Van'ın altı plastik gibi

Tarih: 11.02.2012 - 23:18

Kategori: Gündem

İTÜ öğretim üyesi Naci Görür, önemli açıklamalarda bulundu.

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Maden Fakültesi Jeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Naci Görür, Van ve civarında devam etmekte olan depremlerle ilgili olarak, “Bölgenin jeolojik yapısı plastik gibi. Bu depremler bir yıla yakın sürebilir” dedi.

İTÜ Deprem Çalışma Grubu olarak bölgede bir çalışma yapıldığını belirten Görür, “Bu bölgede çok büyük sayılabilecek 7.2 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Bu bölgede Arap Yarımadası’nın Anadolu’yu sıkıştırması çok sayıda bindirme fayları dediğimiz ters faylar mevcut. Ayrıca doğrultu atımlı faylar da bulunuyor. İlk deprem bir bindirme fayında meydana geldi. Sonra doğrultu atımlı faylar harekete geçti” diye konuştu. Görür, herkesin merak ettiği soruları yanıtladı.

Bu depremler daha devam edecek mi?

- Bu depremler, bölgede gerek fayların birbirini tetiklemesi, gerekse büyük depremin artçıları olarak bir yıla yakın sürebilir. Bunda şaşılacak bir durum yok.

Neden bu kadar çok deprem meydana geliyor?

- Buradaki kabuk yapısı çok ince ve “yığışım karmaşığı” dediğimiz, yani çok kolay deforme olabilen bir kaya tipine sahip bir yapı mevcut. Muhtemelen kuzeyden güneye doğru deformasyonda bir artış görülüyor. Yığışım karmaşıkları, yani bu kayalar kendi içinde dilim dilim faylanmalarla büyüyen bir yapı oluşturuyorlar.

Milyonlarca yıl önce bu bölge okyanusmuş. Yani bölgenin kabuğunun yapısı okyanus malzemesinden mi oluşuyor?

- Evet, milyonlarca yıl önce burası iki kıtanın birleştiği noktay yani bir dalma batma zonu. Bir yerde dalma batma zonu olursa, o hattın önünde değişik nitelikte okyanusal çökeller bulunur. Kabuğun yapısı için okyanus malzemesi denebilir. Kabuk ve kabuğu oluşturan malzeme deformasyona müsait. Plastik nitelikli bir malzeme, okyanusal nitelikli. Bu tür malzemeler dalma batma zonlarında meydana geliyor. Yani kıtaların önüne eklenen malzemeler bunlar. Yüzeyde görülmeyen ama kabuk içinde deformasyona müsait bir yapı. Bu tür kaya tipleri, akmaya, dilimlenmeye, yamulmaya ve yayılmaya uygun.

Peki, bölge sıkışmaya devam mı ediyor?

- Kesinlikle sıkışmanın etkisinde. Bu sıkışmanın etkisi belki de kabuğun yapısından dolayı uzun zamana yayılabiliyor.

Bu hareketliliğin başka nedenleri yok mu?

- Bölge, çatlaklı, kırıklı bir fay yapısına da sahip. Ağrı bölgesinde Doğubeyazıt, Iğdır faylarla dolu. Çaldıran, Erciş, İran’a doğru faylar devam ediyor. Hakkari, Şemdinli, Yüksekova fayları, Van’ın güneyinde Güneydoğu Anadolu Bindirme Kuşağı var. Bitlis’in güneyinde, Hakkari de keza aynı şekilde. Ayrıca Van’ın batısında, Muş’un kuzeyinde bindirme fayları mevcut. Malazgirt fayı, Van’ın kuzeyinde Süphan fayı, tüm bunlar aktif faylar.

Bu fayların altında da kolay hareket edebilen kabuk yapısı varsa?

- Altında kolay hareket edebilen niteliğe sahip yumuşak bir kabuk varsa deformasyon daha geniş ve yaygın olabiliyor. Yani faylar çok kolay, çatır çutur, cam gibi kırılabiliyor. Bölgede bundan sonra kuzeyde, doğuda, güneyde ve batıda bağımsız depremler beklenebilir.

Yani artçıların yanı sıra bağımsız depremler de beklenebilir, diyorsunuz?

- Benim tahminin bu depremler bir yıl sürebilir. İrili ufaklı artçı depremler de olabilir, birbirini tetikleyen bağımsız depremler de. Tabii çok alışık olmadığımız bir durum olduğu için şaşırıyoruz. Bence şaşırmamak gerekir. Sonuçta burada meydana gelen büyük deprem bölgeyi hareketlendirdi. Böyle büyük depremlerden sonra artçılar çok sık meydana gelebiliyor. Çok aşırı sayılmaz bu artçılar.