelikle fiyatlar 10 lira dolayında sabitlenmiş oldu.
TMO bu sezon da mutlaka piyasaya girmelidir. Ancak maliyet ve üreticinin önceki yıllardan gelen kayıplarını da dikkate alarak 14 liradan alıma başlamalıdır. Öte yandan TMO’nun randevulu alım yapması beklemeye tahammülü olmayan küçük üreticileri tüccarın kucağına itmektedir. Bu nedenle TMO üreticilerin fındığını bekletmeksizin almalı ve bedelini peşin olarak ödemelidir.
Türkiye dünya fındık üretiminin yüzde 70’ini gerçekleştiriyor. Fındık ülkemizde 2 milyon üreticinin geçim kaynağını oluşturuyor. Ayrıca Türkiye’nin tarım ürünleri ihracatının yüzde 15’ine yakın kısmını tek başına karşılıyor. Buna karşılık fındık hak ettiği değer ve desteği görmüyor.

Vişne Haber Ajansı