Tarım ve orman alanlarında düzenleme yapan kanun teklifi TBMM genel kurulunda kabul edildi ve yasalaştı

TBMM Genel Kurulunda kabul edilen Orman Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile köylerde yer sarsıntısı, yangın, heyelan, sel ve çığ yüzünden felakete uğrayanların zati ihtiyaç alabilmesi için aranan "muhtaçlık" şartı kaldırılıyor.

Bu düzenlemenin yürürlük tarihi, yayım tarihinden 6 ay sonra olacak.

Üretimin orman idaresi tarafından yapılması halinde, sınırları içinde devlet ormanı bulunan köylerde o yer nüfusuna kayıtlı olarak ikamet eden gerçek kişilerin veya sınırları içinde devlet ormanı bulunan köy ve kasabalarda kurulan ve her birinde ikamet eden hane adedinin çoğunluğunun ortak olduğu orman köylerini kalkındırma kooperatiflerinin; amenajman planlarına göre baltalık ormanlar, koruya tahvil sahaları ve ağaçlandırılacak yapraklı bozuk orman vasfındaki yerlerden, vahidi fiyat usulü ile kesip, satış istif yerine taşıdıkları yakacak odunların yüzde 100'üne kadarı idarece tayin edilecek süre içerisinde, istedikleri takdirde kendilerine maliyet bedeli üzerinden verilecek.

Devlet ormanlarında üretim işlerinin vahidi fiyat usulü ile orman idaresince yaptırılması durumunda; üretim işinde çalışan gerçek kişilerin kesip, satış istif yerine taşıdıkları endüstriyel ve yakacak emvale ait istihkak tutarı yüzde 10, orman köylerini kalkındırma kooperatiflerine ise yüzde 20 fazlasıyla ödenecek.

Ayrıca köylerden şehirlere göç etme nedenlerinden biri olan sosyal güvence eksikliğinin önüne geçilmesi için Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda da değişiklik yapılıyor.

Buna göre; sigortalı olan kişilere orman idaresi tarafından vahidi fiyat usulü ile yaptırılan, odun üretimi, silvikültür, ağaçlandırma, toprak muhafaza, fidan ve tohum üretimi gibi işlere ait istihkak tutarları; ödemenin yapılacağı tarihlerde Sosyal Güvenlik Kurumuna kendi sigortalılıklarından kaynaklanan prim borcu ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması şartıyla yüzde 5 fazlasıyla ödenecek.

Bu haklardan yararlanabilmek için işlerin vahidi fiyat kararı ve şartnamelerdeki süreler ve esaslara uygun yapılması şart olacak.

Kooperatiflerden veya üst kuruluşlardan yaptıkları işin mahiyeti ve hacmine göre orman mühendisi veya orman teknikeri çalıştırmaları istenebilecek.

Orman köylülerine ve bunların hane adedinin çoğunluğunun ortak olduğu orman köylerini kalkındırma kooperatiflerine istedikleri takdirde ürettikleri endüstriyel ve yakacak odunlar, işletme müdürlüğünün satış¸ ortalama fiyatlarından yüzde 20 düşülerek tespit edilecek bedel üzerinden verilecek.

Bu düzenlemenin yürürlük tarihi, yayım tarihinden 6 ay sonra olacak.

Herhangi bir suretle satışı yapılmış orman emvali, bedeli ödenmeden veya karşılığı banka teminat mektubu veya devlet tahvili temin edilmeden, damgaya tabi olanlar damgalanmadan veya işaretlemeye tabi iken işaretsiz olanlar, taşıma belgesi olmaksızın nakledilemeyecek. Bunlar için düzenlenecek belgelerde emvalin adedi, cinsi, nevi, vasfı, ebadı, miktarı, bedeli, hareket tarihi ve saati ile mesafe dikkate alınarak tanınan geçerlilik süresi gösterilecek.

Taşıma belgeleri mal sahibinin istediği yere ve taşıyıcının taşıma imkanlarına göre müddetli olarak verilecek.

Malın ilk götürüldüğü yerlerden başka yerlere taşınmasında, taşıyanın taşıma belgesini yeniletmesi lazım olacak.

Orman emvali; adedi, cinsi, nevi, vasfı, ebadı, bedeli, hareket tarihi ve saati ile geçerlilik süresi itibarıyla ibraz olunan taşıma belgesine uyduğu ve damgaya veya damga yerine geçecek işaretlemeye tabi olanlar damgalı veya işaretli bulunduğu takdirde, hepsi üzerinden hacmen yüzde 10 ve ağırlığının yüzde 15'ine kadar çıkacak fazlalık için taşıma belgesinde yazılı satış bedeli üzerinden tutarı ve bu tutarın yüzde 10 fazlası alınarak serbest bırakılacak.

Yukardaki hadleri aşan miktar, bütün fazlalığa şamil olmak üzere kaçak sayılarak idarece müsadere olunacak.

Orman içinde yapılacak nakliyat, orman idaresinin göstereceği yollardan yapılacak. Taşıma belgesi emval taşıyanların daima üzerinde bulunacak ve ilgili memurlar tarafından istenildiğinde gösterilmesi zorunlu olacak.

Hususi ormanlarda yapılacak plan, kesilecek ağaçların belirlenerek damga veya işaretleme, istihsal ve murakabe işlerinde çalışan orman memurlarının kanuni harcırah ve masrafları hususi orman sahipleri tarafından ödenecek.

Orman idaresi, yangınları önlemek maksadıyla en çok 5 yılda tahakkuk ettirilecek bir plan ve program dahilinde yangın emniyet yolları, yangın kule ve kulübeleri yapmak ve bunları idare merkezlerine telli ve telsiz telefonla bağlamakla mükellef olduğu gibi yangın tehlikesinin fazla olduğu mıntıkalarda lüzum gördüğü yerlerde ve yeter miktarda yangın söndürme alet ve malzemesini havi motorlu vasıtalarla teçhiz ve takviye edilmiş yangın ekipleri bulunduracak.

Kanunla ormanlara nakil vasıtaları ile yıkıntı veya inşaat atığı atan ya da hafriyat veya çöp dökmek suretiyle çevreye zarar verenlere yönelik cezalar ağırlaştırılarak para, müsadere ve hapis cezaları verilebilecek.

Orman idaresi tarafından kesilecek ağaçların tespitinde kullanılan damga ya da damga yerine geçecek işaretleri, ağaçları keserken dip kütükte bırakmayanlarla damgalı ya da işaretli ağaçları tespit edilen hadde nazaran daha yüksekten kesenlere, kesilen her ağaç için 500 lira idari para cezası verilecek.

Kanunla taşıma belgesini değiştirmeden nakliyat yapanlara, ormandan kesilen ağaçlardan damgaya tabi orman emvalini damgasız, işaretlemeye tabi olanları işaretsiz olarak orman idaresinin istif yerlerine götürenlere verilen cezalar günün şartlarına uygun hale getiriliyor.

Buna göre, taşıma belgesini değiştirmeden nakliyat yapanlara 5 bin lira idari para cezası kesilecek. Ormandan kesilen ağaçlardan damgaya tabi orman emvalini damgasız, işaretlemeye tabi olanları işaretsiz olarak orman idaresinin istif yerlerine götürenlere 2 bin 500 lira idari para cezası verilecek.

Ağaçlarda bulunan resmi damga veya damga yerine geçecek işaret ve numaraları bozanlar ve orman hudutlarındaki taksimata mahsus işaretleri, levhaları ve orman kadastrosunda sınır noktalarını gösteren sabit taş veya beton kazıkları, ormanlardaki otlak, yaylak ve kışlakların sınır işaretlerini kıranlar, kaldıranlar, belirsiz hale getirenler, yerlerini değiştirenler, fiilleri suç oluşturmadığı takdirde, 2 bin 525 liradan 20 bin liraya kadar idari para cezası ile cezalandırılacak.

Devlet ormanlarında orman idaresince belirlenen konak yerlerinden başka yerlerde geceleyenlere verilen ceza 50 liradan 1500 liraya çıkarılıyor.

Dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı olarak orman yangınına sebep olanlara verilen 2 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası, 3 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasına çıkarılıyor.

Terör amaçlı yangın çıkartanlara verilen adli para cezası 20 bin günden 25 bin güne kadar olabilecek.

Kasten orman yakan kişi, 10 yıldan az olmamak üzere hapis ve 1000 günden 10 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacak.

Suçun, yangına müdahalenin geciktirilmesi veya yangının söndürülmesinin zorlaştırılması amacıyla ve bu amacı gerçekleştirmeye elverişli olacak yer, zaman veya şartlarda işlenmesi halinde faile verilecek ceza yarı oranında artırılacak.

TBMM Genel Kurulunda kabul edilen Orman Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile tescilli olsun veya olmasın aynı veya komşu köy, mahalle ve beldelerin orman tahdidi veya orman kadastrosu çalışma alanlarında bulunan aynı taşınmazların, ilan edilerek kesinleşmiş birden çok orman kadastrosuna göre orman sayılıp sayılmaması bakımından farklı vasıflarda sınırlandırılmış olduğunun tespiti halinde, bu taşınmazlarda, kesinleşmiş mahkeme kararlarıyla oluşturulan sınırlar saklı kalmak kaydıyla, önceden yapılmış orman kadastro çalışmaları bütün sonuçları ile hükümsüz sayılacak.

Orman Genel Müdürlüğünce yeni bir orman kadastro komisyonu görevlendirilecek. Bu komisyon, orman kadastrosu ve 2/B uygulamasını yapacak ve ilan edecek. İlan edilen orman kadastro çalışmasındaki sınırlandırma esas alınacak. İlan tarihinden itibaren 30 gün içinde dava açılmadığı takdirde ilan edilen çalışma kesinleşecek.

Orman kadastro komisyonları, oluşan kenarlaşma hataları ile teknik hataları düzeltmek üzere görevlendirilecek, bu tür alanlarda oluşan mülkiyet ihtilaflarının dava açılmadan çözülmesi sağlanacak.

Çalışma yapılan alanlarda yer alan taşınmazlar hakkında açılmış davalar bulunması halinde yapılan çalışmalar Orman Genel Müdürlüğünce mahkemeye bildirilecek.

Başta İstanbul, Kocaeli, Isparta, Muğla, İzmir, Antalya gibi iller olmak üzere 40 ilde 15 bin ile 20 bin hektar civarındaki alanda mağduriyetler yaşandığı ve 15 bin civarında vatandaşın mağdur olduğu tahmin ediliyor.

Düzenleme ile kadastro tutanaklarında ifade edilen ve sınırları kesin olarak tespit edilemeyen yangın iddiaları dolayısıyla 2/B uygulamasının yapılmadığı Kocaeli'nin Kartepe ilçesindeki Nusretiye Mahallesi'ndeki vatandaşların mağduriyeti gideriliyor.

Kanunla Nusretiye Mahallesi'nde 2/B uygulamaları yapılarak vatandaşların mağduriyetleri giderilecek, orman-halk ilişkilerini olumsuz etkileyen problemler ortadan kaldırılacak.

Düzenleme ile hususi orman statüsüne alınmaması gerekirken orman kadastrosu çalışmaları sonucunda hususi orman olarak sınırlandırılan veya hükmen hususi orman statüsüne kavuşan taşınmazların orman kadastro komisyonlarınca yeniden incelenmesi neticesinde yaklaşık 12 bin kişinin mağduriyetinin giderilmesi sağlanacak.

Hususi ormanlar, orman kadastro komisyonlarınca 31 Aralık 2022 tarihinden önce tapulama/kadastro, imar mevzuatı veya hükmen oluşturulan tapu kayıtları esas alınarak parsel bazında yeniden değerlendirilecek.

Bu parseller üzerinde evvelce hususi orman olarak sınırlandırılan alanlar, farklı malikler adına kayıtlı ve üç hektardan küçük ise orman sayılmayan yer, üç hektar veya daha büyük ise hususi orman olarak yeniden sınırlandırılarak ilan edilecek.

İlan tarihinden itibaren 30 gün içinde dava açılmadığı takdirde ilan edilen çalışma kesinleşecek.

Kanunla orman yangınlarının söndürülmesinde fiilen görevli olan Orman Genel Müdürlüğü çalışanları, tüm kamu kurum ve kuruluşlarının personeli ile görevlendirilen gönüllüler 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kapsamına alınıyor.

Bu nedenle mükerrer düzenlemeye mahal verilmemesi amacıyla; Orman Kanunu'nun orman yangınlarını söndürme çalışmalarına bilfiil katılmış olup ölenlerin yakınları, yaralanan veya engelli hale gelenler için tazminat ödemelerini düzenleyen maddesi yürürlükten kaldırılıyor.

Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022 ve 2023 Yıllarını Kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşmesi kapsamında tazminat ödemelerini düzenleyen maddeden yararlanacak personelin herhangi bir hak kaybı yaşamaması için; 31 Aralık 2023'e kadar meydana gelen olaylar sebebiyle tazminat ödemesine hak kazanacaklar için bu kanunla yürürlükten kaldırılacak maddenin uygulanmasına devam edilecek.

- Mükerrer ödeme olmaması için Orman Kanunu'nun ek 6. maddesi kaldırılacak

Orman Bakanlığı ve Orman Genel Müdürlüğüne bağlı döner sermaye işletmelerinin konsolide bilançolarının karla kapanması halinde tahakkuk eden kurumlar vergisinin mahsubundan sonraki karı üzerinden yüzde 10 oranında Hazine hissesi Genel Bütçeye irat kaydediliyordu. Hazine ve Maliye Bakanlığınca 18 Ocak 2022 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği'ndeki düzenlemelere istinaden hem aylık gayrisafi hasılattan tahsil edilen tutarın yüzde 15'inin hem de yıl sonu kar payının yüzde 10'u oranında Hazine hissesinin genel bütçeye irat kaydedilmek üzere yatırılması suretiyle yapılacak ödemelerin Orman Genel Müdürlüğü açısından mükerrerlik teşkil edeceği tespit edildiğinden Orman Kanunu'nun ek 6. maddesi teklifle yürürlükten kaldırılıyor.

Orman yangınlarını söndürme çalışmalarında fiilen görevli olanların Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kapsamına alınması halinde geriye dönük taleplerin karşılanabilmesi için aynı kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra yararlananlar, engelli hale gelenler veya ölenlerin ve gönüllüler yönünden ise kanunun yürürlüğe girdiği 19 Nisan 2018'den itibaren faydalanmaları için geçici madde ekleniyor.

Ancak, bu kişilere tazminat hakları saklı kalmak kaydıyla bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönem için geriye dönük olarak herhangi bir ödeme yapılmayacak.

Evvelce tahdidi veya kadastrosu yapılmış orman alanları ile orman kadastrosu yapılacak orman alanlarında orman sınırı dışına çıkarılacak yerler, tayin ve tespit edilerek eş zamanlı Hazine adına tescil edilecek.

Ancak, bu çalışmaları yapacak olan kadastro ekibi ile yapılacak itirazları inceleyecek kadastro komisyonuna Orman Genel Müdürlüğünce orman kadastro komisyonlarında en az 2 yıl çalışmış bir yüksek orman mühendisi veya orman mühendisi ile bir yüksek ziraat mühendisi veya ziraat mühendisi ilaveten görevlendirilecek.

Hak sahibi tarafından orman sınırları dışına çıkarma işlemlerine karşı açılacak itiraz davalarında karşı taraf Hazine ve Orman Genel Müdürlüğü olacak.

Kesinleşme tarihinden itibaren 10 yıl geçtikten sonra, kadastrodan önceki hukuki sebeplere dayanılarak Hazine hariç itiraz olunamayacak ve dava açılamayacak.

Kanunla atıl durumda bulunan arazilerin özüne ve mülkiyet hakkına dokunulmaksızın, kamu yararı gözetilerek üretime kazandırılması ve bu şekilde ülke ekonomisine katkı sağlanması amacıyla bir düzenleme getiriliyor.

Buna göre, Tarım ve Orman Bakanlığı; Hazinenin özel mülkiyetinde veya devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan tarım arazileri hariç olmak üzere, mülkiyeti gerçek ve tüzel kişilere ait olup, hisselilik, mülkiyet ihtilafı, parçalılık, tarımsal faaliyete son verilmesi, göç veya başka bir sebeple üst üste iki yıl süreyle işlenmeyen tarım arazilerini tespit ederek, ekonomiye kazandırılması ve kamu yararına kullanılması için bu arazileri kira geliri arazi maliklerine ait olmak üzere ve arazinin vasfının değiştirilmemesi şartıyla sezonluk olarak rayiç bedelden aşağı olmamak üzere kiraya verebilecek.

Kiralama öncelikli olarak kiraya verilecek arazinin bulunduğu yerleşim yerinde ikamet edenlere ya da sivil toplum kuruluşlarına ve meslek odalarına yapılacak.

Bakanlık kiralama işlemlerini genel hükümlere göre taşınmaz ticareti yetki belgesine sahip işletme ve sözleşmeli işletmelere de yaptırabilecek.

Kiralanan araziler, Bakanlıkça belirlenen kayıt sistemlerine kaydedilecek ve kiracılar bu arazilerle ilgili tarımsal desteklerden yararlandırılacak. Kiralanacak arazilerin rayiç kira bedelleri ve kiralayanların yetiştirebilecekleri ürün veya ürün grupları Tarım ve Orman Bakanlığı il veya ilçe müdürlükleri tarafından mahallinde veya elektronik ortamda ilan edilecek.

Öncelikli gruplardan birden fazla istekli çıkması halinde en yüksek teklifi verene kiralanacak. Öncelikli gruplardan istekli çıkmaması halinde diğer isteklilerden en yüksek teklifi verene kiralanacak.

Arazi maliklerine veya hak sahiplerine ulaşılamaması halinde kira bedelleri araziye özgülenerek bir kamu bankası nezdinde açılacak vadeli hesaba yatırılarak nemalandırılacak.

Mülkiyeti ihtilaflı arazilerde ihtilafın giderilmesi halinde biriken kira geliri ve ferileri hak sahiplerine dağıtılacak.

Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumunda kısmi zamanlı uzman olarak çalışmakta olup halen görev yapan personelden düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 10 iş günü içerisinde yazılı başvuranlar, "İdari Uzman" unvanlı sözleşmeli personel pozisyonuna atanacak.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 10 iş günü içerisinde yazılı başvurmayanların ataması yapılmayacak ve bunlarla hizmet akdi imzalanmayacak.

Orman köylülerinden ormancılık faaliyetlerinde çalışanlara, kendi mülki hudutları içerisinde üretilen oduna dayalı orman ürünlerinin satış gelirlerinden üretim giderleri düşüldükten sonra kalan tutarın yüzde 10'una kadarı ayni veya nakdi olarak dağıtılacak.

Deprem nedeniyle OHAL ilan edilen illerde tarımsal amaçlı faaliyet gösteren kooperatifler ile üst kuruluşları, olağan genel kurul toplantılarını 31 Aralık 2023 tarihine kadar, yapı kooperatifleri ve üst kuruluşları ise olağan genel kurullarını 2023 mali yılı olağan genel kurulu toplantısı ile birleştirerek 30 Haziran 2024'e kadar yapabilecek.

Ancak bu illerde ortakları bulunan tarımsal amaçlı kooperatif birlikleri ile bunların merkez birliklerinin genel kurul toplantıları 31 Aralık 2023'ten önce yapılamayacak. Bu tarihlere kadar görev süreleri dolacak olan mevcut organların görev, yetki ve sorumlulukları yapılacak olan genel kurul toplantısına kadar devam edecek.

Genel Kurul'da daha sonra uluslararası anlaşmaların onaylanmasının uygun bulunmasına dair 2 kanun teklifi görüşüldü.

Türkiye ile Özbekistan Arasındaki Tercihli Ticaret Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi ile Türkiye ile Gürcistan Arasındaki Serbest Ticaret Anlaşmasının Karşılıklı Tarım Tavizlerine İlişkin Protokol I'ini Tadil Eden Türkiye-Gürcistan Ortak Komitesi Kararı ve Anlaşmanın III Nolu Protokolünün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi kabul edildi.

Meclis Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç, tekliflerin kabul edilmesinin ardından birleşimi 27 Mart Pazartesi saat 14.00'te toplanmak üzere kapattı.