'Türkiye ne zaman 22 milyon ton şeker pancarı üretti o zaman kota kondu'

Alpullu şeker fabrikasının açılması için uğraş veren isimlerden olan Büyükmandıra Belediye Başkanı Sertaç Balyemez de Büyükmandıra Belediyesi olarak her yıl Alpullu Şeker Fabrikası'na 50-60 bin tonun üzerinde şeker pancarı verdiklerini vurgulayarak, hem üretimin artırılması hem de fabrikanın çalışması için takipçisi olacaklarını söyledi.

CHP Edirne Milletvekili Okan Gaytancıoğlu, Babaeski Belediye Başkanı Abdullah Hacı, Alpullu Belde Belediye Başkanı Saim Kırcı, Büyükmandıra Belediye Başkanı Sertaç Balyemez ve Babaeski Ziraat Odası Başkanı Şahin Arslan fabrikanın yeniden üretime geçişine ilişkin görüşlerini paylaştı.

Okan Gaytancıoğlu: Türkiye ne zaman 22 milyon ton şeker pancarı üretti, kota kondu

“Alpullu şeker fabrikası cumhuriyetin kuruluşundan hemen sonra başlayan aydınlanma devriminin ilk halkalarından bir tanesi. Uşak şeker fabrikası, Turhal şeker fabrikası gibi ilk fabrikalardan biri ve ilk şeker üreten fabrika. Türkiye şeker ithal etmesin, kendisi üretsin aynı zamanda şeker pancarı tarımını devreye sokarak endüstri bitkileri tarımı yaparak kazansın düşüncesindeyiz Şeker fabrikaları tiyatronun, sinemanın, balenin oynandığı; okuma yazma kurslarının verildiği ortam olarak devrimlerin halka anlatılması olarak düşünülmüş. Bu fabrikalar, özellikle sağ iktidarlar döneminde, yenilemeye girmemiş. 30’lu yılların teknolojisiyle kalmış. Yapılmayan yatırımlar neticesinde fabrikalar çalıştırılmamış. 1999’daki IMF anlaşmasından sonra tr Şeker Kurulu oluşturuluyor. Nişasta bazlı şekere yönelim var. Cumhuriyet Halk Partisi olarak bunun insan sağlığına zararlı olduğunu söylüyoruz. Bunun yerine şeker pancarının desteklenmesini savunduk.

Maalesef bu hükümet ve önceki sağ iktidarlar nişasta bazlı üretim için Şeker Kanunu çıkardılar. Şeker Kanunu ile nişasta bazlı şekere yüzde 10 kotası konuluyor. Yani Türkiye’deki şeker üretiminin yüzde 10’u nişasta bazlı geri kalanı şeker pancarı olsun deniyor. Bu şekilde şeker fabrikaları düşük kapasitelerle çalıştırılmaya daha sonra kapatılmaya zorlanıyor. Bu çok yanlış. 2002 yılında Cargill Yasası çıkarılıyor ve kota yüzde 50’ye çıkarılıyor. Bu tüketimin yüzde 15’i olarak görülse de bu denetlenmediği için oranın yüzde 30’lar civarında olduğunu düşünüyoruz.

Alpullu şeker fabrikası ve diğer fabrikalar neden kapandı, neden Türkiye şeker pancarı üretimini terk etti de nişasta bazlı şekere yöneldi? Çünkü bir lobi var. Bu lobi Türkiye’nin şeker ihtiyacının nişasta bazlı şekerden elde edilmesi, dışa bağımlılık IMF politikası olarak geldi. CHP, hem cumhuriyetin aydınlanma devrimlerinin yayılma alanı olarak şeker pancarını gördüğü, hem de halkımızın daha sağlıklı beslenmenin önemli olduğunu bildiği için şeker pancarı üretiminin desteklenmesi gerektiğini ifade etmekte her fırsatta. AKP, şeker fabrikasını göstermelik olarak açtı. 400-500 bin ton kapasiteli Alpullu şeker fabrikası şu an 130 bin ton çıkarabiliyor, yüzde 25 kapasitelerle çalıştırılarak zarar ettirilerek… Zarar etmemesi için destek vermek lazım. Bu bölgede şeker pancarı üreticisine ödenecek bir destek yok. Bu ne biçim şey? Hem fabrikayı açıyoruz diyoruz hem destek vermiyoruz. Bölge şeker pancarı fabrikasını ta 1925’lerde kurmuş. Türkiye ne zaman 22 milyon ton şeker pancarı üretti, kota kondu. Hem nişasta bazlı şeker gelsin diye ayrıcalık tanındı, hem de 25 milyon tonlardan göreceli olarak 15 milyon tonlara geriledik şu an. Biz ilk defa kendi şeker açığımızı kapatabilmek için geçtiğimiz yıl AB üyesi ülkelerden 0 gümrük vergisiyle beyaz şeker ithal ettik. AKP’nin politikaları tutarsız, ülkeyi yönetemiyor. Özellikle tarımda 2017 uygulamaları çöküşün göstergesi. Çiftçiye destek vermiyor, üretim politikasına dayalı planlamaları yok. Dışa bağımlılığı artıracak şekilde ithalatın önünü açıyor, yabancı şirketlere ayrıcalık tanıyor. Buna rağmen şeker fabrikalarının düşük kapasitelerle olsa da bölgedeki insanların ekmeğine katkı sağlamasına mutluyuz. Bunun yetmeyeceğini söylüyoruz. AKP’nin niyetinin halkı oyalamak olduğunu düşünüyoruz. 2019’a kadar böyle götürecekler sonra fabrikaları kapatacaklar. Bu ve bunun gibi şeker fabrikaları 2018’in sonuna kadar özelleştirme kapsamında. Alıcı bulunca satılacak. Ama CHP iktidarında şeker pancarı üretimini artıracağız, kotayı kaldırıp üretime yönelik ekstra destekler yaratarak şeker pancarı üretimini cazip hale getireceğiz.”

“Alpullu şeker fabrikası yöremizin can damarı. 4 yıldan beri çalışmayan fabrika nedeniyle bölgemizde işsizlik hasıl olmuştur. Çiftçimiz, işçimiz nakliyecimiz, besicimiz mağdur olmuştur. Fabrikamız eskiden bölgemizin kalkınmasında lokomotif rol oynamış, binlerce insana iş aş olmuş. 2 bin 300 nüfuslu bir yerde görev yapıyoruz. Şeker fabrikası kurulduktan sonra Alpullu oluşmuştur. Alpullu kozmopolit bir yerdir. Şeker fabrikası terbiyesi almıştır, tam bir cumhuriyet kasabasıdır. Alpullu, Mustafa Kemal Atatürk’ün bir eseridir. Biz de onun bıraktığı yerden bir şeyler koymaya çalışıyorsak ne mutlu. Fabrikanın açılması için uğraşlarımız sonucuna ulaşmıştır. Fabrikanın açılmasında emeği geçen herkese başta çiftçimize teşekkür ediyorum. Şeker fabrikası faaliyetteyken burası 3 bin 900 nüfuslardaydı. Bu fabrikanın yanına irili ufaklı fabrikalar çekebilseydik bugün Alpullu da Torku gibi Turhal gibi ilçe olacaktı.”

“Fabrikanın açılışından dolayı mutluyuz. 1926’da kurulmuş üretim artışı 700 binlerde seyrederken yanlış tarım politikalarından ötürü pancar üretiminden para kazanamayan çiftçi bundan vazgeçerek, alternatif ürünlerine yöneldi. Hükümet tarafından pancardan vazgeçerseniz size bir dönem 80 lira destek veririz açıklamasından dolayı üretici pancardan vazgeçti. Çeltik üretimine ağırlık verildi. Son yıllarda pancarın önemi ve nişasta bazlı şekerin sağlığa olumsuz etkisinden dolayı pancar üretime döndü. Esas olan fabrikaların tekrar kapatılmayla karşı karşıya gelmemesi. Bunun için yapılacak önlemlerden biri bölge kantarlarının açık olması gerekir. Alpullu sadece kendi ilinde değil, İstanbul’a, Çanakkale’ye uzanan verimli araziye sahip. Küçük üreticilerimiz pancar nakillerini yapmakta zorlanacaklardır. Ekmemeye sebebiyet verecektir. Şeker fabrikaları kantarları vardır, bunların hayata geçmesi önemli.

Fabrikanın açılmasında işçilerin rolü büyük ama emekli olan arkadaşlarımızın tekrar geriye dönmüş olması önemli. Teknik donanıma sahip birilerini bulmak çok zor. Üretimle birlikte pancar fiyatının iyi olması lazım yoksa gösterişten ötesine geçemeyiz. 4 yıl öncesin kadar üretim 150 bin tondu sonra üretimden vazgeçildi 50 bin daha sonra 20 bin tona kadar düştü. Tarım topraklarını daha verimli aktif kullanmak zorundayız. Burada 120-150 bin ton rekolte beklentisi var. Yaklaşık 12 bin ton şeker üretimi gerçekleşecek. Artan bölüm de pancar küspesi olacak. Hayvancılık açısından önemli. Ama bunun değerlendirilmesi noktasında piyasadaki tüccara bırakılmaması gerekir. Konya Torku bu işi kökünden çözdü. Vatandaş kullanmayacağı kısmını kooperatife getirerek tekrar hayvan üreticisine verdi.” 

“1926 yılında açılan ve Türkiye'nin ilk şekerini üreten Alpullu Şeker Fabrikası'nın 4 yıl aradan sonra tekrar üretime geçişinin açılışını gerçekleştirdik. Açılış o kadar coşkuluydu ki; Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün fabrikanın açılışını yaptığı o ilk gün gibi hissettik. O heyecanı halkımızla ve üreticilerimizle birlikte yaşadık. 4 yıldır çalışmayan fabrikamızın eksikliğini sadece çiftçilerimiz değil, çalışan personellerimiz, esnafımız ve halkın tüm kesimleri hissetmiş durumdaydı. Açılışta toplumun tüm unsurlarını, tüm kademedeki vatandaşlarımız gördük, bu mutluluğu yaşadık. Bundan sonraki süreçte fabrikanın daha yüksek kapasitelerde çalışması ile ilgili halkımızla birlikte yoğun bir şekilde çalışmaya devam edeceğiz. Fabrikanın çalışması için gerekli her süreci takip edeceğiz. Büyükmandıra Belediyesi olarak her yıl Alpullu Şeker Fabrikası'na 50-60 bin tonun üzerinde şeker pancarı veren bir beldeyiz. Hem üretimin arttırılması hem de fabrikanın çalışması için sonuna kadar takipçisiyiz.”

Babaeski Belediye Başkanı Abdullah Hacı: Alpullu Şeker Fabrikası, bölgeye hayat veren bir fabrikadır

“Alpullu Şeker Fabrikası, bölgeye hayat veren bir fabrikadır. Yakın tarihe kadar burası işliyordu, fakat 4 yıldır şeker üretimine ara verildi. Özelleştirileceği söylendi ve bu söylenti ile beraber vatandaşın pancar ekimi engellendi. Milletvekillerimizin katkılarıyla şeker fabrikamız bu yıl üretime başladı. 1970-80 yılları arasında bu fabrikada 5 yıl çalıştım. Babam da bu fabrikadan emekli oldu. Geçmişten günümüze yörede her aileden 1 veya 2 kişi mutlaka bu fabrikada çalışmıştır. Alpullu'da camilerden okullara, sosyal donatı alanlarına kadar hepsi Alpullu Şeker Fabrikası'nın tapulu malıdır ve halkın kullanımına sunulmuştur. Alpullu Şeker Fabrikası demek Alpullu demektir, Alpullu halkı demektir. Ben eski bir şeker fabrikası çalışanı olarak fabrikanın bu sene üretime geçmesinden son derece mutluyum. Umut ediyorum ki; şeker pancarı ekicilerimiz mutlu olur, şeker pancarı için verilen fiyat onları tatmin eder ve şeker pancarı ekmeye devam ederler. Aksi takdirde insan sağlığı için zararlı nişasta bazlı şekere mahkum olacağız. Şeker pancarından elde edilen kristal şeker en doğal ve sağlıklı şekerdir. Fabrikanın üretime geçmesinde katkısı olan herkese çok teşekkür ediyorum ve hayırlı olsun diyorum.”

Melike Acur - Özlem Çoban